Wikipedia

Up

Up ye una película d'animación y aventures producida por Walt Disney Pictures y Pixar Animation Studios, dirixida por Pete Docter, estrenada en 2009 y ganadora de dos premios Óscar.[11] La trama rellata les aventures d'un vilbu d'edá avanzada llamáu Carl Fredricksen y de un neñu escultista que'l so nome ye Russell, quien viaxen a Tabayones del Paraísu, en Venezuela, nel interior d'una casa flotante suspendida con globos rellenos d'heliu.

Up
Datos
Títulu orixinal Up (en)
Xéneru cine d'aventures, cine de comedia y cine fantásticu
País d'orixe Estaos Xuníos
Estrenu 29 mayu 2009 (Estaos Xuníos)
16 ochobre 2009 (Suecia)
13 mayu 2009 (Festival de Cannes)
28 mayu 2009 (Rusia)
17 setiembre 2009 (Alemaña)
15 ochobre 2009 (Hungría)
29 xunetu 2009 (Francia)
Idioma orixinal inglés
Duración 96 min
Llugar de la narración América del Sur, Venezuela y Estaos Xuníos
Color en color
Ficha téunica
Direición Pete Docter (es) Traducir y Bob Peterson
Producción Jonas Rivera
Guión Pete Docter (es) Traducir
Bob Peterson
Música Michael Giacchino
Edición Kevin Nolting (es) Traducir
Repartu ensin valor
Ver llista completa
Compañíes
Productora Pixar
Distribuidora Fórum Hungary (es) Traducir[5]
Costu 175 000 000 $[6]
Recaldación 293 004 164 $ (Estaos Xuníos)
735 099 082 $ (mundial)
Premios y nominaciones
Premios
Nominaciones
Calificaciones
CNC tolos públicos[8]
FSK FSK 0 (es) Traducir
JMK Recomendado para mayores de 6 años (es) Traducir[9]
Medierådet apta pa l'audiencia en xeneral, pero non recomendable pa menores de siete años[10]
MPAA PG (es) Traducir
Enllaces esternos
Ficha n'IMDb
Ficha en FilmAffinity
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

Ye'l segundu llargumetraxe de Docter, quien primeramente había empobináu Monsters, Inc., y cuenta coles voces n'inglés d'Edward Asner, Christopher Plummer, Bob Peterson y Jordan Nagai. De la mesma, ye la décima producción de los estudios Pixar, según la primera n'exhibise en Disney Dixital 3D;[12] na so proyeición en sales de cine, fíxose acompañar del curtiumetraxe Partly Cloudy.[13] Tuvo proyeiciones en delles sales selectes con teunoloxía Dolby 3D.[14] El so estrenu asocedió'l 29 de mayu de 2009 n'Estaos Xuníos, anque antes inauguró'l Festival de cine de Cannes d'esi añu, onde se convirtió na primer cinta animada o en tercer dimensión qu'abrió esti eventu.[15]

Tres el so estrenu, llogró polo xeneral una crítica positiva: algamó un porcentaxe de 98% nel sitiu especializáu Rotten Tomatoes[16] (que la calificó como la meyor película de 2009)[17] y recaldó una cantidá cimera a 730 millones USD en tol mundu,[18] fechu que la llevó a convertise na tercer película más esitosa de la productora, solo per debaxo de Finding Nemo (2003) y Toy Story 3 (2010). Tocantes a premios, amás del par de Óscares llograos, ye la segunda cinta animada que recibió una nominación como meyor película en felicidá premiación, dempués de Beauty and the Beast (1991).[19] Otres reconocencies inclúin los Globos d'Oru nes categoríes de meyor película animada y meyor banda sonora, apurríos pola Asociación de la Prensa Estranxera de Hollywood.[20]

Argumentu editar

Sinopsis editar

Les primeres escenes retomen la infancia de Carl Fredricksen, un neñu cobarde y serio qu'idolatra al famosu esplorador Charles F. Muntz Jr, que les sos anécdotes suelen rellatase nunos informativos proyeutaos nes sales de cine de la dómina. Un día, n'allegando al cine pa mirar les nueves aventures de Muntz, Carl enterar de qu'esti foi acusáu de fabricar la cadarma d'una ave xigante, que afirmó qu'afayara en Tabayones del Paraísu. Ante l'afayu de la so supuesta mentira, perdió'l so emplegu. Sicasí, comprometióse a tornar a esi sitiu pa traer consigo un exemplar vivu d'esa ave y asina retomar la so reputación. La revelación de la mentira de Muntz atristaya al mozu Carl.

Poco dempués, Carl conoz a una neña enérxica y daqué escéntrica llamada Ellie, que coincidentemente tamién ye una fanática de Muntz. Esta confiésa-y el so deséu de treslladar el so club (allugáu nuna casa abandonada nel barriu) a un cantil con vista a Tabayones del Paraísu, a onde allegó Muntz. Carl promételu ayudar a concretar el so plan. Conforme les escenes avancen, ver a unos adultos Carl y Ellie contrayendo matrimoniu y viviendo onde enantes yera'l club d'ella, anque esta vegada restauráu por completu. Él trabaya como vendedor de globos, ente que ella consigue un emplegu nun zoolóxicu de la ciudá. De primeres, quieren tener hijo pero, dempués de que pierden un neñu, afayen que nun pueden tener más y empiecen a pensar más en viaxar. Magar dambos intenten aforrar pa poder allegar dalgún día a Tabayones, siempres terminen gastando lo que lleven aforráu en dalguna otra necesidá que se-yos va presentando. Más tarde, Ellie carez de secute y fina ensin que la pareya llogre llevar a cabu'l viaxe naguáu, daqué de lo que se llamenta fondamente Carl.

Preséntase agora a un Carl avieyáu, vilbu, solitariu y gurniador habitando la mesma casa, anque esta tópase arrodiada agora por una redolada urbanista de rascacielos y edificios prominentes. Unos contratistes que trabayen nuna zona cerca de la casa de Carl solicitáron-y mercar la so casa pa ocupar el terrén nuna nueva construcción, sicasí'l vieyu negar a vende-yos la so propiedá. Nuna ocasión, el vieyu manca a unu de los trabayadores por cuenta de que baltó por accidente'l buzón de corréu del so llar, lo cual causa que se-y unvie una orde xudicial onde se-y obliga a desallugar la so casa pa treslladase a una residencia nueva. Al nun haber otra alternativa, Carl ingenia encher decenes de miles de globos d'heliu un día antes de ser desallugáu, p'arreyar la casa a estos y poder llevá-yla consigo nos altores. Cuando esto asocede, y efeutivamente la casa llevantar del so sitiu, decatar de que tamién se traxo con él a Russell, un neñu que pertenez al grupu escultista denomináu «Esploradores desacobardaos», que poco antes aportunara a Carl por que lu ayudar a consiguir la medaya de «Ayuda a los mayores», la única que-y falta p'avanzar de grau escultista.

Con Russell como'l so únicu compañeru na travesía, Carl empobina la direición na que vuelen a bordu de la casa, similar a la planeación d'un avión. En pasando delles torgues rellacionaes cola fayadiza ascensión de la casa, incluyendo una nube llétrica, casi cayen por un ribayu al llegar a tierra firme, nuna zona apinada de cantiles y formaciones predreses. Llogren sobrevivir y Carl decide llevar la casa, entá flotante por dellos globos inflaos, arrecostines pa lo cual ensóbiase'l mangón de la mesma a la so cintura. El vieyu reconoz los Tabayones del Paraísu de lloñe, polo qu'espera llegar hasta ende primero que tolos globos desénchanse o españen, y la casa nun pueda treslladase más. Nel so percorríu, atopar con una ave alta y de plumes coloridas, a la cual Russell llapada Kevin (anque depués afayar que l'ave ye fema yá que tien de curiar de les sos críes), y con un perru que ye capaz de falar al traviés d'un collar electrónicu especial que lleva sobre'l pescuezu. Esti postreru diz llamase Dug. Magar Carl amuésase reticente a que dambos animales xúnanse-yos na so travesía, estos terminen acompañándolos. Antes de llegar al so destín, son interceptaos por un grupu de perros encabezáu por un dóberman llamáu Alfa. Al igual que Dug, son capaces de falar per mediu de los sos respeutivos collares. Carl enterar de que Dug tuvo comunicándose con ellos tou esi tiempu, daqué qu'Alfa y los sos acompañantes, el rottweiler Beta y el bulldog Gamma, revelen nel momentu. Los canes obligar a siguilos, sacante a Kevin que se despintó na azotea de la casa pocu antes por que nun lu vieren, p'atopase col so amu, un yá vieyu Muntz.

Una vegada que lleguen al llugar onde los perros indíquenlos, Carl reconoz al so ídolu de la infancia y saludar con allegría, non ensin antes notar que ye acompañáu de docenes de canes. Muntz ufiérta-yos atentamente encetar el so dirixible, Spirit of Adventure, que se topa aparcáu nuna cueva del sector. Mientres comen nel interior del dirixible, l'aventureru revéla-yos a Carl y a Russell que pasó enforma tiempu en Tabayones buscando a l'ave que prometió atopar, y pallo ye aidáu por tolos perros que vieron al llegar. Anque tamién dexa entever que nun-y esmolecería no absoluto'l bienestar de la criatura, con tal de recuperar la so reputación. Inocentemente, Russell infórmalu de Kevin, al topar semeyances ente esta y la criatura que busca Muntz. Carl decide fuxir del llugar xunto col neñu, pero Muntz se rehúsa a dexalos dir ensin qu'antes-y apurran al tal Kevin. Tres una persecución ente les rimaes y zones predreses del llugar, onde Carl, Russell y Kevin (que salió del so escondite) reciben l'ayuda de Dug, a la fin el villanu atrapar con ayuda de los sos perros y del dirixible, y priénde-y fueu a la casa de Carl.

Sabiendo que al llevase a Kevin yá nun lu fadiarán más, y escastando el fueu de la so casa, el vieyu considera tornar a Tabayones ensin importa-y más lo socedío, daqué que lu fadia a Russell, quien-y aportuna en tornar p'ayudar a l'ave. Nun ye sinón hasta que'l primeru llee l'álbum fotográficu de Ellie, específicamente unes páxines que nun viera onde ella-y estima pola aventura que significó ser maríos, y animándo-y a dir por nuevu aventures, Carl apuerta a rescatar a Kevin con ayuda del mozu escultista. Pa consiguir que la casa vuelva alzase nos aires, una y bones munchos de los globos españáronse debíu al fueu provocáu por Muntz, ver na necesidá de desallugar dellos muebles de la mesma. N'algamando al dirixible, Carl intercepta nel so interior a Muntz, pero esti postreru llogra prindar a Russell. Finalmente Carl maniobra'l dirixible y llogra rescatalo, lo cual poner a salvo xunto con Kevin y Dug na casa flotante. Dempués d'un fregáu ente Muntz y Carl, l'esplorador cayer del dirixible. A pesar de los sos intentos por rescatar la casa, que yá nun puede llexar y a la cual enferronóse col mangón, Carl opta por dexar la dir pa evitar que Kevin y Dug cayan del dirixible tamién.

Nes últimes escenes, ver a Carl, Dug y Russell mientres se despiden de Kevin y tornando a la ciudá a bordu del Spirit of Adventure. Carl apuerta a apurri-y la medaya faltante al nuevu. Momentos dempués, apaecen estos dos últimos, xunto con Dug, cuntando los automóviles d'un mesmu color que transiten por una de les cais de la ciudá, mientres comen un xeláu. Tamién se repara a la casa de Carl baxando ya instalándose en Cataras del Paraísu, colo cual de dalguna forma cumple'l deséu que tuviera Ellie desque ella y Carl yeren neños.

Temática editar

Básicamente, la hestoria contién una temática d'amistá, lo cual vese reflexáu nes rellaciones ente Carl y Russell, y Dug y Kevin. Docter comentó que Up tamién tien venceyos cola so vida personal, yá que cuando yera neñu nun solía ser bien social, amás de que siempres -y gustó trabayar solo. Nel filme, Carl ye un vieyu solitario y gurniador que se ve envueltu de secute nuna aventura, na qu'escapa del so rutinariu estilu de vida «llexando aldu al paraísu», en referencia a Tabayones del Paraísu. Conforme trescurre la película, dase cuenta de que nun ta dafechu solo, al conocer a Russell, del cual «apriende delles lleiciones de vida y [entiendi] la importancia de les rellaciones sociales». En pallabres del direutor: «El mensaxe de la cinta ye que Carl piensa que yá se perdió l'aventura verdadera na vida, al nun poder dir a esos llugares exóticos y ver esos fantásticos escenarios. Pero a la fin, decatar que tuvo la meyor aventura de toes: la rellación que tuvo cola so esposa».[21]

Repartu principal editar

 
El personaxe principal de Up, Carl Fredricksen, ta basáu en Spencer Tracy.[22]
  • Edward Asner como Carl Fredricksen: un vieyu estereotipáu de 78 años d'edá[23] y protagonista de la película que, tres enviudar, decide entamar un viaxe a Tabayones del Paraísu xunto cola so casa flotante. El álter ego de Asner, Lou Grant, ayudó a concebir la personalidá de Carl, al sirvi-yos de guía a los responsables del guión pa permediar los aspeutos favorable y desfavorable del personaxe.[24] Cuando Asner vio'l diseñu d'este, bromió y dixo: «Nun Paezo en nada». Cabo señalase que'l físicu de Carl ye reminiscente del actor Spencer Tracy, talo como apaeció en Guess Who's Coming to Dinner (1967), la so última película.[22][n. 1] Los productores optaron por editar el diálogu del protagonista por que contuviera oraciones curties, y una mayor bayura de consonantes, aspeutos que «consolidaren la idea de que Carl, tres la muerte de Ellie, ye un osu cafiante que foi espertáu en plena envernía».[27]
  • Jordan Nagai como Russell: un neñu esplorador d'ocho años d'edá[23] que va de polizón na casa flotante de Carl, al que garrasti na mayor parte de la historia, col propósitu de llograr la so medaya de «Asistir a los mayores», la única que-y falta pa llograr un mayor rangu d'esplorador. Sicasí, a pesar de la so condición como escultista, enxamás tuvo contautu direutu cola vida selvaxe, amás de sentise desanimáu porque'l so padre siempres ta bien ocupáu como pa pasar tiempu con él. Inclusive, nuna curtia conversación, Russell suxure a Carl que los sos padres tán separaos.[28] El diseñu del personaxe ta basáu nel animador Peter Sohn, de Pixar.[29] Pa escoyer al actor fayadizu, Docter fizo una audición a un total de 400 neños en tol territoriu estauxunidense.[30] Nagai, quien ye de nacionalidá xaponesa-americana,[31] y tenía 8 años nesi entós,[30] presentar a la prueba xunto col so hermanu, que yera'l comenenciudu nel personaxe.[32] Al intre, Docter decatar de que Nagai actuaba y falaba ensin parar de manera asemeyada a Russell, polo que decidió escoyelo.[32] Mientres el procesu de producción, animó al neñu por qu'actuara tanto física como vocalmente al grabar la so voz, especialmente na escena onde Russell atopa a Kevin.[27] Numberosos asiáticos-americanos recibieron positivamente'l fechu de que Pixar escoyera, per vegada primera, a un protagonista asiáticu pa Up,[33] a diferencia de, según la práctica, escoyer a actores non asiáticos pa interpretar roles de xente proveniente de dichu continente.[34]
  • Christopher Plummer como Charles F. Muntz Jr: un vieyu esplorador y l'antagonista de la película, que busca Tabayones del Paraísu y que les sos aventures fueron inspiración pa Carl y Ellie desque yeren neños. La so intención ye atrapar a Kevin pa llevase la criatura consigo y llograr la reconocencia de los científicos y de la sociedá. Tien una aeronave llamada Spirit of Adventure, que pudo inspirase nel aeroplanu Spirit of Saint Louis, de Charles Lindbergh.[35] N'entrevistes, el cineasta señaló que tanto Lindbergh, como Howard Hughes, Errol Flynn, Walt Disney, Roald Amundsen y Percy Fawcett sirvieren como inspiración pal personaxe.[36][37][38] De primeres, el personaxe yera modeláu más sobre la base d'Ernest Hemingway, un tipu que gusta de reñer colos demás y cuntar hestories nun chigre, anque cola incorporación de Plummer na repartida los guionistes decidieron que Muntz tenía de ser «más educáu y refináu». Respectu al actor, Docter calificar como «bien preparáu ya instintivu».[39]
  • Bob Peterson como Dug: un perru parlante de raza golden retriever que forma parte del grupu de canes controlaos por Muntz, pa buscar cualquier niciu de criatures similares a Kevin en Tabayones del Paraísu. Peterson diose cuenta de qu'él sería quien interpretaría la voz de Dug n'inglés, al escribir la frase «Acabo de conocete, y te amo» nel guión, que basóse no qu'un neñu díxo-y a él cuando yera conseyeru d'un campamentu, na década de 1980.[35] Peterson quixo rindir un homenaxe a los perros cola so interpretación de Dug, pal cual inspiróse nes esperiencies colos sos propios canes.[38] La edición DVD de la cinta contién el curtiu Dug's Special Mission, que rellata les aventures de Dug antes de conocer a Carl y Russell. Primeramente, la solombra de Dug apaeciera nuna curtia escena de Ratatouille.[35]
    • Peterson tamién-y da voz n'inglés a Alfa, un dóberman parlante que funge como líder de la menada de perros de Muntz.[35]
  • Pete Docter como Kevin: una especie d'ave estinguida con plumaxe coloríu y de 4 metros d'altor qu'habita en Tabayones del Paraísu.[23] Amás de Kevin, Docter emprestó la so voz pal maestru de campamentu de Russell, nes últimes escenes del filme.[40]
  • Elizabeth Docter como Ellie Fredricksen: la esposa de Carl, que fina por cuenta de una enfermedá nes primeres escenes. Por cuenta de que Ellie solamente tien diálogu nes primeres escenes de Up, cuando entá ye una neña, la fía de Docter emprestó-y el so voz al personaxe.[41] Elizabeth tamién foi responsable de dalgunos de los dibuxos que lu amuesa Ellie a Carl.[42]
  • Jerome Ranft como Gamma: un bulldog que pertenez a Muntz.[35]
  • John Ratzenberger como Tom: un emplegáu de la construcción que-y preguntar a Carl si ta llistu pa vender la so casa.[35]
  • David Kaye: como l'anunciador de les noticies proyeutaes na sala de cine.[43]

Producción editar

Guión editar

Creo que'l trucu ta onde la realidá detiense y empieza la fantasía. Una gran parte d'esta película tien llugar nuna selva d'América del Sur, nunos estelantes montes Tepuy. Y realmente esisten, pero la mayoría de la xente nun oyó falar d'elles. Asina que tienes estes plantes con formes estrañes y fantástiques, nes que tán eses fueyes curves y un palu con una bola na parte cimera: paez sacáu de Monsters, Inc., ¡tou ye real! Entós, ¿cómo presentar esto a la xente, sabiendo que nun van dir ende? Diiríen: «¿Oh, tán inventando coses de nuevu?». Deseyamos que tenga'l sentíu de qu'esto tien llugar nel mundu real, non daqué como "Dorothy va a Oz". Ye más qu'un desafíu de diseñu.
—Pete Docter.[44]

El direutor Pete Docter empezó a escribir la trama en 2004. En tal llabor, aidáron-y Thomas McCarthy y Bob Peterson, por un periodu de tres meses.[32] La casa flotante yera una metáfora de lo difícil que foi crecer pa Docter, pos cuando yera moza sentía constantemente deseos de querer «estremase de tol mundu».[45] Esti postreru comentó: «Peterson y yo sentámonos nuna habitación y empezamos a llanzar idees al azar [...]; un home malhumorao y gurniador d'alta edá, sintióse como daqué realmente curiosu pa mi y pa Bob; sentimos como si hubiera un montón de posibilidaes pa entretener ende». En cuanto al protagonista, escoyer tres dibuxar a un vieyu gurniador con globos sonrientes.[32] Pa escoyer el conceutu narrativu, Docter y Peterson fixéronse la entruga: «¿Cómo define daquién lo que ye una aventura?», lo cual llevólos a pensar si una aventura consistía solamente n'andances importantes, o si realmente podía presentase en daqué más simple qu'ayudara a dar camín de la vida d'una persona. Asina foi como definieron la hestoria d'amor ente Carl y Ellie, que representa l'orixe de l'aventura de Carl, y polo tanto sirvi como exa argumental de Up.[38]

Docter señaló que la película reflexa la so amistá con Frank Thomas, Ollie Johnston y Joe Grant, que fueron emplegaos de Disney y quien morrieron antes del estrenu de Up, polo que la película ta dedicada a ellos. El postreru dio la so aprobación al guión, según dellos conseyos, antes del so fallecimientu en 2005.[44] Dicía-y a Docter que'l públicu siempres precisaba daqué emocional nes películes, y nesti casu eso vien representáu nel llutu que guarda Carl pola muerte de la so esposa.[32] Grant tamién influyó na personalidá de Ellie,[44] ente que Carl ta basáu nos actores Spencer Tracy, Walter Matthau y James Whitmore, por cuenta de que, según Docter, «hai daqué duce nestos vieyos gurniadores».[22] Docter, xunto col productor Jonas Rivera, afirmaron que la naturaleza encantadora de Carl, a pesar de la so rudez, derivar del so encantu, una traza típica de la tercer edá.[46]

 
Pete Docter, direutor de la cinta, promocionando Up en San Diego, California.

Nel primer borrador del guión, «Carl quería axuntase cola so esposa nel cielu. Yera casi una especie d'estraña misión suicida o daqué asina. Y eso yera lóxicamente un problema. Una vegada que s'alzaba nel cielu, ¿qué asocedería dempués? Tuvimos que da-y dalgún propósitu a Carl, daqué que nun llograra entá», según comentó Docter.[41] Poro, amestóse a la trama'l suañu del personaxe de llegar a los Tabayones del Paraísu, n'América del Sur.[47] Escoyer por cuenta de la almiración que tenía Docter polos llugares tropicales, amás de que queríen un sitiu onde Carl tuviera atrapáu con un neñu, ensin que pudiera dexalo encargáu con dalguna autoridá, como un policía o un trabayador social. D'esta forma, surdió la idea d'incorporar a un neñu nel guión, y de esa forma Carl pudiera salir alantre nel so viaxe.[47]

Docter creó al personaxe canín de Dug, al pensar que sería «refrescante» amosar lo qu'un perru piensa, en llugar de lo que la xente asume.[48] El veterinariu y entrenador de perros, Ian Dunbar, ayudó al equipu de Pixar a entender meyor el comportamientu y les comunicaciones de los perros, con tal de poder diseñar con mayor realismu a los personaxes caninos qu'apaeceríen na cinta, amás de Dug.[49] Sobre la voz d'Alfa, esta provieno d'un discutiniu onde llegaron a la cuestión de qué pasaría si daquién tiraba y rompía una grabadora, y esta reproduxera soníos agudos dende entós. Russell añader a la hestoria dempués de Dug y Kevin,[32] yá que la so presencia ayudó a que la trama sintiérase menos «episódica». Esta mesma función cumplieron los emplegaos de la construcción qu'apaecen nes escenes iniciales.[41] Amás, ensin Russell, Carl solamente interactuaba físicamente colos dos animales, ensin tener diálogu con ellos, yá que Dug tampoco falaba nos tratamientos iniciales del llibretu.[38] Per otra parte, Charles Muntz basar en Howard Hughes,[36] Errol Flynn,[37] Walt Disney, Roald Amundsen y Percy Fawcett.[38]

La rellación de Carl con Russell reflexa cómo'l primeru «nun ta realmente llistu pal torbolín que resulta ser un neñu, como pocos de nós tar».[44] Pal cineasta, Up ye un rellatu sobre'l maduror» y «un amor inconcluso», al referir a Carl tres la perda de la so esposa.[50] Citó como influencies a la película Casablanca (1942) y a la novela A Christmas Carol, que son al empar hestories que retomen a homes que perdieron daqué, y que reponen el sentíu de la vida mientres una travesía.[51] Docter y Rivera tamién mentaron como inspiraciones a The Muppets, les producciones de Hayao Miyazaki, Dumbo (1941) y Peter Pan (1953). Coles mesmes, vieron un ciertu «paralelismu» con The Wizard of Oz (1939), polo que trataron de faer que Up fora distinta na midida de lo posible.[52] Un emplegáu de Pixar comparó la escena en que Carl y Russell jalan consigo la casa flotante, al traviés de la xungla, con Fitzcarraldo (1982). Docter diose entós a la xera de mirar la citada producción, amás de La misión (1986) pa tomar una mayor influencia.[53]

Animación editar

 
En 2004, Pete Docter y otros once especialistes de Pixar visitaron los montes de los tepuyes —onde s'atopa'l Salto Ángel— en Venezuela pa trabayar con mayor realismu nel diseñu de la película.[35][54]

De primeres, por cuenta de la naturaleza del guión, los animadores pensaben nuna isla o dalgún llugar allugáu ente les nubes como escenariu de Up.[55] Docter escoyó Venezuela como llocalización dempués de que Ralph Eggleston, un emplegáu de Pixar, amosára-y un documental de los montes del tepuy, llugar que tamién sirviera como escenariu pa Dinosauriu (2000), una producción de Disney.[36][44] Ricky Nierva, diseñador de producción de Up, comentó al respeutu: «Queríamos daqué que paeciera d'otru mundu pero qu'aun así siguiera siendo lo suficientemente creíble»,[55] a lo que Docter añadió: «De momentu supi qu'esti yera'l llugar nel cual debíamos ambientar la película [...] yera un llugar fantástico y estraño del que nunca oyera falar».[56]

Con tal de conocer en persona'l sitiu,[56] en 2004, Docter y otros once emplegaos de Pixar treslladáronse n'avión, barcu, jeep y helicópteru al pandu del tepui, fazaña que-yos llevó trés díes hasta que por fin llegaron al Monte Roraima. Pa esguilalo, tardaron más de siete hores.[55] Una vegada que s'establecieron ende, pasaron tres nueches dibuxando y ellaborando bocetos pa la cinta, y atopáronse con formigues, mosquitos, escorpiones, xaronques y culiebres.[35][54] Depués viaxaron n'helicópteru a Kukenán, tamién conocíu como Matawi Tepui («la casa de los muertos»), pa darréu llegar al tepui Auyantepui,[55] onde s'atopa'l Salto Ángel, consideráu'l saltu d'agua más altu del mundu con 979 m d'altor.[57][58] Esti sitiu sería la base pa diseñar Tabayones del Paraísu, destín al cual desea llegar Carl cola so casa flotante.[55] Docter cuntó que nun podíen «usar les roques y plantes qu'atopamos ende porque la realidá ye tan distante, que si la afiguráramos na película, nun la creeríen».[22]

Nel procesu d'animación, participaron hasta 70 persones.[40] La creación de les criatures representó tamién un retu en cuanto al diseñu, yá que teníen qu'encaxar nel ambiente surrealista de los tepuyes, pero al empar tamién ser realistes, una y bones esos montes esisten na vida real.[44] Una vegada termináu'l viaxe, el realizadores visitaron el Zoolóxicu de Sacramento pa reparar un Monal del Himalaya y asina animar a Kevin.[59] Decidieron que Russell sería un asiáticu americanu, ente que la so apariencia física basóse direutamente en Sohn Peter (un guionista gráficu de Pixar que-y dio voz a Emile en Ratatouille y que dirixió'l curtiumetraxe Partly Cloudy), dada la so naturaleza enérxica.[30][60]

Pa Up, Pixar diseñó a los sos personaxes y depués dio en caricaturizalos. Esta téunica pasó a denominase «simplejidad».[40] La imaxe de Carl mide solu trés cabeces d'altu,[61] y magar nun-y incorporaron toles carauterístiques que tienen los vieyos, tales como delles manches na piel o pelo nes oreyes, sí-y asitiaron arrugues, marques de viruela na ñariz, un audífonu y un cayáu, pa faer qu'aparentara una edá avanzada. Docter quería un aspeutu final estilizadosobremanera tocantes a les proporciones de la cabeza de Carl: tien un físicu cuadráu pa simbolizar el so aislamientu social, contrariu a Russell que tien una cabeza en forma de globu.[27] Unu de los retos de la producción consistió en faer qu'estos personaxes estilizados resultaren lo más realistes que se pudiera;[36] pa Docter, l'efeutu llográu fuera meyor que'l resultante colos personaxes humanos de Toy Story, que sufrieron el llamáu «valle esmolecedor», qu'en resume, referir a la repunancia na audiencia al ver animaciones humanes bien realistes.[36][44] Cabo añader que los caricaturistes Al Hirschfeld, Hank Ketcham y Booth George influyeron nos diseños de los humanos.[32][51][62] La simulación de la vistimienta qu'usaríen estos postreros resultó más complicáu que la creación de los 10 000 globos colos que la casa consigue alzase nel aire. [45] Produciéronse tamién nueves aplicaciones software pa emular les plumes iridiscentes de Kevin. Estos programes informáticos ayudaron igualmente al momentu de diseñar la vistimienta humana.[63] Sobre esti últimu aspeutu, la indumentaria de Russell resultó ser la más complexa d'animar, yá que usa insinies, un pañuelu y una mochila.[40] Un fechu interesáu ye que pa faer les animaciones de los vieyos, l'equipu responsable estudió a los sos propios padres o güelos, según fuera'l casu, amás de mirar grabaciones de les Senior Olympics.[24] Para renderizar un solu cuadru de la película riquir ente cinco y venti hores, dependiendo la complexidá de la escena. Cada segundu de duración de la cinta equival a 24 cuadros en total.[40]

Steve May, supervisor téunicu de la producción, calculó que pa llevantar la casa de Carl, si esistiera na vida real, precisaríense 26,5 millones de globos.[40] Docter concluyó qu'eso fadría que los globos llucieren en pantalla como pequeños puntos, polo que pidió qu'aumentaren el tamañu de los mesmos por que fueren del doble de la estatura de Carl. En total, fueron riquíos 10 297 globos pa les escenes onde la casa vuela, 20 622 pal despegue y una cifra variable en dellos otros segmentos.[35][40] Cabo añader que Docter encargar d'animar la última escena de Up, na cual Carl y Russell xacen sentaos nuna banqueta mientres comen xelaos y cunten los carros que pasen pela avenida.[40] Pa la versión 3D, un equipu d'emplegaos de Pixar ocupar de convertir a esti formatu al llargumetraxe orixinal que sería proyeutáu en formatu estándar.[64]

Banda sonora editar

Up
 
Datos
Tipu película de animación (es)  
Idioma inglés
Xéneru cine d'aventures, cine de comedia y cine fantásticu
Compositor Michael Giacchino
Productor Jonas Rivera
País   Estaos Xuníos
Fecha publicación 29 mayu 2009[1], 16 ochobre 2009[2], 13 mayu 2009[3], 28 mayu 2009[3], 17 setiembre 2009[4], 15 ochobre 2009[5] y 29 xunetu 2009
Duración 53:12
Web oficial
 
«Dende'l principiu, falamos sobre'l deséu de que la banda sonora tuviera un estilu clásicu, al igual que la música del cine de los años 1940 o 1950 [...] Quería que la xente fuera capaz d'imaxinar que se reproducía nuna caxa musical. La composición que se-y asocedió a Michael Giacchino yera tan formosa. Hai momentos maraviyosos y tienros... Giacchino fixo un trabayu fantásticu».
— Pete Docter.[47]

Depués de componer les bandes sonores de The Incredibles (2004) y Ratatouille (2007), Michael Giacchino encargar de la banda sonora de Up, sacante los sos últimes trés pistes («Carl's Maiden Voyage», «Muntz's Dark Reverie» y «Meet Kevin in the Jungle»), que consisten en efeutos de soníu. Musicalmente, abarca xéneros como la música clásica, el jazz y el valse, amás de contener ritmos tribales y temes de pianu simples. Les pistes compuestes pa los personaxes utilicen la denominada tresformamientu temáticu, una téunica de composición usada por Franz Liszt y Beethoven pa la creación de música clásica.[66]

Up foi llanzáu digitalmente el 26 de mayu de 2009, tres díes antes del estrenu de la película n'Estaos Xuníos.[65] Tamién cabo destacar que Walt Disney Pictures y Intrada Records llanzaron una versión llindada de namái 10 000 copies de la banda sonora en físicu, el 28 de xunu de 2011.[67]

Dempués del so llanzamientu, llogró primordialmente crítiques positives per parte de la prensa especializada. Por casu, Christian Clemmensen, de Filmtracks, dio-y 4/5 estrelles y comentó que mércalo si se te rompió'l corazón pola tema murnia y tráxicu de Michael Giacchino pa la pareya principal en Up, la combinación de vintage jazz y ritmos de valse tantu afablemente allegres como increíblemente íntimos nel primer planu del amiestu musical de la película».[67] Aaron Green d'About.com calificó a Up con cuatro y media estrelles de cinco, y emponderó les sos melodíes como «úniques, con allegres partitures que recuerden al estilu de música qu'había ente 1920 y 1930». Sicasí, criticó la curtia duración de les pistes.[69] A pesar de tener una bona receición crítica, non asina asocedió col so desempeñu comercial, al asitiase nel decimoquintu puestu del conteo Billboard Soundtracks, na selmana qu'empecipió'l 13 de xunu de 2009.[70] Tocantes a premiaciones, la banda sonora llogró'l premiu Óscar na so categoría,[11] el Grammy al meyor álbum de banda sonora pa película, televisión o otru mediu visual,[71] el Globu d'Oru a la meyor banda sonora,[20] y el BAFTA a la meyor música orixinal.[72]

De siguío la llista de temes de la banda sonora. Tolos cantares fueron compuestes ya interpretaes por Michael Giacchino, sacante onde sía específicado lo contrario.

Carauterístiques téuniques editar

Imaxe La rellación d'aspeutu del metraxe orixinal ye 1.85
1. Pal formatu en 3D, usóse la teunoloxía dixital Disney Dixital 3D. El formatu de negativu ye de 35 mm pa la versión estándar, y D-Cinema pa la 3D.[43] Cabo añader que Up convertir na primer película de Pixar filmada en 3D y llanzada en tal formatu en cines.[73][74]
Soníu Pal

amiestu del audiu usaron los sistemes dixitales de codificación SDDS, Dolby Digital EX y DTS.[43]

Mercadotecnia y estrenu editar

 
Persones amarutaes como Carl Fredricksen y Russell, xunto al cineasta George Lucas, nel Festival de cine de Venecia de 2009.

Magar Pixar ye conocíu por producir películes que vienen crear la so propia marca comercial, Target Corporation y Wal-Mart ufiertaron a la venta pocos artículos inspiraos en Up. N'otros casos, como Thinkway Toys (que usualmente sofita les campañes promocionales de Pixar), nin siquier produciéronse productos; nel casu d'esti postreru, dixo qu'eso se debía a que la trama de la película resultaba inusual y sería malo de promover la a l'audiencia. En respuesta, Disney comentó que non necesariamente toles cintes de Pixar taben destinaes a convertise nuna franquicia. Richard Greenfield, un analista de mercáu, reveló tener les sos duldes sobre si l'audiencia xuvenil masculina sentiríase atraida pol protagonista, amás de quexase por que nun había una muyer nel repartu principal (cola esceición de Ellie, que solo apaez nes escenes iniciales).[59] Otres compañíes que participaron na campaña de Pixar fueron Aflac,[75] NASCAR y Airship Ventures,[76][77] ente que Cluster Balloons realizó un retruque del sillón de Carl llevantáu por globos d'aire caliente.[78]

Ente otros productos pa promover la cinta inclúyense un llibru pa neños tituláu My Name is Dug, ilustráu por Ronnie del Carmen (supervisora de la hestoria de Up)[35] y escritu por Kiki Torphe, que retoma la busca entamada por Dug p'alcontrar a Kevin en Tabayones, emprestando énfasis nes sos constantes distracciones,[79][80] y un curtiumetraxe tituláu George & AJ, escritu y empobináu por Josh Cooley, qu'amuesa lo que los dos trabayadores de la casa de xubilación de Shady Oaks fixeron dempués de que Carl dir cola so casa.[81] Primeramente tuvo disponible pa la so compra na tienda iTunes Store, y depués foi publicáu nes páxines de Facebook y YouTube de Disney y Pixar.[82][83] Otra estratexa promocional incluyó la producción de tres viñetes animaes de curtia duración, por Disney y Pixar, con tal de promover el filme n'Internet. Estes pueden trate nel sitiu de la película en YouTube, y traten sobre la travesía de Carl y Russell na selva d'América del Sur, previu a la so llegada a Tabayones del Paraísu, daqué inéditu que nun apaeció nel llargumetraxe.[84] Amás, un tráiler del filme foi emitíu mientres la cuarentena edición del Super Bowl, en 2009.[85] El 26 de mayu de 2009, apaeció'l primera videoxuegu oficial de la película, Up, pa les plataformes PC, Nintendo DS y Wii, PlayStation 2, PlayStation Portable, Xbox 360, Macintosh y iPhone.[86] A este siguiólu 039;'Kinect Rush: A Disney Pixar Adventure, estrenáu'l 20 de marzu de 2012, pa la Xbox 360. Nesti postreru tamién apaecen los personaxes d'otros cuatro producciones de Pixar, amás de Up (The Incredibles, Cars, Ratatouille y Toy Story).[87]

Up debutó'l 13 de mayu de 2009 nel Festival de Cannes d'esi añu, onde llogró aclamación per parte de la prensa aconceyada ende en rematando la so exhibición.[88][89] Convirtióse asina na primer producción animada n'abrir el Festival de Cannes en tola so hestoria.[90] El so estrenu en cines asocedió'l 16 de mayu d'esi añu en El Capitan Theatre, en Hollywood, California. Del 29 de mayu al 23 de xunetu, les proyeiciones ende fixéronse acompañar de Lighten Up!, un espectáculu en direuto colos personaxes de Disney.[91] La película tamién participó de dellos festivales de cine. El 25 d'ochobre de 2009 foi estrenada nel Tokyo International Film Festival (en Tokiu, Xapón), ente que mientres payares de dichu añu nel Starz Denver Film Festival (en Denver, Estaos Xuníos). La versión 3-D de la cinta tamién participó dende'l 7 de payares nel Mar del Plata Film Festival (en Mar del Plata, Arxentina). El 21 de payares foi estrenada nel Festival de Cinema en Valencià Inquiet (Valencia, España), y finalmente el 7 de febreru de 2010 nel Santa Barbara Film Festival (Santa Bárbara, Estaos Xuníos). De siguío, se enlistan les feches d'estrenu mundial de la película:[92]

Receición editar

Comercial editar

Tres el so estrenu, recaldó 293 004 164 USD nes taquilles estauxunidenses y canadienses. N'otros países, fíxose acreedora a ganancies por 442 094 918 USD, colo qu'en total llogró 735 099 082 USD.[18] Esto convertir en 2012 nuna de les 50 películes más taquilleres del cine,[93] según la quinta producción animada por ordenador más esitosa na hestoria (per debaxo de Shrek 2, Toy Story 3, Finding Nemo y Shrek the Third).[94] D'esta forma, esi mesmu añu foi catalogada como la tercer producción de Pixar con más recaldaciones, superada namái por Toy Story 3 y Finding Nemo.[95] Cabo señalase que foi tamién la sesta película, ensin tomar en cuenta'l xéneru animáu puramente, en ganar más dineru nesi añu en tol mundu.[96]

N'Estaos Xuníos y Canadá, ye la ventena cuarta película con más recaldaciones, según la décima de Disney, la séptima en versión 3D, la sesta en dibuxos animaos y la quinta que más recaldó en 2009.[97][98][99][100][95] Nel primer fin de selmana dempués del estrenu, llogró casi 70 millones USD, cifra bien cimera a la qu'envaloraben los analistes, polo que s'asitió nel puestu númberu unu en ventes.[101] Trátase del cuartu debú más esitosu de Pixar na so trayeutoria,[102] y l'octavu meyor fin de selmana d'estrenu pa una cinta animada.[103] Coles mesmes, foi la tercera mayor apertura cinematográfica del Día de los Cayíos. Na recaldación 3D, consiguiéronse más de 35 millones USD, colo que se convirtió nel meyor debú en tal formatu hasta entós. Depués sería superada por Avatar (2009).[104] Como datu adicional hai qu'amestar que'l 53% de les persones qu'asistieron nel fin de selmana d'estrenu, n'Estaos Xuníos y Canadá, yeren muyeres, ente que el 47% yeren persones per debaxo de los 17 años.[105] Persistió nos primeros llugares de recaldación per delles selmanes, hasta ser superada por The Hangover (2009).[106][107]

Fora d'Estaos Xuníos y Canadá, asitióse como'l cuarentenu quintu filme con meyor debú en taquilles,[108] según la décima producción animada más esitosa y el quintu llargumetraxe con mayores ganancies en 2009.[109] Coles mesmes, encabezó les taquilles internacionales por cuatro fines de selmana, trés d'ellos consecutivos.[110] A lo llargo de 2009, los países nos que ganó más fueron Francia (38,7 millones) y España (37,1 millones).[111][112]

Crítica editar

Anglosaxona y d'otros países editar

 
Roger Ebert, críticu del Chicago Sun-Times, dio la máxima calificación al filme.

Na so amplia mayoría, llogró evaluaciones positives per parte de la prensa. Nel sitiu web Rotten Tomatoes, qu'arrexunta les crítiques de numberosos sitios web y publicaciones n'inglés, tien un 98% d'aceptación, con un total de 270 reseñes analizaes y un permediu xeneral de 8,6/10. El consensu concluyó lo siguiente: «Otra obra d'arte de Pixar. Up ye una aventura emocionante, graciosa y cordial, ellaborada impecablemente y rellatada con inxeniu y con fondura».[16] En Metacritic, que cumple una función similar a Rotten, tien una puntuación de 88/100,[113] ente qu'en CinemaScore ostenta una calificación d'A+.[114]

Roger Ebert, del diariu Chicago Sun-Times, brindó-y una calificación de 4/4 estrelles y catalogar como «una cinta maraviyosa».[115][116] De la mesma, The Hollywood Reporter describió'l filme como «curiosu, conmovedor y, podría dicise que, el proyeutu más risonderu de Pixar hasta agora, esta aventura espléndidamente animada y d'altu vuelu ye una destilación llimpia de 90 minutos de too lo consiguío enantes polos estudios responsables».[117] Magar el San Francisco Chronicle atalantó que «contién munchos tramos aburríos de frenetismo ensin sentíu y una interacción nidia ente los personaxes», consideró que dalgunes de les sos escenes son «de tal guapura, economía y sabiduría poética que pertenecen a cualquier antoloxía de les meyores escenes del cine... mirar Up ensin muncha crítica fai que te abluques pola economía cola que los efeutos visuales tán llenos d'emoción nel intre del filme...».[118] La revista Variety comentó que se trata d'una película «escepcionalmente fina — a diferencia de munches películes animaes, non tou ye sobre'l bombardéu sensorial y el volume... Ensin que resulte ser una sorpresa, nada ta mal equí. Les actuaciones de voz... exudan un entusiasmu templáu, y les especificaciones téuniques nun podríen ser meyores. La banda sonora tradicional y completa de Michel Giacchino ye superlativa»,[119] ente que'l canadiense The Globe and the mail mentó que Up ye'l tipu de película que te dexa cola cuestión de "¿Cómo la xente puede salir alantre nesta situación?"».[120]

Los bonos comentarios tamién s'enfocaron nel personaxe protagónico de Carl. Bill Capodgli, autor de Innovate the Pixar Way, reconoció qu'esti yera un aburríu pero, coles mesmes, prestosu.[121] L'editor Joe Morgenstern, de Wall Street Journal, cuntó que magar Carl ye sópitu al entamu, similar al estilu de Buster Keaton, dichu traza amenórgase conforme la trama avanza.[122] Ann Hornaday, del The Washington Post, comparar con Spencer Tracy, que de fechu foi una de les influencies pal esbozu del personaxe[123] de forma similar a la británica Empire, al traviés del so editor Ian Freer, que comentó que tenía paecíu col Tracy de la dómina en que debutó Guess Who's Coming to Dinner.[124] Lisa Schwarzbaum, de Entertainment Weekly, tamién estremó les coincidencies ente Tracy y Carl, anque añadió que tenía ciertes carauterístiques d'una caricatura de George Booth.[125] Richard Corliss, de Time, evaluar como una versión amacerada de bagazos» de Tracy.[126] Otra comparanza fecha foi la de Scott Foundas, de LA Weekly, quien suxurió que'l personaxe yera paecíu a Walter Matthau (una influencia pal diseñu del personaxe), y comentó que Asner probablemente modelara la so actuación de voz sobre la base d'él.[127] Para Todd McCarthy, de Variety, Carl yera más bien una combinación de Tracy y Matthau.[119]

Otru conceutu que llogró opiniones favorables resultó ser la rellación ente Carl y Ellie. Keith Booker, nel so llibru Disney, Pixar, and the Hidden Message of Children's Films, describió l'amor ente dambos como «conmovedor», y dixo que'l segmentu en que van avieyando col tiempu ye «una obra maestra nel so xéneru». Sicasí, cuntó que nun taba del tou seguru de cuántu apreciaría l'audiencia infantil dicha escena, citando n'específicu al so fíu qu'había estáu inquietu nel so asientu mientres la tresmisión d'esta.[128] James Berardinelli, de Reelviews, comentó que-y fixera arramar una llárima, daqué que nenguna otra película animada llograra antes nél, nin siquier coles obres del direutor xaponés d'anime Hayao Miyazaki.[129] Ann Hornaday emponderó'l prólogu y calificar como «dignu de Chaplin na so intensidá desgarradora»,[123] y Michael Phillips, del Chicago Tribune, catalogó'l segmentu como una central llétrica emocional y cinemática», amás de revelar que, al igual que Berardinelli, casi lloraba con dichu metraxe. Contrariamente, Stephanie Zacharek, de Salon.com, señaló que'l matrimoniu de Carl y Ellie paecía más bien un comercial d'adesivu dental qu'una rellación humana real.[130]

Emponderar a Asner pola so interpretación n'inglés de la voz de Carl. Al respeutu, Mick LaSelle, del San Francisco Chronicle, comentó que fuera una bona eleición na repartida, pos ye capaz de tresformar la so voz por que suene malhumorada cuando en realidá nun la tien asina.[131] Lisa Schwarzbaum, de Entertainment Weekly, cuntó que l'actor diéra-y una «autoridá a lo Lou Grant» a la so voz, en referencia al personaxe de Asner.[125] Corliss, de Time mentó que Asner tenía'l ritmu malhumoráu ya inespresivu cómicu pa da-y vida a Carl».[27] Ty Burr, de The Boston Globe, reparó que'l personaxe de Grant nun menguara a pesar del tiempu, y que nesta interpretación faía presente.[132] Finalmente, Claudia Puig, de USA Today, calificó como «magnífica» l'actuación de voz del intérprete.[133]

Hispanoamericana y española editar

N'Hispanoamérica, la revista mexicana Cine Premiere, nun recuentu de lo meyor del cine d'animación en 2009, comentó qu'unu de los aspeutos favorables de Up ye la diversión y rises» que la trama llogra na audiencia infantil, según la reflexón filosófica» pa los adultos. Magar calificó como «emblemáticos» a los personaxes, y añadió que tenía una «entrañable» combinación de comedia y drama, concluyó que l'animación nun resulta innovadora.[134] Tocantes a comparances, reparó semeyances colos escenarios de El mundu perdíu (1925).[135] Igualmente de Méxicu, El Universal apuntó que Up «consigue brillantemente ser d'eses películes que gusten a tou públicu, pos arrinquen risaes, trescalen y dexen con un escelente estáu d'ánimu a la mayoría de los espectadores»,[136] ente que Ernesto Diezmartínez Guzmán, collaborador de Reforma, emponderó la secuencia de Carl y Ellie (a la qu'evaluó como «los minutos más genuinamente cinematográficos que vi no que va del añu») anque tamién xulgó negativamente el fechu de que fora una cinta convencional más d'aventures, en cuenta de intentar superar lo llograo con Ratatouille y WALL·E.[137]

Marcelo Morales, del diariu chilenu La Tercera, resaltó que, a pesar de ser una película animada, «ye imperdible porque va más lloñe que munches películes de "carne y güesu"».[138] De la mesma, nel so reseña pal periódicu arxentín La Nación, Diego Batlle calificó como «bien bona» a la cinta, amás de cuntar que tien un equilibriu fayadizu de drama, comedia, romance y aventures, a pesar de que na segunda metá del filme abonden chistes sobre los animales exóticos qu'atopen los protagonistes na so travesía. Reparó tamién la influencia de les obres de Miyasaki, n'específicu de Howl non Ugoku Shiro. Finalmente, na so perspeutiva, la calidá de la versión en 3D fai que'l metraxe «pierda un pocu d'intensidá».[139] Guillermo Zapiola, del diariu uruguayu El País, recibió con prestu que Up tuviera destinada yá non solamente a audiencies infantiles, sinón tamién a los mozos y a los adultos, y nel so reseña incluyó un encamientu sobre la versión 3D de la película.[140]

N'España, la revista Cahiers du Cinéma señaló que Up ye como una especie d'aprendizaxe pa l'audiencia, onde les coses suelen ser imperfectes, y «solo queda la guapura d'un xestu que l'animación saca d'una chistera [...] La esperanza de vivir una vida que val la pena dibuxar». Tomás Fernández Valentí, de la revista Imáxenes d'actualidá, sorrayó que lo más destacable del filme, na so opinión, ye'l «estraordinariu equilibriu ente drama y comedia [...] ensin que la resultancia paeza artificiosu».[141] El diariu El País consideró qu'incorpora elementos de King Kong, La vuelta al mundu n'ochenta díes, «los grandes drames románticos de los años 1940 y 1950 y l'humor desternillante d'una tira risible», y comentó que la so trama «fala d'esperances en tiempos de crisis».[142] Antonio Gandiaga, del sitio web Notasdecine.es, comparó a Carl con Walt Kowalski, interpretáu por Clint Eastwood en Gran Torino (2008). Opinó coles mesmes que, magar nun supera lo consiguío por WALL·E (2008), el filme ye «casi obligatoriamente memorable».[143] Jordi Costa, de Fotogramas.es, emponderó la secuencia d'apertura del filme al igual que la prensa n'inglés, y concluyó que con ella Pixar demostró «que l'animación ye un preséu tan válidu como'l cine d'imaxe real pa descifrar lo humano»,[144] daqué colo que coincidió Patricia Pontes, de Cinematical.es, al comentar que «ye difícil nun emocionase cola vida d'eses criatures frutu de l'animación dixital, pero non por ello menos humanes que cualquier actor».[145]

Premios y reconocencies editar

Artículu principal: Premios y nominaciones de Up

Up ganó dos premios Óscar na ceremonia de premiación de 2009, nes categoríes d'Óscar a la meyor película d'animación meyor película d'animación y meyor banda sonora.[11] Ye la segunda d'un total de tres películes animaes que foi nomada como meyor película, siendo les otres Beauty and the Beast (1991) y Toy Story 3 (2010), postulaes nos sos respeutivos años. Igualmente, llogró un par de Globu d'oru por meyor banda sonora y meyor película animada na 67ª edición de dichos gallardones.[20] Otres reconocencies inclúin dos premios Annie (como meyor película animada y meyor direición nun llargumetraxe), d'un total d'ocho nominaciones que llogró.[146]

El sitiu web Rotten Tomatoes dio-y el «Golden Tomato» por tener la calificación más alta en 2009, según por ser la posesora de la meyor crítica tocantes a producciones animaes.[17][147] Otra distinción inclúi'l premiu película animada favorita de los premios Nickelodeon's Kids Choice Méxicu, na so edición de 2010, apurríos pola cadena televisiva Nickelodeon.[148] De la mesma, Dug, el perru parlante, llogró'l premiu Palm Dog de la prensa británica por tener la meyor interpretación canina nel festival de Cannes, en venciendo al llobu de Anticristu y al caniche negru de Inglourious Basterds, estrenaes en 2009.[149] En 2011, la revista Time catalogó a Up como la decimonovena meyor película d'animación de tolos tiempos.[150]

Formatu caseru editar

Up salió a la venta'l 10 de payares de 2009 nos formatos de videu DVD y Blu-ray en Norteamérica,[151] y el 15 de febreru de 2010 nel Reinu Uníu.[152] Foi llanzada en tres ediciones: un paquete especial de cuatro discos Blu-ray, un DVD de dos discos qu'inclúi una copia dixital de la película y un solu discu DVD.[151] Estrenóse tamién un combu llindáu premium nos Estaos Xuníos, qu'incluyía un reproductor de Blu-ray (amás de la película en dicha versión), un DVD, una copia dixital de la cinta y una llámpara inspirada na mascota de Pixar, Luxo Jr.[153] Estes versiones conteníen los curtiumetraxes Dug's Special Mission y Partly Cloudy, comentarios de los direutores Docter y Peterson, un documental sobre'l viaxe del equipu de Pixar a América del Sur y un clip de video sobre les munches maneres en que los realizadores pensaron faer al villanu, hasta rematar con Muntz.[151]

Na so primer selmana d'estrenu, vendiéronse 3 969 792 unidaes DVD de Up nos Estaos Xuníos, recaldando 66 057 339 USD en dichu país.[154] Pa finales de 2009, llegó a les 8 442 069 vendíes, colo que pasó a ser el tercer DVD más vendíu de 2009 nos Estaos Xuníos, solo por detrás de Twilight y Transformers: Revenge of the Fallen.[155] L'arriendu de la película en Netflix, Blockbuster y Redbox foi revesosu, yá que nun s'incluyeron subtítulos.[156] Disney enfrentar a les reacciones de los consumidores sobre dichu problema y rápido emitió un comunicáu onde declaró que foi un llamentable error y que se taba encargando de correxilo.[157][158]

Notes editar

  1. ↑ Hai de solliñar qu'en Colombia, el personaxe foi incluyíu nuna nota del periódicu La Silla Vacía por cuenta de la semeyanza col ex-presidente Julio César Turbay.[25][26]
  2. ↑ Dichu estrenu llevar a cabu en París.
  3. ↑ Fecha na que na rexón onde se fala francés en dichu país estrenó la película.
  4. ↑ Dichu estrenu llevar a cabu n'Ámsterdam.
  5. ↑ Fecha na que na rexón onde se fala alemán en dichu país estrenó la película.

Referencies editar

  1. ↑ 1,0 1,1 URL de la referencia: http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=up.htm.
  2. ↑ 2,0 2,1 URL de la referencia: http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?itemid=68078&type=MOVIE&iv=Basic.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 URL de la referencia: http://www.d-zine.se/filmer/upp.htm.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Internet Movie Database» (inglés). Consultáu'l 27 xineru 2017.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 URL de la referencia: http://nmhh.hu/dokumentum/158984/2009_filmbemutatok_osszes.xls.
  6. ↑ 6,0 6,1 URL de la referencia: http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=Up.htm.
  7. ↑ «Box Office Mueyo» (inglés). Consultáu'l 14 mayu 2022.
  8. ↑ URL de la referencia: https://www.cnc.fr/professionnels/visas-et-classification/123665.
  9. ↑ URL de la referencia: https://jmkextern.bmb.gv.at/app/detail.aspx?FILID=15971.
  10. ↑ Afirmao en: Filmografía Nacional Danesa.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 «Nominees & Winners for the 82nd Academy Awards» (inglés). Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  12. ↑ Wloszczyna, Susan (21 de mayu de 2009). «Pixar moves on 'Up' with its 10th movie» (n'inglés). USA Today (Gannett). http://www.usatoday.com/life/movies/news/2009-05-21-pixar-main_N.htm. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  13. ↑ «Partly Cloudy, Pixar's Next Short» (inglés). Pixar Planet (7 de febreru de 2009). Consultáu'l 7 de febreru de 2009.
  14. ↑ «Dolby - Disney Pixar Up - Dolby 3D Digital Cinema» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 4 de mayu de 2009. Consultáu'l 14 d'ochobre de 2009.
  15. ↑ «Disney/Pixar's Up to Open Cannes» (n'inglés). ComingSoon.net. 19 de marzu de 2009. http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=53820. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «Up» (inglés). Rotten Tomatoes. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Rotten Tomatoes: 11th Annual Golden Tomatoes Awards» (inglés). Flixster Inc. Rotten Tomatoes. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de marzu de 2010. Consultáu'l 10 d'agostu de 2010.
  18. ↑ 18,0 18,1 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes reception
  19. ↑ «Things looking 'Up' for best picture race» (inglés). MSNBC.com. Consultáu'l 2 de febreru de 2010.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 «Golden Globes 2010 winners: 'Avatar' wins best picture, drama» (inglés). Entertainment Weekly. Time Inc. Consultáu'l 10 d'agostu de 2010.
  21. ↑ «What's Up, Doc(ter)?» (inglés). Christianitytoday.com. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 James Keast (6 de febreru de 2009). «Pixar Reveals Early Look At Up» (n'inglés). Exclaim!. http://exclaim.ca/News/pixar_reveals_early_look_at_up. Consultáu'l 31 de xunetu de 2012. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 «Up: Una aventura d'altor editorial=Disneylatino.com». Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'agostu de 2012. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  24. ↑ 24,0 24,1 «Video Interview: Up Direutor Pete Docter and Producer Jonas Rivera» (inglés). /Film. Archiváu dende l'orixinal, el 9 d'avientu de 2012. Consultáu'l 14 de febreru de 2012.
  25. ↑ «¿A quién se paez? [Who is it?]». Selmana. 23 de mayu de 2009. http://www.semana.com/gente/articulo/a-quien-paez/103378-3. Consultáu'l 31 d'abril de 2009. 
  26. ↑ «Cal (sic) Fredericksen y Julio César Turbay [Cal Fredricksen and Julio César Turbay]». La Silla Vacía. 13 de xunu de 2009. http://galerias.lasillavacia.com/2397/pages/Julio-C%Y9sar-Turbay-%96-Cal-Fredricksen.htm. Consultáu'l 31 de xunetu de 2012. Cal (sic) Fredericksen y Julio César Turbay (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 Corliss, Richard (28 de mayu de 2009). «Up, Up and Away: Another New High for Pixar» (n'inglés). TIME. http://www.time.com/time/printout/0,8816,1896685,00.html. Consultáu'l 31 de xunetu de 2012. 
  28. ↑ «Comic-Con DISNEY/PIXAR Panel: UP» (n'inglés). UGO Networks. 25 de xunetu de 2008. http://movieblog.ugo.com/index.php/movieblog/more/comic_con_disney_pixar_panel_bolt_up/. Consultáu'l 31 de xunetu de 2012. 
  29. ↑ King, Susan (28 de mayu de 2009). «Jordan Nagai, 'Up'» (n'inglés). Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2009/may/28/entertainment/et-jordanpete28. 
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 Llee, Patrick (2 de marzu de 2009). «Up direutor Peter Docter on talking dogs, youth scouts and adventure» (n'inglés). Sci Fi Wire. http://scifiwire.com/2009/03/up-direutor-pete-docter-on-talking-dogs-youth-scouts-and-adventure.php. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  31. ↑ «Asia Pacific Arts: May 22, 2009: News Bites» (inglés). Asia Pacific Arts (22 de mayu de 2009). Archiváu dende l'[{{{url}}} orixinal], el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 31 de xunetu de 2012. «Japanese American Jordan Nagai»
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 32,6 Morris, Clint (10 de febreru de 2009). «Exclusive Interview : Up Producer/Direutor» (inglés). MovieHole. Consultáu'l 28 de xunu de 2012.
  33. ↑ Wloszczyna, Susan (25 de mayu de 2009). «Pixar moves on 'Up' with its 10th movie» (n'inglés). USA Today. http://www.usatoday.com/life/movies/news/2009-05-21-pixar-main_N.htm. «As for Up, Pixar's 10th outing, which opens May 29, about a cranky codger and an overeager Asian kid who fly off to South America in a house hoisted by helium balloons, it will likely be the first filme that all three – father, mother and child, who turns 2 today – enjoy together.». 
  34. ↑ «Jordan Nagai as Russell in UP» (inglés). Channel APA (29 de mayu de 2009). Consultáu'l 31 de xunetu de 2012.
  35. ↑ 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 «Production notes» (inglés). Adisney.go.com. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012. Production notes (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). Enllaz irrecuperable
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 «News Etc.» (n'inglés). Empire:  páxs. 12–15. febreru de 2009. 
  37. ↑ 37,0 37,1 Gibron, Bill (10 de payares de 2009). «Adventure is "Up" There: A Talk with Pixar's Pete Docter and Bob Peterson» (inglés). PopMatters. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 «Pete Docter, Bob Peterson on Up's Characters: Disney/Pixar Film Stars Ed Asner, Jordan Nagai, Christopher Plummer» (inglés). Mediasatgroup.wordpress.com. Consultáu'l 6 d'agostu de 2012.
  39. ↑ «Pete Docter Talks 'Up' Voice Casting» (inglés). Voiceactornews.com (6 de xineru de 2010). Consultáu'l 31 de xunetu de 2012.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 40,4 40,5 40,6 40,7 «Disney/Pixar's Up: Fun Facts» (inglés). Dvdizzy.com. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Horn, John (10 de mayu de 2009). «'Up' is Pixar at its most ambitious» (inglés). Los Angeles Times. Consultáu'l 28 de xunetu de 2012.
  42. ↑ «Easter Eggs in Pixar's UP» (inglés). SlashFilm (xunu de 2009). Consultáu'l 2 d'agostu de 2012. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 «Up (2009)». IMDb.com. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 44,4 44,5 44,6 Desowitz, Bill (29 de xunetu de 2008). «Pete Docter Goes Up» (n'inglés). Animation World Network. http://mag.awn.com/index.php?ltype=pageone&article_non=3712. Consultáu'l 31 de xunetu de 2012. 
  45. ↑ 45,0 45,1 Liu, Ed (8 de febreru de 2009). «NYCC 2009: Spending Time with Disney/Pixar's "Up" (and, Disney's "Surrogates")» (n'inglés). Toon Zone. http://www.toonzone.net/forums/archive/index.php/t-240488.html. Consultáu'l 29 de xunetu de 2012. 
  46. ↑ «Quint chats with Pixar's Pete Docter and Jonas Rivera about UP! Plus a McCameo!» (inglés). Aintitcool (28 de marzu de 2008). Consultáu'l 6 de xunetu de 2012.
  47. ↑ 47,0 47,1 47,2 «Interview: Pete Doctor on Disney/Pixar's UP» (inglés). Major Spoilers (8 de payares de 2009). Consultáu'l 28 de xunetu de 2012.
  48. ↑ Katey Rich (8 de febreru de 2009). «NYCC: Interview With Pete Docter And Jonas Rivera» (n'inglés). Cinema Blend. http://www.cinemablend.com/new/NYCC-Interview-With-Pete-Docter-And-Jonas-Rivera-11919.html. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012. 
  49. ↑ Barbara Robertson (mayu/xunu de 2009) (n'inglés). Pixar's Up; The new animated film is brimming with dogs. http://thebark.com/content/pixar%E2%80%99sv. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012. 
  50. ↑ Adler, Shawn (7 d'agostu de 2008). «'Up' And Coming: 3-D Pixar Movie Tells A 'Coming Of Old Age' Story, Direutor Says» (inglés). MTV. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012.
  51. ↑ 51,0 51,1 Desowitz, Bill (11 de febreru de 2009) (n'inglés). Docter Goes Halfway Up. Animation World Network. http://mag.awn.com/index.php?ltype=pageone&category2=&article_non=3906&páxina=2. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012. 
  52. ↑ Davis, Erik (7 de febreru de 2009). «Cinematical Previews Pixar's 'Up'» (n'inglés). Cinematical. http://www.cinematical.com/2009/02/07/cinematical-previews-pixars-up/. Consultáu'l 30 de xunetu de 2012. 
  53. ↑ «Mr. Beaks Goes UP with Pixar's Pete Docter!» (inglés). Ain't It Cool News (27 de xunu de 2008). Consultáu'l 30 de xunetu de 2012.
  54. ↑ 54,0 54,1 «Exclusive! First Look at 12 Big Movies Coming In 2009» (inglés). Entertainment Weekly. Consultáu'l 1 de xineru de 2009.
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 55,4 «Una Venezuela qu'inspiró a Disney» (inglés). BBC Mundu. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  56. ↑ 56,0 56,1 «"Esto nun lluz como la ciudá o la selva"». L'Universal. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  57. ↑ Frederick, Julia C. (2005). The history of Venezuela (n'inglés). Greenwood. ISBN 0-313-33525-7. Consultáu'l 30 de xineru de 2011.
  58. ↑ Palmerlee, Danny (2007). South America on a shoestring (n'inglés). Lonely Planet. Consultáu'l 30 de xineru de 2011.
  59. ↑ 59,0 59,1 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes wallstreet
  60. ↑ Edelstein, David (2009) (n'inglés). Multidimensional. New York. http://nymag.com/movies/reviews/56929/. Consultáu'l 9 d'abril de 2009. «In search of a merit badge for assisting the elderly, Russell (voiced by Jordan Nagai), a roly-poly Asian-American wilderness explorer, gets caught on the porch when the house lifts off, then irritates the old man with his chatter.». 
  61. ↑ «Peter Docter» (inglés). ReelzChannel. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'ochobre de 2008. Consultáu'l 2 d'agostu de 2011.
  62. ↑ Douglas, Edward (2009). «A Sneak Preview of Pixar's Up» (n'inglés). ComingSoon.net. http://www.comingsoon.net/news/nycomicconnews.php?id=52657. Consultáu'l 7 de febreru de 2012. 
  63. ↑ Busch, Jenna (2009). «Up footage and Q&A!» (n'inglés). JoBlo.com. http://www.joblo.com/index.php?id=25116. Consultáu'l 14 de febreru de 2009. 
  64. ↑ «Pete Docter Talks Up» (inglés). Mediasatgroup.wordpress.com. Consultáu'l 6 d'agostu de 2012.
  65. ↑ 65,0 65,1 «Up» (inglés). Amazon.com (26 de mayu de 2009). Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  66. ↑ 66,0 66,1 O'Brien, Jon (26 de mayu de 2009). «Up [Original Score]» (inglés). Allmusic. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  67. ↑ 67,0 67,1 67,2 67,3 Clemmensen, Christian (25 de xineru de 2010). «Up: (Michael Giacchino)» (inglés). Filmtracks. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  68. ↑ Truitt, Warren. «Various Artists - Up Soundtrack» (inglés). About.com. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de febreru de 2012. Consultáu'l 5 de payares de 2012.
  69. ↑ Green, Aaron. «A Review of Up: The Original Soundtrack by Michael Giacchino» (inglés). About.com. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  70. ↑ «Up [Original Score - Michael Giacchino]» (inglés). Billboard. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  71. ↑ «Nominees» (inglés). Grammy.com. National Academy of Recording Arts and Sciences. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  72. ↑ «BAFTA Winners 2010» (inglés). British Academy Film Awards. British Academy of Film and Television Arts (21 de xineru de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xineru de 2012. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  73. ↑ «Box Office Wrapup: Moviegoers Up For Pixar's First 3D Pic» (inglés). Rotten Tomatoes. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  74. ↑ «Flying high: Pixar veteran Pete Docter is 'Up' for 3D adventure» (inglés). Filmjournal.com (14 de mayu de 2009). Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  75. ↑ «Aflac Announces New Integrated Marketing Campaign» (n'inglés). Aflac. 22 d'abril de 2009. http://news.prnewswire.com/DisplayReleaseContent.aspx?ACCT=104&STORY=/www/story/04-22-2009/0005010977&EDATE=. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  76. ↑ «Aflac's Partnership with Up: NASCAR/TV Commercial» (n'inglés). Pixar Planet. 7 de mayu de 2009. http://pixarplanet.com/blog/aflacs-partnership-with-up-tv-commercial-nascar. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  77. ↑ «Up Two For One: Blimp Goes Up + New Up Still» (n'inglés). Pixar Planet. 7 de mayu de 2009. http://pixarplanet.com/blog/up-two-for-one-up-blimp-goes-up-new-up-still. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  78. ↑ «Up Cluster Balloon Tour» (n'inglés). Pixar Planet. 23 d'abril de 2009. http://pixarplanet.com/blog/up-cluster-balloon-tour. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  79. ↑ Ronnie del Carmen (15 de marzu de 2009). «UP: My name is Dug». Ronnie del Carmen. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  80. ↑ Thorpe, Kiki (2009). Up: My Name is Dug (n'inglés). Disney Press. ISBN 1423117662.
  81. ↑ «Up Short - George and A.J.» (inglés). Traileraddict.com (15 de marzu de 2009). Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  82. ↑ «iTunes Version of Up Includes Exclusive Short: George and A.J.!» (inglés). Pixartalk.com. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  83. ↑ «Pixar Short: George and AJ» (inglés). YouTube (20 de payares de 2009). Consultáu'l 7 d'agostu de 2009.
  84. ↑ «Pixar Upisodes» (inglés). TEASER-TRAILER.COM (15 de marzu de 2009). Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  85. ↑ «Up> Videos BETA» (inglés). IMDb. Consultáu'l 9 d'agostu de 2012.
  86. ↑ Clayman, David (23 de mayu de 2009) (n'inglés). Up Review. IGN. http://ps3.ign.com/articles/997/997239p1.html. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  87. ↑ Narcisse, Evan (8 d'avientu de 2011) (n'inglés). Pixar Teams Up With Microsoft For Kinect Rush. http://kotaku.com/5866341/pixar-teams-up-with-microsoft-for-kinect-rush/. Consultáu'l 7 d'agostu de 2009. 
  88. ↑ Cannes 2009: Inauguración cola proyeición de “Up”. Cinencuentro.com. 13 de mayu de 2009. http://www.cinencuentro.com/2009/05/13/cannes-2009-inauguracion-con-la-proyeccion-de-up/. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  89. ↑ nivel-hasta-lo-mas-alto Cannes 2009: 'Up' alza'l nivel hasta lo más alto. Blogdecine.com. 14 de mayu de 2009. http://www.blogdecine.com/cannes/cannes-2009-up-alza-el nivel-hasta-lo-mas-alto. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  90. ↑ vuelu llixeru+como+la+pelicula+UP.htm Cannes llevanta'l vuelu, llixeru como la película 'UP'. Terra.com.mx. 13 de mayu de 2009. http://www.terra.com.mx/cine/articulo/823166/Cannes+llevanta+el vuelu llixeru+como+la+pelicula+UP.htm. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  91. ↑ «Up at Disney's El Capitan Theatre in Hollywood w/ New Stage Show» (n'inglés). Pixar Planet. 22 d'abril de 2009. http://pixarplanet.com/blog/up-at-disneys-el-capitan-theatre-in-hollywood-w-new-stage-show-up-tidbits. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012. 
  92. ↑ «Release dates for Up (2009)» (inglés). IMDb. Consultáu'l 8 d'agostu de 2012.
  93. ↑ «All Time Worldwide Box Office Grosses» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  94. ↑ «Animation - Computer» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  95. ↑ 95,0 95,1 «Pixar» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  96. ↑ «2009 YEARLY WORLDWIDE GROSSES» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  97. ↑ «Buena Vista All Time Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  98. ↑ «3D Movies at the Box Office» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  99. ↑ «Animation» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  100. ↑ «2009 DOMESTIC GROSSES» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  101. ↑ O'Brien, Bob. «Yup, 'Up': Pixar's Latest Release Lifts Disney» (inglés). Barron's. Consultáu'l 17 d'abril de 2010.
  102. ↑ «Pixar Movies Opening Weekends» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  103. ↑ «Animation - Computer - Opening Weekends» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 8 d'agostu de 2012.
  104. ↑ Gray, Brandon (2009) (n'inglés). Weekend Report: 'Avatar' Soars in Debú. Box Office Mojo. http://www.boxofficemojo.com/news/?id=2632&p=.htm. Consultáu'l 27 de xunu de 2012. 
  105. ↑ Gray, Brandon (2009) (n'inglés). Weekend Report: 'Up' Lifts Pixar to Tenth Smash. Box Office Mojo. http://boxofficemojo.com/news/?id=2592&p=.htm. Consultáu'l 27 de xunu de 2012. 
  106. ↑ «Weekend Estimates: Up Conquers Impressive Hangover» (inglés). The Numbers. Consultáu'l 2009.
  107. ↑ McClintock, Pamela (2009) (n'inglés). 'Hangover' Upsets 'Up'. Variety. http://www.variety.com/article/VR1118004657.html. Consultáu'l 8 de xunu de 2009. 
  108. ↑ «All Time Worldwide Box Office Grosses» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  109. ↑ «2009 Overseas Total Yearly Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 8 d'agostu de 2012.
  110. ↑ «Overseas Total Box Office Index for 2009» (inglés). Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  111. ↑ «2009 France Yearly Box Office Results» (inglés). Box Ofice Mueyo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  112. ↑ «2009 Spain Yearly Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 1 d'agostu de 2012.
  113. ↑ «Up» (inglés). Metacritic. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.
  114. ↑ Pamela McClintock, Emily Blank (12 d'agostu de 2011). «15 Movies That Made The Grade: A+ CinemaScore Posse» (inglés). The Hollywood Reporter. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xunu de 2012. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.
  115. ↑ Ebert, Roger (27 de mayu de 2009). «Up» (inglés). Chicago Sun-Times. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.
  116. ↑ Ebert, Roger (11 de mayu de 2009). «Cannes #1: Up, up and away, in my beautiful, my beautiful balloon» (inglés). Chicago Sun-Times. Archiváu dende l'orixinal, el 9 d'agostu de 2011. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.
  117. ↑ Rechtshaffen, Michael (12 de mayu de 2009). «Up – Film Review» (inglés). The Hollywood Reporter. Archiváu dende l'orixinal, el 15 de marzu de 2012. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012.
  118. ↑ LaSalle, Mick (29 de mayu de 2009). «Review: 'Up' soars on flights of fancy» (n'inglés). San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2009/05/28/MV6617S4LC.DTL. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012. 
  119. ↑ 119,0 119,1 McCarthy, Todd (12 de mayu de 2009). «Up Movie Review» (n'inglés). Variety. http://www.variety.com/index.asp?layout=festivals&jump=review&reviewid=VE1117940233&cs=1. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  120. ↑ Taylor, Kate (28 de mayu de 2009) (n'inglés). Forget the goofy glasses. This magic transcends technology. http://www.theglobeandmail.com/news/arts/up/article1157876/. Consultáu'l 3 d'agostu de 2012. 
  121. ↑ Capodagli, Bill; Jackson, Lynn (2009). Innovate the Pixar Way: Business Lessons from the World's Most Creative Corporate Playground (n'inglés). McGraw-Hill Professional. ISBN 0-07-163893-8, 9780071638937.
  122. ↑ Morgenstern, Joe (14 de mayu de 2009). «Reaching for the Sky, 'Up' Fails to Soar» (n'inglés). The Wall Street Journal. http://online.wsj.com/article/SB124226358415817813.html. 
  123. ↑ 123,0 123,1 Hornaday, Ann (29 de mayu de 2009). «Up» (n'inglés). The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/gog/movies/up,1156226.html. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  124. ↑ Freer, Ian. «Empire's Up Movie Review» (inglés). Empire. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  125. ↑ 125,0 125,1 Schwarzbaum, Lisa (27 de mayu de 2009). «Movie Review: Up (2009)» (inglés). Entertainment Weekly. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  126. ↑ Corliss, Richard (28 de mayu de 2009). «Up, Up and Away: Another New High for Pixar» (n'inglés). TIME. http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1896685-2,00.html. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  127. ↑ Foundas, Scott (28 de mayu de 2009). «Movie Reviews: Burma VJ, Up, What Goes Up» (inglés). LA Weekly. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  128. ↑ Booker, M. Keith (2010). Disney, Pixar, and the Hidden Message of Children's Films (n'inglés). ABC-CLIO. ISBN 0-313-37672-7, 9780313376726.
  129. ↑ Berardinelli, James (26 de mayu de 2009). «Reelviews Movie Reviews» (inglés). Reelviews. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  130. ↑ Zacharek, Stephanie (29 de mayu de 2009). «Up» (inglés). Salon.com. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  131. ↑ LaSalle, Mick (29 de mayu de 2009). «Review: 'Up' soars on flights of fancy» (n'inglés). The San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2009/05/28/MV6617S4LC.DTL&type=movies. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  132. ↑ Burr, Ty (29 de mayu de 2009). «Up» (n'inglés). The Boston Globe. http://www.boston.com/ae/movies/articles/2009/05/29/pixars_up_is_a_fantastical_voyage/. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  133. ↑ Puig, Claudia (28 de mayu de 2009). «Balloon-propelled 'Up' soars with delight, great visuals» (n'inglés). USA Today. http://www.usatoday.com/life/movies/reviews/2009-05-27-up_N.htm. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  134. ↑ «aventura-de-altor0.html Up: una aventura d'altor editorial=Cinepremiere.com.mx». Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  135. ↑ «Homenaje cinematográficos de Pixar». Cinepremiere.com.mx. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  136. ↑ «Últimes escenes de Mañana... como versión de CSI rexón 4». L'Universal (2 de xunu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'ochobre de 2012. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  137. ↑ «aventura-de-altor.html Up, una Aventura d'Altor editorial=Cinevertigo.blogspot.mx» (5 de xunu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  138. ↑ «Crítica de cine: Up, Una aventura d'altor editorial=La Tercer» (11 de xunu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  139. ↑ «Con Up, Pixar vuela más altu». La Nación (11 de xunu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  140. ↑ «Un terrible viaxe escontra la imaxinación: UP». El País. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  141. ↑ «Up - Crítiques de prensa de la película editorial=Sensacine.com». Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  142. ↑ «Ternura y rises: 'Up' afara en La Croisette». El País (13 de mayu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  143. ↑ «Crítica: Up». Notasdecine.es (29 de xunetu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  144. ↑ «Up». Fotogramas.es (30 de xunetu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  145. ↑ «Crítica. 'Up'». Cinematical.es (4 de xunetu de 2009). Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  146. ↑ «37th Annual Annie Nominations and Awards Recipients» (inglés). AnnieAwards.org. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de xineru de 2010. Consultáu'l 7 de febreru de 2010.
  147. ↑ «Up Movie Reviews, Pictures» (inglés). Flixster Inc. Rotten Tomatoes. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de marzu de 2010. Consultáu'l 10 d'agostu de 2010.
  148. ↑ «Kids' Choice Awards Winners 2010» (inglés). MTV Networks. Kids' Choice Awards. Consultáu'l 11 d'agostu de 2010.
  149. ↑ (n'inglés) Pixar pooch picks Up Cannes prize. BBC News. 2009. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/8064150.stm. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010. 
  150. ↑ Corliss, Richard (23 de xunu de 2011). «The 25 All-TIME Best Animated Films - Up» (inglés). Time. Consultáu'l 30 d'avientu de 2012.
  151. ↑ 151,0 151,1 151,2 McLean, Thomas J. (10 d'agostu de 2009). «Up Comes Home; Monsters, Inc. Gets Blu-ray Upgrade» (inglés). Animation Magacín. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012.
  152. ↑ Das, Lina (5 de febreru de 2010). «From Dug the Dog to Pizza Planet, have you picked up on Pixar's in-jokes?» (n'inglés). Daily Mail. http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1248663/From-Dug-Dog-Pizza-Planet-picked-Pixars-jokes.html. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. 
  153. ↑ Sciretta, Peter (24 d'agostu de 2009). «Cool Stuff: Pixar's Up Luxo Jr. Limited Edition Collector's Set» (inglés). /Film. Consultáu'l 5 d'agostu de 2012. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  154. ↑ «Up – DVD Sales» (inglés). The Numbers. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  155. ↑ «Top-Selling DVDs of 2009» (inglés). The Numbers. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  156. ↑ Sciacca, John. «Want to rent 'Up?' Non closed captions for you! | Sound and Vision Magacín» (inglés). Soundandvisionmag.com. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  157. ↑ By Anna on 18 November 2009 (18 de payares de 2009). «Dear Disney & Pixar: Closed Captioning and Audiu Descriptions are not "special features"» (inglés). Disabledfeminists.com. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.
  158. ↑ Northrup, Laura (22 de payares de 2009). «Disney Claims "Up" DVD Missing Captions Were A Mistake» (inglés). The Consumerist. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xineru de 2010. Consultáu'l 7 d'agostu de 2012.

Enllaces esternos editar


Predecesor:
WALL·E 		Óscar a la meyor película d'animación
2009 		Socesor:
Toy Story 3
Predecesor:
WALL·E 		Películes de Pixar
 Socesor:
Toy Story 3
 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Up&oldid=4164962»