Wikipedia

Teguise

conceyu de la provincia de Les Palmes (España)

La Villa de Teguise ye una llocalidá y conceyu español perteneciente a la provincia de Les Palmes, na Comunidá Autónoma de Canaries, y asitiáu nel centru de la islla de Lanzarote. El conceyu estiéndese nuna franxa que va dende la mariña este al oeste y entiende diverses llocalidaes según les islles y castros del archipiélagu Chinijo. La llocalidá de Teguise, conocida popularmente como "La Villa", foi la capital de Lanzarote hasta'l treslláu en 1847 de la sede a la ciudá de Petón. Na actualidá, Teguise ye'l segundu conceyu más pobláu de Lanzarote, tres Petón.

Teguise
Alministración
País España
Autonomía Canaries
Provincia[[Provincia de Las Palmas|{{{2}}}
Tipu d'entidá conceyu d'España
Capital Teguise
Nome oficial Teguise (es)
Xeografía
Coordenaes 29°03′40″N 13°33′35″W / 29.06111°N 13.55972°O / 29.06111; -13.55972
Superficie 263.98 km²
Llenda con Tinajo, Haría, San Bartolomé y Arrecife
Altitú media 360 m
Demografía
Población 23 881 hab. (2023)
Densidá 90,47 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
teguise.es
Cambiar los datos en Wikidata

Descripción editar

El conceyu de Teguise, colos sos 263 km², ye'l más estensu de la islla de Lanzarote. Nel interior del mesmu, a los pies de la Caldera de Guanapay, asítiase la capital municipal, la Villa de Teguise, declarada nos años 80 Conxuntu Arquiteutónicu Históricu-Artísticu. Na mariña sureste del conceyu atopa'l nucleu turísticu de Mariña Teguise, una de les principales zones turístiques de Lanzarote. Na otra aguada costera (noroccidental) se encuetra la sablera de Famara, de seis quilómetros y mediu de llargor, a los pies del Macizu de Famara. Dende esta sablera y escontra l'interior de la islla escurre una llanura arenosa conocida como "El Jable". Otres llocalidaes del conceyu son Tahíche, Nazaret, Guatiza, Tiagua, Tau, Soo, Muñique, El Moyón, Los Valles y Teseguite. La municipalidá tamién entiende les islles del Archipiélagu Chinijo: La Graciosa, Alegranza, y castros Roque del Este, Roque del Oeste y Monte Claru.

Historia editar

Con anterioridá a la conquista de la islla polos europeos, la redolada de la villa conocíu como la "Gran L'Aldea de Acatife", yera unu de los principales nucleos de población maya. Otru de los asentamientos de población aborixe más importantes en Lanzarote foi Zonzamas, principal xacimientu arqueolóxicu de la islla, que s'atopa nel ámbitu territorial d'esti conceyu. Tres la conquista normanda, el sobrín de Jean de Bethencourt, Maciot, herederu del señoríu de Canaries, fundó Teguise, tercer urbe colonial de Canaries dempués de San Marcial del Rubicón, al sur de Lanzarote, y Betancuria, en Fuerteventura.

Teguise convirtióse na capital de la Islla aprovechando'l so allugamientu xeográficu central que la procuraba resguardu de les frecuentesincursiones de pirates, qu'aun así solmenaron a la población en delles ocasiones. El monte de Guanapay sirvió como talaya de vixilancia al acolumbrase dende ella la práutica totalidá de les mariñes de la islla. Ellí construyóse una fortaleza defensiva, el Castiellu de Santa Bárbara, convertíu nel Sieglu XX en sede del Muséu del Emigrante Canariu y darréu en Muséu de la Piratería. Teguise creció dende mediaos del Sieglu XVI constituyéndose un importante treme urbanu que se caltuvo. Na villa concentrábense les principales instituciones de la islla, como'l Cabildru o la Escribanía, según los principales centros eclesiásticos.

Nel Sieglu XIX, el puertu de Petón foi tomando un mayor pesu económicu y social, treslladándose la capital de la islla a dicha ciudá en 1847. Nesa mesmes feches va #desenvolver nel conceyu de Teguise una importante actividá en redol al cultivu de la cochinilla, inseutu parásitu de la tunera o chumbera del cual estrayese el tinte que sirve a la fabricación de #el color carmín. A pesar de la crisis del sector col desenvolvimientu de los tintes sintéticos, esti cultivu tradicional caltúvose na redolada de les llocalidaes de Mala y Guatiza.

Nes últimes décades del Sieglu XX, el turismu convirtióse nuna de les principales fontes económiques del conceyu, principalmente na llocalidá de Mariña Teguise, unu de los trés principales centros turísticos de Lanzarote.

Llugares d'interés editar

 
Ilesia de La nuesa Señora de Guadalupe, Teguise.
 
Conventu de San Francisco, Teguise.

Villa de Teguise editar

  • Castillo de Santa Bárbara: fortaleza del sieglu XVI; foi la sede del Muséu del Emigrante Canariu, anguaño ye'l Muséu de la Piratería. Declaráu Bien d'Interés Cultural.
  • Ilesia Matriz de La nuesa Señora de Guadalupe: templu del sieglu XVI, anque con reformes posteriores, nel centru del cascu históricu. Ye la ilesia matriz de Lanzarote.
  • Palaciu Spínola: casona señorial del Sieglu XVIII.
  • Conventos de Santu Francisco y Santu Domingu: Exemplos de l'arquiteutura relixosa canaria de los Sieglos XVI y XVII.
  • Ermita de San Rafael: Declarada Bien d'Interés Cultural.
  • Ermita del Santísimu Cristu de la Vera Cruz, advocación de Cristu más venerada de Lanzarote.
  • El Celleru.

Famara editar

  • Ermita de La nuesa Señora de les Nieves: la histórica patrona de la islla de Lanzarote.[1]

Guatiza editar

  • Xardín de Cactus: obra del artista lanzaroteño César Manrique

Mariña Teguise editar

  • Residencia Real de La Mareta: casona a cuerpu de mariña adquirida pol rei Husein I de Xordania y remocicada por César Manrique. Foi donada pol entós rei xordanu a la Familia Real Española.

Cultura y tradiciones editar

Destaquen les festividaes del Carmen y de Les Nieves. Esta postrera ye la histórica patrona de la islla de Lanzarote.[1] Orixinalmente realizábase una Baxada Lustral de la Virxe de les Nieves al cascu de Teguise por cuenta de seques, onde permanecía nueve díes en novenario.[2] Por esta razón el Cabildru de Lanzarote declararolo patrona de la islla en 1724.[2] Na actualidá celebra una tradicional romería hasta la so ermita, nos altos de Famara.

L'antroxu de Teguise ta acomuñáu a "Los Diabletes", conxuntu de persones afatiaes con amarutes d'aspeutu diabólicu que traten d'asustar a los más pequeños del pueblu. Amás, Teguise ye consideráu trubiecu del timple, y una de les llocalidaes con mayor tradición na fabricación d'esti típicu preséu canariu.

L'artesanía tamién ye importante nesti conceyu, sobremanera la cerámica. Destaquen nesti sentíu unes carauterístiques figurillas con traces sexuales masculinos y femeninos bien remarcaos y conocíos como "Los Novios del Moyón". Nos últimos llustros consolidóse un colorista mercadín que se celebra nes cais de la Villa de Teguise cada domingu.

Persones destacaes editar

  • José Clavijo y Fajardo (h. 1726 - 1806).

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. ↑ 1,0 1,1 Las Nieves se resiste a perder su corona
  2. ↑ 2,0 2,1 Fiesta y Folklore de Lanzarote

Enllaces esternos editar

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Teguise&oldid=4083449»