Güeñu
Güeñu[4] ye un llugar de la parroquia asturiana de Ferreros, nel conceyu de La Ribera. Nel añu 2012 recibió'l Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies otorgáu pola Fundación Príncipe d'Asturies.
 Güeñu | |
|---|---|
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Provincia | provincia d'Asturies |
| Conceyu | La Ribera |
| Parroquia | Ferreros |
| Partíu xudicial | Uviéu |
| Tipu d'entidá | llugar[1] |
| Nome oficial |
Güeñu (ast)[2] Bueño (es)[3] Güeñu / Bueño (mul)[3] |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 43°18′58″N 5°53′42″W / 43.3159741°N 5.894907°O |
  Güeñu Güeñu (Asturies) | |
| Altitú | 120 m y 117 m[1] |
| Demografía | |
| Población |
130 hab. (2014) - 69 homes (1r xineru 2022) - 69 muyeres (1r xineru 2022) |
| Porcentaxe | 16.09% de Ferreros |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
 | |
Toponimia
editarEl topónimu oficial del llugar ye billingüe Güeñu/Bueño, n'asturianu y castellán, respectivamente.[5] Tanto Xosé Lluis García Arias na so obra Toponimina asturiana como'l nomenclátor de l'Academia de la Llingua Asturiana, recueyen tamién como topónimu n'asturianu Bueñu.[6] Según García Arias, la etimoloxía del topónimu podría ser llatina, como axetivación d'un antropónimu (BONIUS), anque nun refuga un orixe prerromanu a partir de les voces ONNO (corriente d'agua) o ONNA (ríu) pola so proximidá al ríu Nalón y la variante Güeñu.[7][8]
Xeografía
editarAtópase asitiáu na vega del ríu Nalón, na so ribera derecha, a una altitú de 120 m y a 3 km de Soto Ribera, capital del conceyu.
Demografía
editarNel añu 2014, Güeñu tenía una población empadronada de 130 habitantes, en 87 viviendes familiares (Censu de Población y Viviendes 2001).
Evolución demográfica
editarLa evolución demográfica del padrón dende l'añu 2000 hasta l'añu 2014 ye la siguiente:
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 131 | 133 | 139 | 135 | 146 | 139 | 137 | 137 | 127 | 126 | 129 | 130 | 129 | 130 | 130 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gráfica d'evolución demográfica de Güeñu ente 2000 y 2014 |
 |
| - Población según padrón municipal d'habitantes. Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España. |
Pueblu exemplar d'Asturies
editarNel añu 2012, el pueblu foi gallardoniáu col Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies otorgáu pola Fundación Príncipe d'Asturies. Según l'acta del xuráu, el premiu foi concedíu por haber «sabíu sobreponer la so condición rural y la so cultura tradicional a la presión d'una redolada industrial y urbano gracies al esfuerciu compartíu, l'esfotu y la iniciativa de tolos sos vecinos.»[9]
Patrimoniu cultural
editarSegún les normes subsidiarias d'urbanismu para'l conceyu aprobaes en 1997, forma parte del catálogu d'edificios y construcciones de protección integral, en Güeñu, la capiya de san Juan de Matu.[10] Y dientro del catálogu de protección de xacimientos arqueolóxicos una serie de cueves y covachas del Paleolíticu: la cueva de Bueño y les cueves d'El Mantellar, qu'inclúin la cueva de Bueño III o El Mantellar; la covacha del Ñeru o cueva El Gatu; y la covacha del Raitán. Darréu fueron incluyíes nel inventariu arqueolóxicu del conceyu.[11]
- Capiya de San Juan de Matu
Es de pequeño tamaño, planta rectangular y estilo popular.[12] Según la inscripción presente en su fachada principal, fue construida en el año 1725:
ESTA CAPILLA LA
IZO JVAN LOPEZ
DE bVEÑO DE SU
DEboZION≈≈≈
AÑO DE
1725
Horros
editarNel pueblu y na so redoma hai 47 horros y paneres, que se parten en 36 horreos y 10 paneres nel pueblu y unu más nel área recreativa d'El Llosalín.[13] Esti númberu fai que sía una de les mayores concentración d'estes construcciones agraries del centru d'Asturies. Na redoma d'El Llosalín atópase'l Centru d'Interpretación del Horru, una instalación museística.
Otres construcciones
editarTamién destaca la Escuela de Neños Graciano Sela, incluyida nel Inventariu del Patrimoniu Cultural d'Asturies.[14] Ye un conxuntu formáu por un aula y una vivienda para'l maestru dientro del mesmu edificiu, de planta rectangular. Construyida en 1918, ye na actualidá la Casa de Cultura de Güeñu.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 URL de la referencia: https://www.sadei.es/tematico/aplicaciones/Nomen/Datos/A2022M00.xlsx.
- ↑ «Boletín Oficial del Principáu d'Asturies» (castellanu). Conseyu de Gobiernu del Principáu d'Asturies. Consultáu'l 12 setiembre 2022.
- ↑ 3,0 3,1 «Decreto 128/2006, de 21 de diciembre, por el que se determinan los topónimos oficiales del concejo de Ribera de Arriba» (castellanu). Boletín Oficial del Principáu d'Asturies. Conseyu de Gobiernu del Principáu d'Asturies. Consultáu'l 30 agostu 2023.
- ↑ «Espediente colos topónimos oficiales de La Ribera». BOPA.
- ↑ «Anexo I Determinación de los topónimos oficiales del concejo de Ribera de Arriba». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-09-21.
- ↑ Academia de la Llingua Asturiana (2000) (n'asturiano). Nomes de conceyos, parroquies, pueblos y llugares del Principáu d’Asturies. Oviedo. p. 171. ISBN 84-8168-194-6. https://www.alladixital.org/wp-content/uploads/2014/10/Nomenclator.pdf.
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ Galardonados: Güeñu / Bueño (La Ribera / Ribera de Arriba) (2012)
- ↑ «[https://web.archive.org/web/20150923180114/http://www.asturias.es/bopa/disposiciones/repositorio/LEGISLACION13/66/3/F46581D227F648BD86834CA9A505296D.pdf Acuerdo adoptado por el Pleno de la Comisión de Urbanismo y Ordenación del Territorio de Asturias (CUOTA), en su sesión de fecha 26 de febrero de 1997, relativo a la aprobación definitiva del texto refundido de las normas subsidiarias de Planeamiento de Ribera de Arriba. (Expte. CUOTA: 674/96)]». Boletín Oficial del Principado de Asturias (suplemento del número 215). 16 de setiembre de 1997. Archivado del original el 2015-09-23. https://web.archive.org/web/20150923180114/http://www.asturias.es/bopa/disposiciones/repositorio/LEGISLACION13/66/3/F46581D227F648BD86834CA9A505296D.pdf. Consultáu'l 2020-03-05.
- ↑ «Inventario arqueológico del Concejo de Ribera de Arriba». Excavaciones arqueológicas en Asturias 1999-02.
- ↑ Zarracina, Matilde; Soto Boullosa, Juan Carlos (1982). «Zona central: Concejos de Gozon, Carreño, Illas, Corvera, Llanera, Siero, Noreña, Ribera de Arriba y zona rural de Oviedo y Gijón». Liño: Revista anual de historia del arte (3): p. 544. ISSN 0211-2574.
- ↑ «Centro de Interpretación del Hórreo».
- ↑ Resolución de 16 de febrero de 2015, de la Consejería de Educación, Cultura y Deporte, por la que se incluye en el Inventario del Patrimonio Cultural de Asturias una selección de 120 escuelas de interés patrimonial existentes en Asturias.
Enllaces esternos
editar
| Predecesor: San Tiso d'Abres |
Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies 2012 |
Socesor: Comunidá Vecinal de Teberga |
Datos: Q21006276
