Silabariu xipriota
El silabariu chipriota ye un antiguu sistema d'escritura usáu na isla de Xipre pa notar l'idioma griegu antiguu y tamién n'ocasiones el idioma eteochipriota.
 | |
| Tipos | silabariu, sistema d'escritura natural y alfabetu de caxa única |
|---|---|
| Llingües |
Griegu antiguu Dialectu Arcado-chipriota |
| Dates | 1100 e. C.- 400 e. C. |
| Estáu | descifráu |
| Basáu en |
Silabariu chipro-minoicu y lineal A (es)  |
| ISO 15924 | Cprt (403) |
| Direición del testu | de derecha a izquierda |
| Unicode | Xipriota |
| Estaya Unicode | U+10800–U+1083F |
 | |
Utilizóse posiblemente dende'l sieglu XI e. C. hasta'l sieglu IV e. C., en que foi reemplazáu pol sistema d'escritura alfabéticu.
Constaba de 56 signos, que representaben sílabes acabaes siempres en vocal. Nesti tipu d'escritura nun s'usaben ideogrames.
La mayoría de les inscripciones apaecieron na isla de Xipre, en llugares como Kouklia (antigua Pafos), Akanthou y Enkomi, pero tamién apaecieron inscripciones en Lucania, Delfos y la Península de Calcidia.
El corpus del silabariu xipriota ye d'aproximao mil cien inscripciones, de les qu'unes trenta tán nel denomináu idioma eteochipriota y el restu, en griegu.
Orixe editar
Alderícase cuál foi'l momentu históricu del so orixe, pero probablemente tenga d'asitiase na Edá del Bronce. Considérase que ye deriváu d'otru sistema silábicu llamáu silabariu chipro-minoicu, deriváu de la mesma del sistema d'escritura cretense denomináu Llinial A. A diferencia d'otros sistemes d'escritura silábicu que dexaron d'utilizase a la fin de la Edá del Bronce (como'l Llinial B, tamién usáu pa notar la llingua griega antigua), el silabariu xipriota siguió utilizándose en Xipre hasta la dómina helenística.
Estructura del silabariu editar
El silabariu representa soníos con una consonante siguida d'una sílaba (za, jo, etc.), anque les vocales tamién pueden tar ensin consonantes. El silabariu ye'l siguiente:[1]
| -a | -e | -i | -o | -u | |
|---|---|---|---|---|---|
| 𐠀 | 𐠁 | 𐠂 | 𐠃 | 𐠄 | |
| w- | 𐠲 | 𐠳 | 𐠴 | 𐠵 | |
| z- | 𐠼 | ||||
| j- | 𐠅 | 𐠈 | |||
| k-, g-, kh- | 𐠊 | 𐠋 | 𐠌 | 𐠍 | 𐠎 |
| l- | 𐠏 | 𐠐 | 𐠑 | 𐠒 | 𐠓 |
| m- | 𐠔 | 𐠕 | 𐠖 | 𐠗 | 𐠘 |
| n- | 𐠙 | 𐠚 | 𐠛 | 𐠜 | 𐠝 |
| ks- | 𐠷 | 𐠸 | 𐠿 | ||
| p-, b-, ph- | 𐠞 | 𐠟 | 𐠠 | 𐠡 | 𐠢 |
| r- | 𐠣 | 𐠤 | 𐠥 | 𐠦 | 𐠧 |
| s- | 𐠨 | 𐠩 | 𐠪 | 𐠫 | 𐠬 |
| t-, d-, th- | 𐠭 | 𐠮 | 𐠯 | 𐠰 | 𐠱 |
Desciframientu editar
El so desciframientu producir en 1871, gracies al descubrimientu de delles inscripciones de dómina helenística escrites tantu en silabariu xipriota como en griegu antiguu nel sitiu arqueolóxicu d'Amatunte (en griegu modernu Αμαθούς).
Esti fechu por sigo solo constitúi una prueba fundamental de qu'en Xipre nun sumió la escritura mientres la Edá Escura, lo que se vio confirmáu pol afayu d'una inscripción nesti sistema d'escritura nuna espada que foi datada nel sieglu XI e. C. La pallabra escrita na espada, Ofeltas, d'orixe griegu, foi interpretada como'l nome del so propietariu.
Notes y referencies editar
Bibliografía editar
- Luis García Iglesias. Los oríxenes del pueblu griegu. Madrid, Síntesis, 2000. ISBN 84-7738-520-3.
- Pierre Carlier. Homero. Madrid, Akal, 2005. ISBN 978-84-460-2151-3.
- Alberto Bernabé y Eugenio R. Luján. Introducción al griegu micénicu. Zaragoza, Universidá de Zaragoza, 2006. ISBN 84-7733-855-8.
Enllaces esternos editar
- Páxina avera del sistema d'escritura silábico usáu en Xipre.
- Omniglot.com - Cypriot Syllabary (n'inglés).
- Ancientscripts.com - Cypriot (n'inglés).
- Imaxe d'inscripción en silabariu chipriota
Datos: Q1757689
Multimedia: Cypriot inscriptions
