Tresporte d'Asturies

La comunidá autónoma del Principáu d'Asturies ta asitiada na mariña cantábrica del norte d'España. La so orografía ye bien accidentada, atópase dixebrada del pandu pola Cordal Cantábricu y los sos nucleos de población, magar tán más concentraos nel centru de la provincia, tán esvalixaos a lo llargo de toa ella. Esto fai qu'Asturies tenga, dende siempres, un déficit tocantes a infraestructures de tresporte que nos últimos años intentóse correxir con delles obres y proyeutos. Ente los proyeutos realizaos o proyeutaos anguaño n'Asturies destaquen: l'Autovía del Cantábricu (A-8), l'A-63 Uviéu-La Espina, desdoblamientu del AS-18 Uviéu-Xixón (anguaño denominada AS-II ), la variante de Payares pa enllazar cola alta velocidá (destacando los túneles de Payares), el proyeutu del Metrotrén Asturies, l'ampliación del puertu d'El Musel, etc.

Tresporte per carretera editar

Tocantes a tresporte per carretera hai tres eje tradicionales de comunicación n'Asturies que suponíen les antigües carreteres nacionales: la exa de la mariña, N-632 de Ḷḷuarca a Ribeseya; la N-634 de Ribadeo - La Espina - Uviéu - Ribeseya - Unquera y l'exa Xixón - Uviéu - Pandu, N-630.

Estes exes modificáronse cola actuación na década de 1990 y la primer década del sieglu XXI de forma que tolos tramos de carretera nacional tán pasando a autovía o autopista y añadióse una nueva exa que constitúi l'Autovía Minera. Estes son les autopistes o autovíes d'Asturies:

Denominación Nombre Titularidad
A-63 Autovía Oviedo-La Espina estatal
A-64 Autovía Oviedo-Villaviciosa estatal
A-66 Autovía Ruta de la Plata estatal
A-8 Autovía del Cantábrico estatal
AS-I Autovía Minera autonómica
AS-II Autovía Industrial autonómica
AS-III Autovía del Acero autonómica

Tresporte per ferrocarril editar

N'Asturies operen dos compañíes de ferrocarril: Renfe y FEVE. Dambes ufierten un serviciu de cercaníes, rexonal y nacional de tresporte de persones y mercancíes, magar dende va munchos años el tresporte de mercancíes per ferrocarril foi perdiendo la so importancia yá que la meyora del tresporte per carretera, per un sitiu, y el descensu del nivel de industrialización de la provincia, sobremanera no qu'afecta a siderurxa y minería, restáron-y interés.

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Renfe Pasaxeros1 (billetes) 1.337.100 1.287.800 3.824.000 ... 5.737.000 6.294.000 6.665.000 7.267.000 7.519.100 7.974.000 8.203.503 8.795.881 8.557.270 8.314.679 8.457.078 8.456.645 8.220.859 7.805.387 8.071.737 7.473.495 6.723.785 6.255.133 6.004.856 5.618.810 5.163.800 5.137.900 4.946.400 4.822.000 4.716.100
Mercancíes (tm) 2.917.587 2.751.103 2.167.486 ... 2.487.750 2.460.050 2.452.950 2.685.770 2.363.790 2.263.730 2.278.280 2.242.890 2.581.200 2.309.710 2.417.690 2.295.520 2.397.150 2.464.420 2.414.190 1.684.341 1.881.440 2.174.567 2.343.920 2.574.756 3.118.580 3.024.583 2.988.550 3.199.476 3.122.823
FEVE Cercaníes (billetes) 3.089.900 3.357.000 3.430.000 3.433.600 3.412.900 3.414.100 3.808.200 4.103.600 4.239.400 4.443.600 4.522.004 4.669.425 4.710.228 4.863.800 4.830.390 4.866.490 4.273.153 3.885.762 3.532.785 3.287.727 3.122.733 2.854.482 2.685.430 2.471.400 2.445.100 2.309.700 2.064.000 1.989.400 1.807.100
Mercancíes (tm) 3.031.127 2.728.000 2.950.000 2.728.345 2.949.826 2.612.472 2.167.402 1.864.727 1.253.500 1.759.387 2.103.821 1.658.946 2.094.280 1.964.184 1.763.416 2.340.197 3.016.217 2.821.134 1.986.774 1.915.538 1.465.880 1.750.870 1.968.058 1.814.699 1.649.962 2.000.385 1.215.696 1.481.057 1.155.838
Fuentes: Renfe, FEVE, Idepa[1][2] y Sadei[3]

1Cercanías y rexonal (Alvía)

Serviciu de cercaníes editar

Cercaníes Asturies  
Llinies xestionaes por Renfe Cercaníes  
Llinia Orixe/Destinu Destinu/Orixe Pasaxeros (2012)[4][5]
 
Llinia C-1 Xixón-Sanz Crespo Puente Los Fierros 3.631.561
 
Llinia C-2 L'Entregu Uvíeu 983.594
 
Llinia C-3 San Juan de Nieva Llamaquique 824.062
Llinies xestionaes por Renfe Feve  
 
Llinia C-4f Xixón Sanz Crespo Cudillero 444.546
 
Llinia C-5f Xixón Sanz Crespo Laviana 523.535
 
Llínía C-6f Uviéu L'Infiestu 694.631
 
Llinia C-7f Uviéu San Esteban 42.976
 
Llinia C-8f Ablaña Baiña 77.266
 
Llinia C-9f Trubia Xixón Sanz Crespo 145.873¹

1Solo ente Xixón y Uviéu. Los viaxeros ente Uviéu y Trubia tan incluios en los datos de la llinia C-7f.

Serviciu de llargu percorríu editar

Llinies rexonales y nacionales d'Asturies
trayeutu serviciu compañía
Xixón - Llión - Palencia - Valladolid rexonal Renfe Operadora
Xixón - Madrid llargu percorríu (Alvia) Renfe Operadora
Xixón - Barcelona llargu percorríu (Alvia) Renfe Operadora
Xixón - Alicante llargu percorríu (Alvia) Renfe Operadora
Uviéu - Ferrol rexonal Renfe Operadora FEVE
Uviéu - Santander rexonal Renfe Operadora FEVE

Tresporte marítimu editar

Los dos puertos más importantes d'Asturies son el puertu d'Avilés (Avilés) y el puertu d'El Musel (Xixón).

Puertu d'El Musel editar

Dispón d'una terminal de Ro-Ro perteneciente a la Llinia Atlántica Ro-Ro. Dispón de terminales pa graneles sólidos, contenedores, carga xeneral, productos siderúrxicos, graneles líquidos y pesca.

Tráficu marítimu por Tonelaes de Rexistru Brutu (miles de Tm.)[6][7]
1997 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
El Musel 13.464 18.217 19.916 19.158 20.490 19.165 19.922 21.790 20.481 20.778 19.329 14.631 15.718 15.186 17.234 17.874 18.995 21.277 18.407 21.820 19.680

Puertu d'Avilés editar

Ta asitiáu na Ría d'Avilés y dispón de les siguientes instalaciones: Muelles de San Agustín, Muelle pesqueru, Muelles de Raigaños, Ampliación del Muelles de Raigaños, Dársena de San Juan de Nieva y Muelle d'Inespal. Dispón tamién de Terminal de contenedores, tráficu de graneles y productos siderúrxicos.

Tráficu marítimu por Tonelaes de Rexistru Brutu (miles de Tm.)[7]
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2012
Avilés 3.413 3.683 3.446 4.044 4.099 3.852 3.748 3.909 3.514 4.138 3.794 4.162 4.771 5.086 5.118

Tresporte aereu editar

 
Entrada al Aeropuertu d'Asturies, en Santiago del Monte, Castrillón

N'Asturies hai un aeropuertu perteneciente a AENA, l'Aeropuertu d'Asturies, en Castrillón. Esiste amás un aeródromu, el de La Morgal, en Llanera.

Aeropuertu d'Asturies editar

L'Aeropuertu d'Asturies ye un aeropuertu Nacional de AENA. Con más d'un millón de pasaxeros al añu, aumentó'l númberu d'éstos gracies a la creación de nuevos destinos y al aumentu de la frecuencia de vuelu colos yá esistentes. Opera coles compañíes Iberia LAE, Air Europa, Air Nostrum y Easy Jet y da serviciu a los siguientes destinos: Madrid, Barcelona, Alicante, Lanzarote, Málaga, Palma de Mallorca, Sevilla, Tenerife, Valencia, París y Londres.


Tráficu aereu nel Aeropuertu d'Asturies
19751 19912 19922 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Pasaxeros 176.100 305.321 350.418 817.497 816.497 816.087 771.238 837.245 1.251.495 1.353.030 1.560.830 1.530.245 1.316.088 1.355.364 1.339.010 1.309.640
Operaciones 1.969 2.171 13.131 12.526 12.036 12.867 14.198 17.535 17.987 19.149 18.371 16.033 16.538 15.349 13.252
kg. mercancíes 368.420 360.230 598.133 641.241 577.235 484.441 420.256 230.301 199.498 196.741 139.465 113.149 110.645 136.772 101.782
Fuentes d'información:Delegación Provincial d'IBERIA¹, Aeropuertu d'Asturies² y AENA[8]

Aeródromu de La Morgal editar

Dotáu d'una pista d'aterrizaxe de 930 m y de un helipuertu. Ta dedicáu a l'aviación non comercial y deportiva. Ye la base del helicópteru de los Bomberos del Principáu d'Asturies y el 112 Asturies.

Consorciu de Tresportes d'Asturies editar

El Consorciu de Tresportes d'Asturies (CTA) ye un ente públicu del Principáu d'Asturies creáu pola Llei 1/2002 del Gobierno del Principáu d'Asturies.[9] Nel Consorciu tán integraos, amás del Gobiernu del Principáu, 14 conceyos[10] d'otros tantos conceyos asturianos pa coordinar y xestionar los tresportes según desenvolver polítiques alcordaes d'ordenación del tresporte de viaxeros nel Principáu d'Asturies.

El Consorciu tien suscritos alcuerdos con distintes operadores de viaxes per carretera y ferrocarril por que los viaxeros que dispongan de tarxetes de tresporte del CTA mover nos distintos autobuses urbanos, interurbanos o trenes a un mesmu preciu.

Usuarios CTA (2015-2019) editar

 
Usuarios CTA (2015-2018)[11]


Referencies editar