Wikipedia

Gerty Cori

Gerty Cori (15 d'agostu de 1896, Praga – 26 d'ochobre de 1957, Glendale (es) Traducir y Saint Louis) foi la tercer muyer nel mundu y primera n'Estaos Xuníos en ganar un Premiu Nobel en Ciencies y la primer muyer a nivel mundial en ser gallardoniada col Premiu Nobel de Fisioloxía o Medicina.

Gerty Cori
Vida
Nacimientu Praga[1], 15 d'agostu de 1896[1]
Nacionalidá Cisleitania
Checoslovaquia
Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos  (1928 -
Residencia Estaos Xuníos
Muerte Glendale (es) Traducir[2] y Saint Louis[3], 26 d'ochobre de 1957[1] (61 años)
Causa de la muerte mielofibrosis con metaplasia mieloide (es) Traducir
insuficiencia renal[1]
Familia
Padre Otto Radnitz
Casada con Carl Ferdinand Cori (1920 – 1957)
Hermanos/es Lotte Frumi (es) Traducir
Estudios
Estudios Universidad alemana de Praga (es) Traducir
German University in Prague Medical School (en) Traducir
Llingües falaes inglés[4]
Oficiu bioquímica, psicóloga, médica, química, fisióloga, investigadora
Emplegadores Universidá Washington en Saint Louis
Premios
Nominaciones
Miembru de Academia Nacional de Ciencies de los Estaos Xuníos[1]
Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos
Comité Nacional de Ciencia (es) Traducir[10]
Sociedá Filosófica Americana[11]
Cambiar los datos en Wikidata

A pesar de que vivió nuna dómina na que les muyeres taben marxinaes de les ciencies y que teníen poques oportunidaes educatives, foi almitida na escuela de Medicina, onde conoció al so futuru home, Carl Ferdinand Cori, con quien se casó dempués de la so graduación en 1920.[12] Poco tiempu dempués, en 1922, la pareya emigró a Estaos Xuníos, debíu en parte al deterioru de la situación n'Europa, consecuencia de la Primer Guerra Mundial. Gerty siguió desenvolviendo'l so interés na investigación médica por aciu la collaboración con Carl nel llaboratoriu. Publicó resultaos d'investigaciones realizaes en coautoría col so maríu, según en solitariu. A diferencia del so home, tuvo dificultaes pa consiguir posiciones llaborales nel área d'investigación y les que llogró siempres fueron mal pagues. Carl aportunaba en trabayar en collaboración con Gerty, anque les instituciones que la emplegaben trataren de desanimalo.

Recibió'l Premiu Nobel en 1947, al pie del so home Carl y compartíu col fisiólogo arxentín Bernardo Houssay. El premiu foi-y dau por afayar el mecanismu pol cual el glucóxenu —un deriváu de la glucosa— convertir en acedu láctico nel texíu muscular y depués ye resintetizado nel cuerpu y almacenáu como fonte d'enerxía (conocíu como'l ciclu de Cori). Tamién identificaron l'importante compuestu catalizador llamáu éster de Cori. En 2004, Gerty y Carl fueron designaos National Historical Chemical Landmark (Fitu Históricu Nacional en Química) pola American Chemical Society, en reconocencia al so trabayu nel esclarecimiento del metabolismu de los carbohidratos.[13]

En 1957, Gerty Cori morrió tres una llucha de diez años cola mieloesclerosis. Permaneció activa nel so llaboratoriu d'investigación hasta'l final. Recibió reconocencia polos sos llogros al traviés de múltiples premios y honores.

Biografía editar

Primeros años y matrimoniu editar

 
Carl Cori maríu y collaborador de Gerty.

Gerty Theresa Radnitz nació nel senu d'una familia xudía de Praga el 15 d'agostu de 1896. El so padre, Otto Radnitz, foi un químicu que se convirtió en xerente d'una refinería d'azucre dempués d'inventar un esitosu métodu de refinamientu. La so madre, que cuntaba ente los sos amigos a Franz Kafka, yera una muyer culto y sofisticao.[14] Realizó los primeros estudios en casa con profesores particulares y darréu foi inscrita nun colexu pa neñes, cuando tenía 16 años d'edá decidió que quería ser médicu. Animada por un tíu maternu, profesor de Pediatría na universidá, estudió y aprobó l'exame d'almisión de la universidá p'asistir a la escuela de Medicina.[12]

Foi almitida na Facultá de Medicina de la Universidá alemana Carl Ferdinand en Praga en 1914 y llogró el Doctoráu en Medicina en 1920. Mientres estudiaba na universidá conoció a Carl Cori, quien darréu se sintió atraíu pol so encantu, vitalidá, sentíu del humor y el so amor pola naturaleza y el montañismo».[12] Casar en 1920, dempués de graduase, y Gerty convertir al catolicismu, que yera la relixón de Carl. Dempués de la boda camudar a Viena, Austria, onde Gerty pasó los siguientes dos años trabayando nel Children's Carolinen Hospital, mientres Carl trabayaba nun llaboratoriu.[12]

Mientres la so estancia nel hospital trabayó na unidá de Pediatría y amás llevó a cabo investigaciones nel campu de la regulación de la temperatura, el comparativu de temperatures antes y dempués del tratamientu de patoloxía tiroidea y publicó artículos sobre trastorno del sangre.[14] La vida volvióse bien difícil dempués de la Primer Guerra Mundial, Gerty inclusive sufrió xeroftalmía —una enfermedá de los güeyos causada por defectu de vitamina A—, causada pola severu desnutrición que-y provocó la escasez d'alimentos. Estos problemes, xunto col creciente antisemitismu, contribuyeron a que la pareya decidiera abandonar Europa.[15]

Emigración a Estaos Xuníos y carrera editar

En 1922, emigraron a los Estaos Xuníos —Gerty seis meses dempués de Carl, por cuenta de la dificultá pa llograr un emplegu— pa dedicase a la investigación médica nel State Institute for the Study of Malignant Diseases —Institutu Estatal pal Estudiu d'Enfermedaes Malines, anguaño Roswell Park Cancer Institute— en Buffalo, Nueva York. En 1928, convertir en ciudadanos naturalizaos de los Estaos Xuníos.[16][17]

Anque yeren desanimaos a trabayar xuntos en Roswell, siguieron faciéndolo, y especializáronse na investigación del metabolismu de los carbohidratos. Taben particularmente comenenciudos en cómo se metaboliza la glucosa nel cuerpu humanu y nes hormones que regulen esti procesu.[12] Publicaron cincuenta artículos mientres tuvieron en Roswell, presentaben en calidá de primer autor a quien fixera la mayor parte de la investigación pa un determináu estudiu. Gerty Cori publicó once artículos como únicu autor. En 1929, propunxeron el ciclu teóricu que más tarde-yos fixo ganar el Premiu Nobel, el ciclu de Cori.[16] El ciclu describe la forma en que'l cuerpu humanu utiliza delles reacciones químiques nel texíu muscular, pa romper carbohidratos como'l glucóxenu —un deriváu de la glucosa— n'acedu láctico, mientres coles mesmes sintetícense otros.[15]

Los Cori dexaron Roswell dempués de publicar el so trabayu sobre'l metabolismu de los carbohidratos. Delles universidaes ufiertáron-y una posición a Carl, pero negar a contratar a la so esposa. Mientres una de les entrevistes, Gerty foi informada que se consideraba «poco estauxunidense» qu'una pareya de maríos trabayara xuntos.[14] En 1931, camudar a Saint Louis, Missouri, onde-y ufiertaron a Carl un puestu como investigador na Escuela de Medicina de la Universidá de Washington. A pesar de los sos antecedentes, a Gerty ufiertáron-y solamente un puestu como investigador asociáu, con un sueldu que correspondía a la décima parte de lo que ganaba Carl,[18] amás alvirtiéronlu que podía perxudicar la carrera del so home.[16] En 1943, foi nomada profesor acomuñáu d'investigación en Bioquímica y Farmacoloxía. Meses primero que ganara'l Premiu Nobel foi xubida a profesor titular, cargu qu'ocupó hasta la so muerte en 1957.[19]

Siguieron trabayando en collaboración na Universidá de Washington. Nos sos analises con músculu de xaronca molíu, afayaron un compuestu entemediu que dexaba la degradación del glucóxenu, llamáu glucosa-1-fosfatu, agora conocíu como'l éster de Cori.[15] Establecieron la estructura del compuestu, identificaron la enzima que cataliza la so formación química, la glucóxenu fosforilasa, y demostraron que'l éster de Cori ye'l pasu inicial na conversión del carbohidrato glucóxenu en glucosa —del qu'esisten grandes cantidaes nel fégadu—.[20] Tamién puede ser l'últimu pasu na conversión de la glucosa sanguínea en glucóxenu, yá que ye un procesu reversible.[21]

Gerty y Carl realizaron la mayor parte del so trabayu en collaboración, incluyíu'l que finalmente los llevó a ganar el Premiu Nobel de Fisioloxía o Medicina en 1947, pol so descubrimientu del procesu de la conversión catalítica del glucóxenu». Compartieron el premiu col fisiólogo arxentín Bernardo Houssay, quien foi gallardoniáu pol so descubrimientu del papel que desempeña la hormona del lóbulu anterior de la hipófisis nel metabolismu del azucre».[22] Prosiguieron cola investigación pa esclariar los mecanismos del metabolismu de los carbohidratos y llograron meyores na comprensión de la conversión reversible del azucre y l'almidón, los sos afayos resultaron cruciales nel desenvolvimientu de nuevos tratamientos pa la diabetes.[23]

Últimos años, muerte y remembranzas editar

Xustu antes de ganar el Premiu Nobel y mientres taben nun viaxe pa prauticar esguilada, los Cori afayaron que Gerty taba enferma de mieloesclerosis, una enfermedá mortal de la migollu oseu.[14] Por cuenta d'esto, precisó constantemente recibir tresfusiones sanguínees y más palantre foi sometida a una esplenectomía. A pesar de los sos problemes de salú caltúvose activa y atollóse nel estudiu de les glucogenosis, tamién llamaes enfermedaes por almacenamientu de glucóxenu, que fueron la tema del últimu artículu que publicó.[24] Lluchó mientres diez años cola enfermedá mientres siguía col so trabayu científicu, que solo menguó mientres los sos últimos meses de vida. Morrió na so casa'l 26 d'ochobre de 1957, a la edá de 61 años.[14] Sobreviviéron-y el so maríu y el so únicu fíu, Thomas Cori.[15]

Mientres el serviciu funerariu, el científicu español y tamién gallardoniáu col Premiu Nobel de Fisioloxía o Medicina, Severo Ochoa, dixo:

«Gerty, pa toos nós, foi un ser humanu d'una gran fondura espiritual. Modesta, atenta, arrogante y cariñosa a un grau superlativu y una amante de la naturaleza y l'arte».[24]

Dos meses más tarde, nun homenaxe póstumu realizáu na Universidá de Washington, Bernardo Houssay, el fisiólogo arxentín que compartió'l Nobel colos Cori, espresó nun discursu:

«La vida de Gerty Cori foi un noble exemplu de dedicación a un ideal, la meyora de la ciencia y pal beneficiu de la humanidá. La encantadora personalidá de Gerty Cori, tan rica en cualidaes humanes, ganóse l'amistá y l'almiración de tolos que tuvieron el privilexu de conocela. [...] El so nome ta grabáu pa siempres nos añales de la ciencia y la so alcordanza va ser apreciáu poles sos munchos amigos mientres teamos vivos».[25]

Premios y reconocencies editar

En 1947, Gerty Cori convertir na tercer muyer nel mundu, y la primera estauxunidense, en ganar un Premiu Nobel de Ciencies, los receptores anteriores fueron Marie Curie y Irène Joliot-Curie. Amás foi la primer muyer en ser gallardoniada col Premiu Nobel de Fisioloxía o Medicina.[26] El cráter Cori na lluna foi nomáu nel so honor.[27] Tamién comparte una estrella col so maríu Carl nel St. Louis Walk of Fame.[28]

 
Fórmula correuta de la glucosa-1-fosfatu —éster de Cori— que s'imprimió con un error nuna estampilla del Serviciu Postal de los Estaos Xuníos.

Gerty foi honrada cola espedición d'una estampilla del Serviciu Postal de los Estaos Xuníos n'abril de 2008.[29] La Associated Press reportó que'l sellu de 41 centavos contenía un error d'impresión na fórmula química de la glucosa-1-fosfatu. La estampilla foi distribuyida a pesar del error.[30] La so descripción diz: «Bioquímica Gerty Cori (1896-1957), en collaboración col so home Carl, realizó importantes descubrimientos, los qu'inclúin un nuevu deriváu de la glucosa, que resolvieron los pasos del metabolismu de los carbohidratos y contribuyeron a la comprensión y el tratamientu de la diabetes y otres enfermedaes metabóliques. En 1947, la pareya recibió en forma compartida'l Premiu Nobel de Fisioloxía o Medicina».[31] Los otros científicos qu'apaecieron na serie «American Scientists» fueron el químicu Linus Pauling, l'astrónomu Edwin Hubble y el físicu John Bardeen.

En 1948, Gerty foi gallardoniada cola Medaya Garvan-Olin, una condecoración en reconocencia pola so distinguida llabor en Química que se da a les muyeres químiques estauxunidenses.[32] Foi nomada pol presidente Harry S. Truman como miembru de la xunta del National Science Foundation, cargu qu'ocupó hasta la so muerte.[19] Tamién foi escoyida miembru de l'Academia Nacional de Ciencies d'Estaos Xuníos, la cuarta muyer en recibir l'honor.[33]

En 2004, Gerty y Carl fueron designaos National Historical Chemical Landmark (Fitu Históricu Nacional en Química) pola American Chemical Society, en reconocencia al so trabayu nel esclarecimiento del metabolismu de los carbohidratos.[13]

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Afirmao en: The Biographical Dictionary of Women in Science. Tomu: 1. Páxina: 292. Editorial: Routledge. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 16 avientu 2003. Autor: Marilyn Bailey Ogilvie.
  2. ↑ URL de la referencia: https://www.timesnewspapers.com/webster-kirkwoodtimes/features/glendale-honors-nobel-prize-winners/article_eae27c9b-ee8f-5679-af01-1a95b1acb270.html.
  3. ↑ URL de la referencia: https://www.nytimes.com/1957/10/27/archives/dr-gerty-t-cori-biochemist-dead-nobel-prizewinner-in-1947-with.html.
  4. ↑ Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: nlk20000079406. Data de consulta: 1r marzu 2022.
  5. ↑ URL de la referencia: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1947/cori-gt-bio.html.
  6. ↑ URL de la referencia: https://www.acs.org/content/acs/en/funding-and-awards/awards/national/bytopic/francis-p-garvan-john-m-olin-medal.html. Data de consulta: 27 agostu 2017.
  7. ↑ URL de la referencia: https://www.witi.com/halloffame/.
  8. ↑ URL de la referencia: https://www.womenofthehall.org/inductee/gerty-theresa-radnitz-cori/.
  9. ↑ 9,0 9,1 URL de la referencia: http://www.nobelprize.org/nomination/archive/show_people.php?id=1955.
  10. ↑ URL de la referencia: http://www.nsf.gov/about/history/overview-50.jsp. Data de consulta: 11 agostu 2017.
  11. ↑ Afirmao en: NNDB. Llingua de la obra o nome: inglés.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Larner, Joseph. «Gerty Theresa Cori» (inglés) páx. 113, 124, 125. National Academy of Sciences. Consultáu'l 20 d'agostu de 2010.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Carl and Gerty Cori and carbohydrate metabolism» (inglés). American Chemical Society. Consultáu'l 21 d'agostu de 2010.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Ginsberg, Judah. «Carl and Gerty Cori and Carbohydrate Metabolism» (inglés). American Chemical Society. Consultáu'l 27 de setiembre de 2010.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Chemical Heritage Foundation. «Flying, Hopping and Rolling» (inglés). Hemheritage.org. Consultáu'l 20 d'agostu de 2010.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 National Library of Medicine. «Dr. Gerty Theresa Radnitz Cori» (inglés). Nih.gov. Consultáu'l 20 d'agostu de 2010.
  17. ↑ «Nobel Lectures – Physiology or Medicine 1942–1962» (inglés). Elsevier Publishing Company. Consultáu'l 20 d'agostu de 2010.
  18. ↑ Washington University School of Medicine, St. Louis, Missouri. «Gerty Theresa Cori (1896–1957)» (inglés). Bernard Becker Medical Library. Consultáu'l 27 de setiembre de 2010.
  19. ↑ 19,0 19,1 Washington University School of Medicine. «Gerty Theresa Cori (1896-1957)» (inglés). Bernard Becker Medical Library. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2010.
  20. ↑ «Washington University, the "Cori ester," and the synthesis of glycogen» (inglés). American Chemical Society. Consultáu'l 27 de setiembre de 2010.
  21. ↑ «Carl Ferdinand & Gerty Theresa Cori» (inglés). nobel-winners.com. Consultáu'l 27 de setiembre de 2010.
  22. ↑ «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947» (inglés). Nobelprize.org. Consultáu'l 27 de setiembre de 2010.
  23. ↑ «Carl and Gerty Cori and carbohydrate metabolism» (inglés). American Chemical Society. Consultáu'l 27 de setiembre de 2010.
  24. ↑ 24,0 24,1 «Gertrude 'Gerty' Cori» (inglés). California State Polytechnic University, Pomona. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2010.
  25. ↑ Houssay, Bernardo A. (15 d'avientu de 1957). «Bernardo A. Houssay Memorial to Gerty Theresa Cori» (inglés). Bernard Becker Medical Library. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2010.
  26. ↑ «Facts on the Nobel Prize in Physiology or Medicine» (inglés). Nobelprize.org. Consultáu'l 29 de setiembre de 2010.
  27. ↑ «Gazetteer of Planetary Nomenclature». usgs.gov. Consultáu'l 17 de xunu de 2010.
  28. ↑ St. Louis Walk of Fame. «St. Louis Walk of Fame Inductees» (inglés). stlouiswalkoffame.org. Consultáu'l 29 de setiembre de 2010.
  29. ↑ Keim, Brandon (10 de xineru de 2008). «U.S. Postal Service Gets Scientific With New Stamps» (inglés). wired.com. Consultáu'l 29 de setiembre de 2010.
  30. ↑ Associated Press (15 de xineru de 2008). «Stamp Honoring Biochemist Bears Error» (inglés). Fox News. Consultáu'l 29 de setiembre de 2010.
  31. ↑ United States Postal Service (6 de marzu de 2008). «Four Legends of American Science Now on U.S. Postage Stamps» (inglés). usps.com. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 29 de setiembre de 2010.
  32. ↑ «Francis P. Garvan-John M. Olin Medal» (inglés). American Chemistry Society. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2010.
  33. ↑ Gardner, A. L.. «Gerty Cori, Biochemist, 1896-1957» (inglés). Women Life Scientists: Past, Present, and Future – Connecting Role Models to the Classroom Curriculum. American Physiological Society. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2010.

Llectura complementaria editar

Enllaces esternos editar


Predecesor:
Hermann Joseph Muller
 
Premiu Nobel de Fisioloxía o Medicina
1947 		Socesor:
Paul Hermann Müller
 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Gerty_Cori&oldid=4117599»