Jorge Tadeo Lozano
Jorge Tadeo Lozano de Peralta y González Manrique, Vizconde de Pastrana (30 de xineru de 1771, Bogotá – 1816, Bogotá) foi un naturalista neogranadino que presidió'l Colexu Eleutoral de Cundinamarca y foi primer presidente del acabante crear Estáu Llibre de Cundinamarca.
Jorge Tadeo Lozano | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Bogotá, 30 de xineru de 1771[1] |
| Nacionalidá |
 Colombia |
| Muerte | Bogotá, 1816[1] (44/45 años) |
| Causa de la muerte | mancada por arma de fueu |
| Familia | |
| Padre | Jorge Miguel Lozano de Peralta |
| Madre | Tadea González Manrique |
| Casáu con |
Tadea Lozano de Peralta (es)  |
| Hermanos/es | |
| Estudios | |
| Estudios |
Universidad del Rosario (es) |
| Oficiu | Naturalista, periodista, políticu |
| Serviciu militar | |
| Cuerpu militar | Exércitu de Tierra d'España |
| Lluchó en |
guerra del Rosellón (es) |
 | |
Biografía editar
Nació en Bogotá el 30 de xineru de 1771, los sos padres fueron los Marqueses Jorge Miguel Lozano y María González Manrique. En 1781 empezó estudios nel colexu del Rosario, onde estudió lliteratura, filosofía y medicina.
En 1791 viaxó a Europa, estudió química ente 1792 y 1793 nel Real Llaboratoriu de Química de la Corte de Madrid. Depués empecipió la carrera militar n'España, onde fixo parte de la Guardia de corps, onde algamó'l grau de capitán.
Al tornar al Nueva Granada en 1797, Tadeo namorar de la so sobrina, María Tadea Lozano y Isasi, fía del so hermanu José María Lozano de Peralta, segundu Marqués de San Jorge. Espresando'l so deséu de casase con ella, pero al nun podelo casar la Ilesia católica por cuenta del so grau de consanguinidá, solicitó una dispensa al Arzobispu de Bogotá, Baltasar Jaime Martínez Compañón, pola cual pagó'l 7 de xunu de 1797, dos mil pesos pa ser utilizaos como subsidios pa la educación de les neñes de la escuela d'enseñanza, 600 pesos pa les decoraciones de la ilesia, incluyendo dos pintures relixoses, y la construcción d'un acueductu en Funza. La dispensa foi concedida'l 28 de xunu de 1797 y la boda llevar a cabu darréu'l 2 de xunetu del mesmu añu. D'esta unión, nacieron cuatro fíos.
Actividá científica editar
En 1801 fundó, xunto col so primu Luis Azuola y Lozano, el Corréu interesáu, eruditu, económicu y mercantil de Santafé de Bogotá. Dictó la cátedra de química na Universidá del Rosario. En 1806 foi almitíu a la Real Espedición Botánica del Nuevu Reinu de Granada, dirixida por José Celestino Mutis, pa ocupase primordialmente d'investigaciones nel campu de la zooloxía. Consideráu'l primera herpetólogu de Colombia, una de les sos obres zoolóxiques más importante titulóse «Memoria Sobre les Culiebres», publicada en 1810. Escribió amás pal Selmanariu del Nuevu Reinu de Granada[2] onde publicó «Idea d'un preséu llamáu Chromapicilo que manifiesta la degradación de los colores» en 1810. Un fragmentu de la so obra «Fauna Cundinamarquesa» tamién apaeció nel Selmanariu.[3]
Actividá política editar
Tres la declaración d'independencia en 1810, Lozano foi designáu presidente del colexu eleutoral constituyente encargáu de redactar una constitución pal incipiente Estáu de Cundinamarca. La corporación dedicar a la xera encamentada (25 de xineru a 6 de marzu de 1811) y ellaboró un proyeutu que previo un sistema federal y representativo. Aldericáu, recibió sanción el 30 de marzu de 1811.
Lozano resultó escoyíu primer presidente del nuevu Estáu de Cundinamarca y el primeru d'abril de 1811 xuró'l so cargu. Pero'l so mandatu foi de curtia duración, pos al cabu de pocos meses foi duramente criticáu por ser demasiáu débil y polos escándalos constantes en qu'él y la so familia taben arreyaos. El so mayor rival yera Antonio Nariño, que ximelgó una campaña de propaganda pa estremalo del so cargu, tou orquestado y sopelexáu pol periódicu La Bagatela, onde pidió abiertamente la so destitución o arrenunciu. Esta campaña foi namái'l productu d'un descontentu popular con Tadeo, quien foi criticáu por munchos criollos poles sos conexones con España y el so títulu de nobleza.
Tadeo finalmente arrenunció'l 19 de setiembre de 1811, dexando asumir el cargu a Nariño. Dempués d'eso retiróse de la política pa concentrase nos sos estudios y asuntos personales.
Muerte y legáu editar
Mientres la Reconquista de la Nueva Granada, el denomináu Pacificador Pablo Morillo invadió Bogotá y marcó l'empiezu del reináu del terror, la purga de los independentistes y les sos instituciones. Morillo buscó a Tadeo, pola so participación nel Congresu, nel periódicu revolucionariu L'antioyu, y pol fechu de que foi Presidente de Cundinamarca, lo que lo convirtió nun oxetivu primordial del Reináu del Terror. Foi escorríu, quitáron-y el so posesiones y foi finalmente arrestáu y deteníu mientres dos meses, que remataron na so execución por un pelotón de fusilamiento el 6 de xunetu de 1816 na Güerta de Jaime, agora Plaza de Los Mártires, en Bogotá.
Na actualidá, Jorge Tadeo Lozano ye consideráu un mártir y héroe de la Revolución y la Independencia de Colombia. La so contribución a la ciencia, nes árees de zooloxía, botánica y a les espediciones ayudó a encimentar les bases de la ciencia na educación del país. La Universidá Jorge Tadeo Lozano foi fundada nel so honor, una institución dedicada a les ciencies qu'estudió en vida.
Ver tamién editar
Referencies editar
- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Diccionario biográfico español. Identificador DBE: 15967/jorge-tadeo-lozano. Apaez como: Jorge Tadeo Lozano. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Editorial: Real Academia de la Historia. Llingua de la obra o nome: castellanu. Data d'espublización: 2011.
- ↑ granada Selmanariu del Nuevu Reinu de Granada
- ↑ Afanador-Llach, Maria José (xunetu de 2007-Avientu). «La obra de Jorge Tadeo Lozano: apuntes sobre la Ciencia Ilustrada y los entamos del procesu d'Independencia». Revista Hestoria Crítica (34).
Enllaces esternos editar
Datos: Q959498
