L'anteiglesia de Zarátamo (n'euskera y oficialmente Zaratamo) ye un conceyu de la provincia de Vizcaya, País Vascu (España).

Zaratamo
Alministración
País España
AutonomíaIkurrina País Vascu
Provincia Vizcaya
Comarcas (es) Traducir Gran Bilbao
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Zaratamo Jon Ajuria Fisure
Nome oficial Zaratamo (eu)[1]
Nome llocal Zarátamo (es)
Códigu postal 48480
Xeografía
Coordenaes 43°12′46″N 2°52′20″W / 43.212777777778°N 2.8722222222222°O / 43.212777777778; -2.8722222222222
Zaratamo alcuéntrase n'España
Zaratamo
Zaratamo
Zaratamo (España)
Superficie 10 km²
Altitú 173 m
Llenda con Arrigorriaga, Basauri, Galdakao y Zeberio
Demografía
Población 1610 hab. (2023)
- 805 homes (2019)

- 809 muyeres (2019)
Porcentaxe ? % de Gran Bilbao
0.14% de Vizcaya
0.07% de País Vascu
0% de España
Densidá 161 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
UTC+02:00 (horariu de branu)
Cambiar los datos en Wikidata

Formada por diversu barrios de marcáu calter rural y abrigada pelos montes Upo (597 m) y Artanda (554 m), Zarátamo asitiar na contorna del Gran Bilbao. Tien una población de 1613 habitantes.[2]

Nel so términu pueden reparase dos zones claramente estremaes: la parte alta, rural, representada por Elexalde, principal nucleu urbanu con 479 habitantes; y la zona industrial, xunto a los ríos Nervión, col barriu de Moiordin (145 hab) cerca d'Arrigorriaga, y Ibaizábal, representada pol barriu de Arkotxa con 931 habitantes.[2]

Historia editar

Na ilesia de San Llorienzo de Zaratamo atopáronse dos lápida anepigráficas romanes que M. Gómez Moreno dató nos ss. II-III d. C. Guarden analoxíes coles atopaes en Elorriaga (Lemona).[3]

Los pueblos de Lamindano, Ipiña, Zumeltzu, San Juan de Bedia, San Miguel de Basauri, Zollo, Zaratamo, Aracaldo y Bernagoitia, qu'inda se consideraben como barriaes, trataron escontra 1551 de constituyise como anteiglesias independientes de les sos matrices. Na xunta xeneral de [Guernica]] del 26 de mayu de 1551 plantegóse la cuestión; per una parte taben los oñacinos y pola otra los gamboinos (éstos yeren partidarios de les pretensiones de tales barriaes). Nun se llegó a un alcuerdu. Más tarde daríase la sentencia en contra de la pretensión de les mesmes.[4]

En 1704 Zaratamo tenía 29 fogueras y en 1798 aumentaren a 33. En 1900 había 516 vecinos

Dende finales del s. XIX hasta mediaos del s. XX, tol términu municipal de Zarátamo tenía concesiones mineres.[5] Nesa dómina y nesa zona, la práutica totalidá yeren de mines de fierro. En munchos casos yeren pequeña escavaciones a cielu abiertu qu'anguaño seríen práuticamente irreconocibles. N'otros casos, pequeñes mines de fierro bastante superficiales (chirteras, pequeños filoncillos, etc.) qu'armaben en caliares, pasaron a convertise col tiempu en canteres que ye lo que probablemente asocedió cola concesión "Antroxu", que nun tiempu foi concesión minera y qu'una vegada escosáu'l mineral de fierro convertir na cantera de caliar Atxeta, asitiada ente los barrios de Burbustu y Gutiolo, y última cantera n'esplotación que cerró nos años noventa del sieglu XX.

Llugares d'interés editar

  • Ilesia de San Llorienzo. Construcción del s. XVI, renacentista, totalmente desfigurada nel interior por reformes modernes, sobre una edificación medieval que subsistía a finales del s. XIV.[6]
  • Frontón
  • Casa consistorial
  • Área recreativa de "Upoko Pagadia"[7] (Fayedal de Upo). Espaciu natural dedicáu a área recreativa pola Diputación Foral de Vizcaya.

Fiestes editar

  • San Vicente, el día 20 de xineru
  • San Segismundo, tercer domingu de xunetu.[8] La ermita de San Segismundo ye compartida polos conceyos de Zeberio y Zaratamo y la fiesta entamar de manera alternativa: los años pares Zaratamo y los impares Zeberio.[9]
  • San Llorienzo, el día 10 d'agostu, fiestes patronales.
  • Fiestes de Arcocha: primer vienres de xunu y los dos díes posteriores

Sucesos editar

El 6 de febreru de 1981 apaez nun camín cercanu a esti pueblu'l cadabre de José María Ryan, inxenieru de la central nuclear de Lemóniz. Fuera secuestráu pela banda terrorista ETA díes antes. El cadabre apaeció atáu, amordazáu y con un tiru na cabeza nuna paraxa montiega y de mal accesu, cerca del pueblu de Zarátamo.[10][11]

Persones destacaes editar

Referencies editar

  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. 2,0 2,1 «Población del Padrón Continuu por Unidá Poblacional en 2015». Consultáu'l 8 de xineru de 2017.
  3. «Auñamendi - Zaratamo - Historia». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  4. Estanislao Jaime de Labayru. Historia Xeneral del Señoríu de Vizcaya, páx. t. IV, páxs. 269-270, 280-281 y 285.
  5. «Conceyu de Zaratamo - Historia». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  6. «Auñamendi - Zaratamo - Arte». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  7. «Auñamendi - Zaratamo - Servicios». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  8. «Auñamendi - Zaratamo - Calendariu». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  9. «Conceyu de Zaratamo - Fiestes». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  10. https://elpais.com/diario/1981/02/07/espana/350348406_850215.html
  11. http://especiales.elnortedecastilla.es/2006/eta/atentaos/atentaos_anu_1981.html

Enllaces esternos editar