La Joyosa
La Joyosa ye una llocalidá y conceyu d'España, na provincia de Zaragoza, Comunidá Autónoma d'Aragón.
 La Joyosa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Aragón | ||||
| Provincia |  provincia de Zaragoza | ||||
Comarca (es)  | Ribera Alta del Ebro (es) | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde de La Joyosa (es) | Ildefonso José García Santabárbara | ||||
| Nome oficial | Joyosa, La (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
50692 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°44′41″N 1°04′22″W / 41.7448°N 1.0729°O | ||||
  La Joyosa La Joyosa (España) | |||||
| Superficie | 6.519346 km² | ||||
| Altitú | 215 m | ||||
| Llenda con |
| ||||
| Demografía | |||||
| Población |
1152 hab. (2023) - 552 homes (2019) - 521 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
100% de Ribera Alta del Ebro (es) 0.12% de provincia de Zaragoza 0% de Aragón 0% de España | ||||
| Densidá | 176,7 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| lajoyosa.net | |||||
 | |||||
Situación xeográfica editar
La Joyosa ye un conceyu asitiáu a 20 km de Zaragoza que cunta con dos nucleos de población, La Joyosa y Marlofa (antigües dos finques de la baronía).
La situación xeográfica del términu municipal de La Joyosa, nel sector central de la Depresión del Ebro y el so allugamientu respeuto al ríu Ebro, configura'l nucleu urbanu como un mediu rural integráu nel área metropolitana de Zaragoza. Ye'l paisaxe agrario de regadío el que predomina nel conceyu. La güerta col so valor granible, económicu y social, constitúi un ricu heriedu cultural y paisaxista, que se trata de protexer ya integrar na planificación urbanística.
Demografía editar
| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2007 | 2009 | 2013 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 345 | 363 | 430 | 609 | 828 | 908 | 983 |
Historia editar
La Joyosa, llamada d'antiguo Pinillo, perteneció mientres la Edá Media al Monesteriu de Veruela, pasando nel sieglu XV a ser señoríu secular, hasta 1834, cuando crea'l so Conceyu.
L'orixe y evolución del so topónimu dexa establecer la siguiente enumeración de nomes colos que se conoció a la llocalidá a que nos referimos: mientres la Edá Media llamóse Pinillo y en 1543 entá se denominaba asina. Hai que llegar al sieglu XVI pa topar el nome actual, primeru Joyosa hasta 1646, y a partir d'ende La Joyosa, nome col que se conoció hasta güei.
Antonio Ubieto (1972) identificaba la población de Pinillo con un pobláu desapaecíu xunto a Torres de Berrellén. Pero Isabel Falcón asegura que pudo comprobar que'l llugar de la Joyosa ye'l mesmu que na Edá Media llamóse Pinillo, según un protocolu del sieglu XV. Esti fechu queda constatáu nel llibru rexistro de Veruela, nel que diz: "El llugar de la Joiosa, llamóse d'antiguo Pinillo, que ta asitiáu na vera de ríu Xalon ente Marran, Torres, Verrellen y Mezlofa.
Según Guitart Aparicio, La Joyosa toma'l nome d'una de les espaes del Cid, anque según dellos historiadores tamién se dio esti nome a les de Roldán, Carlomagno y otros. Como s'esprende de les referencies documentales hestóriques consultaes, La Joyosa foi una población de señoríu mientres tola so hestoria. Primero perteneció al Monesteriu de Veruela y depués, yá nel sieglu XV, pasa a ser señoríu secular hasta dómina contemporánea. Foi la cabeza de la Baronía creada en 1425, a favor de los Ferrera, dempués perteneció a los Belvis, marqueses de Bèlgida y dende 1838 a los López Quílez, integrándose na casa ducal de Medina de les Torres. Con al respeutive de la so evolución alministrativa y les estructures fiscales nes que s'integró, La Joyosa perteneció a la Sienda de Tarazona (1646), Correximientu de Zaragoza (1711-1833) y, partir de 1834 cuenta con conceyu propiu.
Integrar nel partíu xudicial de Zaragoza nel sieglu XIX. No relativo a los sos habitantes y l'evolución demográfica esperimentada pola llocalidá a lo llargo de la historia, cabo señalar qu'en 1495, el llugar de La Joyosa (Pinillo) cuntaba con tres fuegos.
En 1543 había tres fuegos entá. Los moriscos poblaron el llugar eleváu númberu hasta que se decretó la so espulsión, qu'afectó a 18 cases, 5 individuos y 90 persones. Tuvieron que trescurrir dos sieglos pa recuperar esa población. Mientres los sieglos XVII y XVII, contabilícense 16 fueos en 1646, 13 vecinos con un total de 17 cases habitaes en 1718, y 17 vecinos en 1776, 13 vecinos en 1722 y en 1787, 43 vecinos en 1797. Yá a mediaos del sieglu XIX había en dichu llugar 26 cases, 21 vecinos y 98 almes.
Política llocal editar
Últimos alcaldes de La Joyosa editar
| Periodu | Alcalde | Partíu | |
|---|---|---|---|
| 1979-1983 | Ángel Lasheras Villanueva[2] | UCD | |
| 1983-1987 | |||
| 1987-1991 | |||
| 1991-1995 | |||
| 1995-1999 | Ángel García Santabárbara | PSOE | |
| 1999-2003 | |||
| 2003-2007 | |||
| 2007-2011 | |||
| 2011-2015 | Ildefonso José García Santabárbara[3] | PP | |
| 2015-2019 |
Resultaos eleutorales editar
| Partíu | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | ||||
| PP | - | - | 3 | 5 | ||||
| PSOE | 5 | 5 | 1 | 4 | ||||
| PAR | 2 | 2 | 3 | |||||
| Total | 7 | 7 | 7 | 9 | ||||
Fiestes patronales editar
- Ntra. Sra. la Virxe del Puig, en La Joyosa el 8 de setiembre.
- Ntra. Sra. la Virxe del Rosariu en Marlofa, el primer fin de selmana d'ochobre
Llugares d'interés editar
Arte:
Palaciu del Barón de La Joyosa.
Ilesia:
Ilesia Parroquial de Marlofa. Ntra. Sra. La Virxe del Rosario.
Ilesia Parroquial de La Joyosa. Ntra. Sra. del Puig.
Referencies editar
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques (Gobiernu d'España). «Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de marzu de 2014. Consultáu'l 6 de marzu de 2014.
- ↑ «Alcaldes de tolos conceyos de la provincia de Zaragoza». Heraldo.es. 14 de xunu de 2015. https://www.heraldo.es/noticias/aragon/zaragoza_provincia/2015/06/14/todos_los_alcaldes_provincia_zaragoza_366885_1101025.html.
- ↑ Gobierno d'Aragón. «Archivo Eleutoral d'Aragón». Consultáu'l 27 de setiembre de 2012.
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre La Joyosa 
.
Ver tamién editar
