Güeyu
El güeyu, ye'l muérganu base del sentíu de la vista. Compónse d'un sistema sensible a los cambeos de lluz, capaz de tresformar éstos n'impulsos llétricos. Los güeyos más cenciellos nun faen más que detectar si l'entornu ta allumáu o escuru. Los más complexos sirven pa fornir el sentíu de la vista.
Na mayoría de los vertebraos y dalgunos moluscos, el güeyu funciona proyeutando imáxenes a una retina sensible a la lluz, au se detecta y se tresmite una señal correspondiente a traviés del nerviu ópticu. El güeyu ye polo xeneral esféricu, llaráu d'una sustancia tresparente xelatinosa nomada humor vitreu, qu'enllena l'espaciu comprendíu ente la retina y el cristalín. L'humor tresparente, allúgase nel espaciu esistente ente'l cristalín y la córnea tresparente, (que controla l'estáu óptimu de la presión intraocular, con un lente d'enfoque nomáu cristalín) y, davezu, un músculu denomáu iris que regula cuánta lluz entra.
Pa que los rayos de lluz puedan enfocase, han de refractase. La cantidá de refraición afayadiza va en función de la distancia del oxetu que s'adica. Un oxetu alloñáu requier menos refraición que ún cercanu. La mayor parte de la refraición ocurre na córnea, que tien corvadura fixa. El restu de la refraición dase nel cristalín. Al avieyar, el ser humanu va amenorgando esta capacidá d'axustar l'enfoque, deficiencia conocida como presbicia o vista cansao.
Partes del güeyu
editar
El muérganu de la visión ta ensamáu polos párpagos, los globos oculares, l'aparatu llarimal y los músculos oculares esternos. La visión binocular, (visión binocular estereoscópica), permite apreciar les imáxenes en tres dimensiones. El globu ocular, mide unos 25mm de diámetru y caltiénse na so posición gracies a los músculos oculares. Ta arrodiáu per una membrana ensamada de delles capes. La capa esterior, nomada esclerótica, ye espesa, resistente y de color blanco.
La capa intermedia, ta recubierta pola coroides, que caltién dellos vasos sanguíneos. La capa interna nómase retina, y nella alcuéntrense les célules sensibles a la lluz: los bastones y los conos. La parte anterior del globu ocular ta cubierta pola córnea, una membrana tresparente y fráxil que carez de vasos sanguíneos. Alrodiu de la córnea ta la conxuntiva. Per darrera de la córnea afayamos la cámara anterior, llendada pol iris y la neñina. Darrera de la neñina allúgase'l cristalín, el cuerpu ciliar y la cámara postrera.
Les dos cámares tán llaraes d'un líquidu, l'humor acuosu, que per un llau caltién la tensión del interior del güeyu, y per otru, amuga'l cristalín y garantiza la so nutrición. L'iris ta formáu por una rede fina del frebes conxuntives, o estoma, provista de numberosos vasos sanguíneos y de los músculos que remanen la dilatación y la contraición de la neñina.
El color del iris depende de la tresparencia del estoma y de la cantidá de pigmentu que caltién. Cuando'l pigmentu ye escasu, los güeyos son azules, metanto que cuando hai abondo, apréciense matices verdes o pardos. El pigmentu fórmase mentanto los primeros meses de vida, polo que tolos recién ñacíos tienen los güeyos de color azul-buxáceos. El color establezse de fincia a los dos o tres meses de vida. Si nun hai pigmentación, los güeyos asemeyen roxos: ye'l casu de los albinos. El cristalín, allugáu xusto darrera de la neñina, ta calteníu por unes frebes conxuntives mui esbiríes qu'al empar tán xuníes al músculu constrictor del cuerpu ciliar. El cristalín fórmase a lo llargo de la tercera o cuarta selmana d'enxitu. Ye llandiu y elásticu nos neños, pero endurezse col pasu los años.
El cristalín aumenta de tamañu demientres tola vida: nun individuu de 70 años ye cásique tres vegaes mayor que nun nácaru. Darrera del cristalín alcuéntrase el cuerpu vitreu, una masa xelatinoso, blancuzo y tresparente qu'ocupa la mayor parte del interior del güeyu. Esta masa ta arrodiada pola retina, que ye la túnica más interna del güeyu. La retina, sensible a los impulsos lluminosos, ta coneutada coles frebes del nerviu ópticu, que se prollonga hacia'l cerebru. L'estaya qu'arrodia'l nerviu ópticu ye la papila óptica, un área que nun caltién célules madres sensoriales, y constitúi'l denomáu puntu ciegu. Sobro la superficie de la retina, nel exe anteropostreru del güeyu, hai una depresión la mácula lútea o mariella, que ye la estaya de mayor agudeza visual. El güeyu ve la lluz visible que va dende 400 milimicres a 750 milimicres, aproximadamente 3x10⁷ Hz de frecuencia d'anchu de banda
La mácula caltién la foveola, la fóvea y la rexón parafoveal. Autúa como una mena del fieltru pa les radiaciones lluminoses d'onda más curtia protexendo de los rayos U.V. a la fóvea.
Referencies
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Güeyu.
Wikcionariu tien definiciones y otra información tocante a güeyu.
