Idioma candoshi
El candoshi, shapra o murato ye un idioma, que constitúi l'únicu sobreviviente d'una pequeña familia de llingües de Perú.
 | |
|---|---|
| Faláu en |  Perú
|
| Rexón | Dto. de Loreto |
| Falantes | ~3.000 (1981)[1] |
| Puestu | Non nos 100 mayores (Ethnologue 1996) |
| Familia | Candoshi-Chirino |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | cbu
|
| ISO 639-3 | |
 Estensión del candoshi-shapra-murato | |
Historia editar
Nel sieglu XVI los europeos entraron en contautu con grupos que falaben llingües candoshi, emparentaes col modernu candoshi-sapra-murato. El subgrupu murato foi contactáu per primer vegada en 1744, y aguantáronse a ser evanxelizaos por misioneros xesuites n'evanxelizalos en 1748.[2][3]
Clasificación editar
El candoshi paez rellacionáu col escasamente documentáu chirino. En cuanto al parentescu con otres families de llingües establecíes, el candoshi foi comparáu coles llingües jivaroanas vecines, anque David Payne, que primeramente propunxo qu'esistía parentescu, asitióse darréu en contra probando que parte de les coincidencies léxiques deber a préstamos léxicos.
Como se mentó David L. Payne (1981) investigó la posible rellación ente les llingües jivaroanas y el candoshi, propuesta enantes por Greenberg, y anque atopó similaridades léxiques, toos ellos términos de la flora y la fauna, especialmente susceptibles de ser oxetu de préstamu léxicu. En David L. Payne (1990: 84–5) yá nun se considera'l jívaro-candoshi como una unidá filoxenética convicente, y menta similaridades ente'l candohi, l'arawak y el caribeñu.
Finalmente, Kaufman (1994) propón tamién una rellación ente'l candoshi, l'omurano (mayna) y el taushiro.[4]
Llingües candoshis editar
Les llingües que formaríen la familia candoshi seríen:
- Candoshi, faláu nel departamentu peruanu de Loreto.
- Chirino, faláu nel sieglu nos departamentos peruanos d'Amazones y Cajamarca.
- Rabona, faláu na provincia ecuatoriana de Zamora Chinchipe. Rivet (1934) y Toreru (1993) clasificar como una llingua candoshi, anque Adelaar (2004) considera que la evidencia ye pocu concluyente.
El chirino y el rabona tán documentaos mientres el sieglu XVI, y son mentaos por Pedro Cieza de León (1553) y en Rellación de la tierra de Xaén (1586) documentu darréu arrexuntáu dientro de les Rellaciones xeográfiques d'Indies de Jiménez de la Espada.
Referencies editar
- ↑ Anatole V. Lyovin (1997). An Introduction to the Languages of the World. Oxford: Oxford University Press, páxs. 339. ISBN 0-19-508116-1.
- ↑ Chirif y Mora, 1977.
- ↑ Adelaar, 2004, p. 457
- ↑ Adelaar, 2004, p. 456
Bibliografía editar
- Adelaar, Wilhem (2004). The Language of the Andes. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36275-7.
- Jiménez de la Espada, Marcos (1881-1887 [1965]). Rellaciones xeográfiques d'Indies: Perú.
Enllaces esternos editar
Datos: Q642843
