Güeñu

llugar de la parroquia de Ferreros (La Ribera)

Güeñu[4] ye un llugar de la parroquia asturiana de Ferreros, nel conceyu de La Ribera. Nel añu 2012 recibió'l Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies otorgáu pola Fundación Príncipe d'Asturies.

Güeñu
Alministración
País España
Autonomía Principáu d'Asturies
Provincia provincia d'Asturies
Conceyu La Ribera
Parroquia Ferreros
Partíu xudicial Uviéu
Tipu d'entidá llugar[1]
Nome oficial Güeñu (ast)[2]
Bueño (es)[3]
Güeñu / Bueño (mul)[3]
Xeografía
Coordenaes 43°18′58″N 5°53′42″W / 43.3159741°N 5.894907°O / 43.3159741; -5.894907
Güeñu alcuéntrase n'Asturies
Güeñu
Güeñu
Güeñu (Asturies)
Altitú 120 m y 117 m[1]
Demografía
Población 130 hab. (2014)
- 69 homes (1r xineru 2022)

- 69 muyeres (1r xineru 2022)
Porcentaxe 16.09% de Ferreros
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
Cambiar los datos en Wikidata

Toponimia

editar

El topónimu oficial del llugar ye billingüe Güeñu/Bueño, n'asturianu y castellán, respectivamente.[5] Tanto Xosé Lluis García Arias na so obra Toponimina asturiana como'l nomenclátor de l'Academia de la Llingua Asturiana, recueyen tamién como topónimu n'asturianu Bueñu.[6] Según García Arias, la etimoloxía del topónimu podría ser llatina, como axetivación d'un antropónimu (BONIUS), anque nun refuga un orixe prerromanu a partir de les voces ONNO (corriente d'agua) o ONNA (ríu) pola so proximidá al ríu Nalón y la variante Güeñu.[7][8]

Xeografía

editar

Atópase asitiáu na vega del ríu Nalón, na so ribera derecha, a una altitú de 120 m y a 3 km de Soto Ribera, capital del conceyu.

Demografía

editar

Nel añu 2014, Güeñu tenía una población empadronada de 130 habitantes, en 87 viviendes familiares (Censu de Población y Viviendes 2001).

Evolución demográfica

editar

La evolución demográfica del padrón dende l'añu 2000 hasta l'añu 2014 ye la siguiente:

Evolución demográfica de Güeñu
200020012002200320042005200620072008200920102011201220132014
131133139135146139137137127126129130129130130
(Fonte: INE [Consultar])
Gráfica d'evolución demográfica de Güeñu ente 2000 y 2014
- Población según padrón municipal d'habitantes. Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España.

Pueblu exemplar d'Asturies

editar

Nel añu 2012, el pueblu foi gallardoniáu col Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies otorgáu pola Fundación Príncipe d'Asturies. Según l'acta del xuráu, el premiu foi concedíu por haber «sabíu sobreponer la so condición rural y la so cultura tradicional a la presión d'una redolada industrial y urbano gracies al esfuerciu compartíu, l'esfotu y la iniciativa de tolos sos vecinos.»[9]

Patrimoniu cultural

editar

Según les normes subsidiarias d'urbanismu para'l conceyu aprobaes en 1997, forma parte del catálogu d'edificios y construcciones de protección integral, en Güeñu, la capiya de san Juan de Matu.[10] Y dientro del catálogu de protección de xacimientos arqueolóxicos una serie de cueves y covachas del Paleolíticu: la cueva de Bueño y les cueves d'El Mantellar, qu'inclúin la cueva de Bueño III o El Mantellar; la covacha del Ñeru o cueva El Gatu; y la covacha del Raitán. Darréu fueron incluyíes nel inventariu arqueolóxicu del conceyu.[11]

Capiya de San Juan de Matu
 
Capiya de San Juan de Matu, en Güeño.

Es de pequeño tamaño, planta rectangular y estilo popular.[12] Según la inscripción presente en su fachada principal, fue construida en el año 1725:

ESTA CAPILLA LA
IZO JVAN LOPEZ
DE bVEÑO DE SU
DEboZION≈≈≈
AÑO DE
1725

Horros

editar

Nel pueblu y na so redoma hai 47 horros y paneres, que se parten en 36 horreos y 10 paneres nel pueblu y unu más nel área recreativa d'El Llosalín.[13] Esti númberu fai que sía una de les mayores concentración d'estes construcciones agraries del centru d'Asturies. Na redoma d'El Llosalín atópase'l Centru d'Interpretación del Horru, una instalación museística.

Otres construcciones

editar

Tamién destaca la Escuela de Neños Graciano Sela, incluyida nel Inventariu del Patrimoniu Cultural d'Asturies.[14] Ye un conxuntu formáu por un aula y una vivienda para'l maestru dientro del mesmu edificiu, de planta rectangular. Construyida en 1918, ye na actualidá la Casa de Cultura de Güeñu.

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 URL de la referencia: https://www.sadei.es/tematico/aplicaciones/Nomen/Datos/A2022M00.xlsx.
  2. «Boletín Oficial del Principáu d'Asturies» (castellanu). Conseyu de Gobiernu del Principáu d'Asturies. Consultáu'l 12 setiembre 2022.
  3. 3,0 3,1 «Decreto 128/2006, de 21 de diciembre, por el que se determinan los topónimos oficiales del concejo de Ribera de Arriba» (castellanu). Boletín Oficial del Principáu d'Asturies. Conseyu de Gobiernu del Principáu d'Asturies. Consultáu'l 30 agostu 2023.
  4. «Espediente colos topónimos oficiales de La Ribera». BOPA.
  5. «Anexo I Determinación de los topónimos oficiales del concejo de Ribera de Arriba». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-09-21.
  6. Academia de la Llingua Asturiana (2000) (n'asturiano). Nomes de conceyos, parroquies, pueblos y llugares del Principáu d’Asturies. Oviedo.  p. 171. ISBN 84-8168-194-6. https://www.alladixital.org/wp-content/uploads/2014/10/Nomenclator.pdf. 
  7. [1]
  8. [2]
  9. Galardonados: Güeñu / Bueño (La Ribera / Ribera de Arriba) (2012)
  10. «[https://web.archive.org/web/20150923180114/http://www.asturias.es/bopa/disposiciones/repositorio/LEGISLACION13/66/3/F46581D227F648BD86834CA9A505296D.pdf Acuerdo adoptado por el Pleno de la Comisión de Urbanismo y Ordenación del Territorio de Asturias (CUOTA), en su sesión de fecha 26 de febrero de 1997, relativo a la aprobación definitiva del texto refundido de las normas subsidiarias de Planeamiento de Ribera de Arriba. (Expte. CUOTA: 674/96)]». Boletín Oficial del Principado de Asturias (suplemento del número 215). 16 de setiembre de 1997. Archivado del original el 2015-09-23. https://web.archive.org/web/20150923180114/http://www.asturias.es/bopa/disposiciones/repositorio/LEGISLACION13/66/3/F46581D227F648BD86834CA9A505296D.pdf. Consultáu'l 2020-03-05. 
  11. «Inventario arqueológico del Concejo de Ribera de Arriba». Excavaciones arqueológicas en Asturias 1999-02. 
  12. Zarracina, Matilde; Soto Boullosa, Juan Carlos (1982). «Zona central: Concejos de Gozon, Carreño, Illas, Corvera, Llanera, Siero, Noreña, Ribera de Arriba y zona rural de Oviedo y Gijón». Liño: Revista anual de historia del arte (3):  p. 544. ISSN 0211-2574. 
  13. «Centro de Interpretación del Hórreo».
  14. Resolución de 16 de febrero de 2015, de la Consejería de Educación, Cultura y Deporte, por la que se incluye en el Inventario del Patrimonio Cultural de Asturias una selección de 120 escuelas de interés patrimonial existentes en Asturias.

Enllaces esternos

editar


Predecesor:
San Tiso d'Abres
Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies
 

2012
Socesor:
Comunidá Vecinal de Teberga