Estáu constructo

El estáu constructo o status constructus ye la forma qu'adopta un sustantivu o axetivu en munches llingües semítiques, como'l árabe o'l hebréu, pa espresar una rellación de caso xenitivu. Fora de les llingües semítiques otres llingües afroasiátiques como'l exipciu o dalgunes llingües bereberes tienen construcciones similares.

Inclusive cierta construcción de les llingües celtes diose en llamar tamién tao constructo anque'l paralelu nun ye exactu.

Llingües Semítiques

Estáu constructo n'árabe

Artículu principal: Idioma árabe

N'árabe l'estáu constructo apaez en construcciones del tipu ['[ X ]_SD'[ Y ]_SN] _SN] onde X ye definíu (la construcción nun puede usase con un primer elementu indefiníu). La rellación de xenitivu del primer X elementu con respectu del segundu Y márcase dándo-y a X la so forma de estáu constructo. N'árabe la forma d'estáu constructo caracterízase amás porque apaez ensin l'artículu definíu al-, nin cola marca d'indefiníu ("artículu indefiníu") -n.

N'árabe l'estáu constructo ye una de los trés formes del raigañu d'un sustantivu árabe, siendo les otres dos el denomináu status absolutus (estáu indefiníu) y el status emphaticus (estáu definíu tamién llamáu status determinatus). De siguío amuésense exemplos de cada unu de los trés formes:

1. 'ummun — 'una madre'
2. '(a)l-'ummu — 'la madre'
3. 'ummu — 'la madre de ...'

1. 'Ummun jamillah — 'Una madre ye formosa' (como descripción de les madres)
2. 'Al-'ummu jamillah — 'La madre ye formosa' (descripción d'una madre concreta)
3. 'Ummu l-shaykhi jamillah — 'La madre del xeque ye formosa'

Hebréu

L'estáu constructo del hebréu tamién se conoz como smikhut (סמיכות).

1. davar — 'una cosa (o un dichu)'
2. hai-davar — 'la cosa'
3. dvar — 'el dichu de'

1. davar qadosh — 'una cosa sagrada'
2. hai-davar hai-qadosh — 'la cosa sagrada'
3. dvar hai-melekh hai-qadosh — 'una pallabra (o cosa) del sagráu Rei'

Llingües celtes

Esiste una construcción paralela en llingües celtes. Tal como asocede n'árabe, estes llingües namái tienen artículu definíu. N'irlandés asocede al igual que n'árabe, qu'una construcción de xenitivu con dos nomes definíos fórmase usando l'artículu definíu namái col segundu nome:

1. máthair a dalta — 'la madre del estudiante'
2. máthair dhalta — 'la madre d'un estudiante'

Onde a dalta 'l'estudiante' y máthair 'madre'. El paralelu nun ye exactu, yá que el gaélicu irlandés marca morfolóxicamente el casu nos nomes por aciu mutaciones consonántiques (alternances morfofonémicas) como na d de dalta que pasa a dh.

Ver tamién

• definíu

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Estáu constructo.

• Datos: Q1641446