Picu Urriellu
El Picu Urriellu ye un picu calcareu d'orixe paleozoicu allugáu nel Macizu Central de los Picos d'Europa, n'Asturies. Ente los habitantes de la zona fora siempres conocíu como “Picu Urriellu”, denominación remanada del Macizu Central como “Los Urrieles”. Alministrativamente l'Urrielu asítiase nel conceyu asturianu de Cabrales y dientro'l Parque Nacional de los Picos d'Europa.
| Picu Urriellu | |
|---|---|
| monte | |
 | |
| Situación | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Provincia | provincia d'Asturies |
| Conceyu |  Cabrales |
| Cordal | Picos d'Europa |
| Coordenaes | 43°12′00″N 4°49′00″W / 43.2°N 4.8167°O |
  Picu Urriellu Picu Urriellu (Asturies) | |
| Datos | |
| Altitú | 2518 m |
| Prominencia | 500 m |
| Materiales | caliar |
| Fechos importantes | |
| Primer ascensu | 5 agostu 1904 - Pedro Pidal, Gregorio Pérez Demaría (es)  |
 | |
La primer referencia escrita al “Picu Urriellu” como “Naranjo de Bulnes” débese al inxenieru y xeólogu alemán Guillermo Schulz qu'en 1855 asoleyó'l primer mapa topográficu y xeolóxicu d'Asturies. D'otra miente, l'aniciu d'esta denominación nun ta nidiu, dao que los habitantes de la zona históricamente siempres se refirieron a esti bisllu como “Picu Urriellu”, nun siendo la denominación de "Naranjo" nin popular nin la llariega. Quiciabes débase al color anaranxáu de la piedra caliar de la que ta formáu.
Tien un altor de 2.518 metros y manque nun se trata del picu más altu del Cordal Cantábricu, pue considerase como ún de los sos picos más conocíos, asina como ún de los cembos más emblemáticos del alpinismu español. Especialmente polos 550 metros de muria vertical de la so faza oeste. Na so base alcuéntrase la Vega Urriellu, un valle d'orixe glaciar cuaternariu.
Garmiaes hestóriques editar
La primer garmiada llevóse a cabu pola so cara norte (pola conocida anguaño como Vía Pidal) el 5 d'agostu de 1904 por Pedro Pidal y Bernaldo de Quirós, Marqués de Villaviciosa d'Asturies acompañáu pol pastor Gregorio Pérez “El Cainejo”, llariegu de Caín (Llión).
El doctor en xeoloxía y duechu alpinista alemán Gustav Schulze llevó a cabu la segunda ascensión al Urriellu'l 1 d'ochobre de 1906 tamién pola faza norte. Siendo ésta la primer ascensión en solitariu del picu. Foi tamién el primeru n'emplegar llavíes p'amiyar en rapel pola cara sur. Avezáu a les llargues muries de los Alpes y Dolomites calificó esta garmiada como curtia y abegosa.
Pela mesma faza y ruta de Pidal ascendió'l 31 d'agostu de 1916 Víctor Martínez Campillo llariegu de Bulnes. Nesta ascensión Víctor recoyó parte del soguetu que Pedro y Gregorio dexaren enclamiada na roca na so baxada del cume. El 22 de setiembre de 1923 Víctor repite la mesma ascensión.
El 19 d'agostu de 1924 tamién Víctor Martínez Campillo abre una nueva ruta más cenciella y allugada a la esquierda de la cara sur conocida como Vía Víctor.
El 7 de xunetu de 1928 el montañeru vizcaín Andrés Espinosa asciende pela cara sur en solitariu y ensin cuerda. Trátase de la segunda ascensión d'estes carauterístiques nel Picu, y la primera a nivel nacional.
Un mes dempués, el 8 d'agostu de 1928 Manuel Martínez Campillo (primu de Víctor) abre una nueva vía conocida como la del Pasu Horizontal. Esta vía allugábase a la drecha de la cara sur y pasa a ser una de les más emplegaes.
El 13 d'agostu de 1944 dos fíos de Víctor Martínez (Alfonso y Juan) abren na cara sur la que ye conocida como “Vía Sur” o “Direuta de los Martínez” una de les más emplegaes y segures.
El 23 de marzu de 1954 Antonio Moreno, Rafael Pellús, Máximo Serna y Agustín Faus del Grupu d'Alta Montaña de Peñalara escarapullen la primer ascensión ivernal. L'intentu frústrase por amenza d'ádenes.
El 8 de marzu de 1956 Angel Landa Bidarte del Grupu Alpín Turista de Barakaldo y Pedro Udaondo, del Grupu de Montaña Juventus de Bilbao pescancien coronar el picu pela primer vegada en condiciones ivernales.
El 21 d'agostu de 1962 los alpinistes aragoneses Alberto Rabadá y Ernesto Navarro ascienden al Picu pela primer vegada al traviés de la lluendia cara oeste.
Cómo aportar a la base editar
Esisten munches formes d'algamar la zona de la Vega Urriellu. Quiciabes la más cenciella consiste en dexar el coche nel pueblu de Sotres. Dende ehí caminando pela pista esistente hai que se dirixir a los ivernales de Cabao, dempués crúciase'l ríu Duḥe y dende ehí asciéndese fastall colláu de Pandébano au fina la pista y entama'l golipu . Una vegada nel golipu hai que s'empobinar a la mayada de la Terenosa (u s'alcuentra l'abellugu del mesmu nome). Dende esta zona algámase'l Colláu Valleḥu onde la ruta vira al sur y dende onde yá se pue escucar el Picu Urriellu. De magar ehí la ruta asciende entrancafilando hasta la Vega Urriellu au s'allega l'abellugu del mesmu nome a 1.960 metros d'altor.
El colláu de Pandébanu tamién se pue algamar dende'l pueblu de Bulnes, pueblu al que namái se pue acceder al tresvel del funicular o del golipu. Magar que'l xeitu más direutu d'aportar a la Vega Urriellu dende Bulnes seya al traviés de la canal de Balcosín y la mayada de Cambureru, sicasí, esti golipu ye de mayor dificultá.
Referencies editar
Enllaces esternos editar
Datos: Q2636482
Multimedia: Naranjo de Bulnes
