El Gasherbrum I (urdú: گاشر برم -1; chinu tradicional: 加舒爾布魯木I峰, chinu simplificáu: 加舒尔布鲁木I峰, pinyin: Jiāshūěrbùlǔmù I Fēng), tamién conocíu comúnmente como Hidden Peak (el Picu Ocultu) y, menos frecuentemente, como K5 o como Moravi I, con 8.068 msnm, ye l'oncenu monte más altu de la Tierra. Ta asitiáu na frontera ente los países de Paquistán, na rexón del Gilgit-Baltistán, y Xinjiang distritu occidental de China. El Gasherbrum I forma parte del macizu de los Gasherbrum, allugáu nel cordal del Karakórum.

Gasherbrum I
monte
Situación
PaísBandera de la República Popular China República Popular China
Rexón autónoma Sinkiang
Prefectura (es) Traducir Prefectura de Kasgar (es) Traducir
Cordal Gasherbrum (es) Traducir
Coordenaes 35°43′28″N 76°41′47″E / 35.7244°N 76.6964°E / 35.7244; 76.6964
Gasherbrum I alcuéntrase en Paquistán
Gasherbrum I
Gasherbrum I
Gasherbrum I (Paquistán)
Datos
Altitú 8080 m
Prominencia 2155 m
Cambiar los datos en Wikidata

El topónimu Gasherbrum foi traducíu n'ocasiones como Cara o “Muriu Resplandorientu”, probablemente como referencia a la cara más visible del cume vecín del Gasherbrum IV; pero en realidá deriva de les pallabres "rgasha" (formosu) y "brum" (monte) proveniente de la llingua llocal Balti, polo qu'en realidá significa "Monte Formosu."

El Gasherbrum I tamién foi designáu per primer vegada como K5 (el 5º picu del Karakórum) na espedición de Thomas George Montgomerie realizada en 1856 cuando dibuxó, describió y nomó los mayores cumes del macizu del cordal dende una distancia de más de 200 km mientres el gran viaxe del Great Trigonometric Survey realizáu a Paquistán y a la India. En 1892, William Martin Conway suxurió'l nome alternativu de Hidden Peak, en referencia a la so estrema alloñanza y dificultá d'accesu y de visibilidá. Pa evitar tracamundios ente los distintos Gasherbrum, esi nome prevaleció como denominación identificativa pa esti picu concretu y, sobremanera, pa estremalo del cercanu Gasherbrum II.

El Gasherbrum I foi esguiláu per primer vegada'l 5 de xunetu de 1958 polos montañeros Pete Schoening y Andy Kauffman, dientro d'un equipu estauxunidense d'ocho escaladores empobináu por Nicholas B. Clinch. Ente los alpinistes del grupu, tamién taben los escaladores Richard K. Irvin, Tom Nevison, Tom McCormack, Bob Swift y Gil Roberts.[1]

Efémerides principales de los ascensos editar

  • 1934 - Una gran espedición internacional, entamada pol suizu Günther Dyhrenfurth, esplora los picos Gasherbrum I y II. Dos escaladores lleguen a esguilar hasta los 6.300 metros d'altitú.[2]
  • 1936 - Una espedición d'un equipu francés consigue algamar un altor de 6.900 msnm.
  • 1958 - L'equipu norteamericanu enantes mentáu consigue la primera esguilada con ésitu al cume.[1]
  • 1975 - Reinhold Messner y Peter Habeler algamen el visu al traviés d'una nueva ruta, siguiendo la cara noroeste, nel más puru estilu alpín, lo cual supón un finxu históricu, yá que foi la primer vegada que ye usáu na esguilada d'un ochomil. La xubida hasta'l visu llevólos namái tres díes de trabayu. Un día más tarde, trés austriacos d'una espedición distinta, liderada por Hanns Schell consiguen algamar el cume pela primitiva ruta norteamericana.
  • 1977 - La cuarta ascensión con ésitu del cume foi realizada por dos eslovenos, Nejc Zaplotnik y Andrej Stremfelj, siguiendo una ruta d'esguilada dafechu nueva.
  • 1980 - Una espedición francesa llogra'l 5º ascensu con ésitu de la hestoria al traviés d'una nueva ruta, abierta per primer vegada al traviés de la cara meridional del monte.[2]
  • 1981 - Un equipu xaponés llogra'l 6º ascensu con ésitu del cume del Gasherbrum I.[2]
  • 1982 - G. Sturm, M. Dacher y S. Hupfauer, miembros d'una espedición alemana, coronen el visu al traviés d'una nueva ruta abierta na cara norte del monte. Mientres el mesmu añu, la francesa Marie-José Valençot convertir na primer muyer de la hestoria n'algamar el cume. El so home, el suizu Sylvain Saudan realiza con ésitu'l primer descensu en esquíes dende'l visu hasta algamar el campu base.
  • 1983 - Los polacos Jerzy Kukuczka y Wojciech Kurtyka, abren una nueva ruta n'estilu alpín, xubiendo hasta'l cume ensin l'ayuda suplementaria d'osíxenu.
  • 1983 - Distintos equipos de Suiza y España consiguen algamar el cume del Hidden Peak con ésitu.
  • 1984 - Reinhold Messner y Hans Kammerlander realicen la travesía completa dende'l picu Gasherbrum II hasta'l cume del Gasherbrum I ensin baxar al campu base mientres tol trayeutu completu.
  • 1985 - Ascensu en solitariu de Benoît Chamoux. El 14 de xunetu del mesmu añu. L'italianu Giampiero Di Federico abre tamién en solitariu una nueva ruta na cara noroeste del monte.[3]
  • 1990 - Muerren cerca del visu los españoles Albert Ibáñez y Josep Grañó.
  • 2003 - 19 alpinistes consiguen algamar el visu, morriendo 4 d'ellos, incluyendo al escalador Mohammad Oraz.[4]
  • 2012 - El 9 de marzu, Adam Bieleck y Janusz Gołąb consiguen la primer ascensión iverniza al cume, realizada, amás, ensin l'usu suplementariu d'osíxenu. Tou un ésitu teniendo en cuenta les estremes condiciones meteorolóxiques del Karakórum.[5] El mesmu día, Gerfried Goschl, el suizu Cedric Hahlen y el montañeru paquistanín Nisar Hussain Sadpara, alpinistes integraos nun equipu austriacu, sumen intentando algamar el visu al traviés d'una nueva ruta, posiblemente por cuenta de desprendimientos d'ádenees o arrastraos polos fuertes y xelizos vientos qu'azotaron el monte esi día, dándose a los trés por sumíos.[6]
  • 2013 Nel mes de xunetu, l'alpinista arxentín Mariano Galván llogra faer cume en solitariu, ensin osíxenu suplementario y ensin Sherpas d'altor.
  • 2013 - El 21 de xunetu, trés españoles, Abel Alonso, Xebi Gómez y Álvaro Paredes algamen con ésitu'l cume, morriendo mientres el descensu, atrapaos por una tarrecible nube a 400 metros del visu. Los otros 8 miembros de la espedición consiguen salvase y nun coronen el cume.

Ver tamién editar

Bibliografía editar

  • Carter, H. Adams (1975). «Balti Place Names in the Karakoram». American Alpine Journal 49:  p. 53. 
  • Clinch, Nicholas B. (avientu de 1982). A Walk in the Sky: Climbing Hidden Peak. Seattle, WA, USA: Mountaineers Books. ISBN 0-89886-042-3.
  • Fanshawe, Andy; Venables, Stephen (marzu de 1996) Himalaya alpine-style: the most challenging routes on the highest peaks. Seattle, WA, USA: Mountaineers Books. ISBN 0-34064-931-3.

Referencies editar

  1. 1,0 1,1 Clinch "A Walk in the Sky"
  2. 2,0 2,1 2,2 «Gasherbrum I: Some background and History». k2news.com. Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  3. Fanshawe & Venables "Himalaya alpine-style"
  4. «Everest Summiter Mohammad Oraz death/Iranian expedition». k2news.com (setiembre de 2003). Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  5. «Polish Winter Himalayan Mountaineering 2010-2015». Polishwinterhimalaism.pl (9 de marzu de 2012). Consultáu'l 17 d'agostu de 2012.
  6. «Three missing mountaineers feared dead, rescue mission called off». dawn.com (15 de marzu de 2012). Consultáu'l 15 de marzu de 2012.

Enllaces esternos editar