El folia (tamién adja, ajagbe o hwè) ye una llingua nigerocongolesa falada pol pueblu folia en Benín y Togu y polos hwes de Togu.[1][2][3]

Folia
Adja, ajagbe, hwè
Faláu en Bandera de Benín Benín
Bandera de Togu Togu
Rexón Principalmente:
Kouffo (Benín)
Altiplanu (Togu)
Falantes 512 000 (ethnologue)[1]
679 000 (joshuaproject)[2]
Familia Níxer-Congu

 Volta-Congu
  Benue-kwa
    Gbe
     Folia

Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3 ajg

Distribución de les llingües gbe.

El folia ye una llingua kwa, familia llingüística que forma parte de les llingües Benué-Congu. Concretamente, según Ethnologue, forma parte del grupu llingüísticu de les llingües gbe.[4]

Distribución xeográfica

editar

Según Ethnologue hai 512 500 folia. Según Joshuaproject hai 679 000 falantes de folia ente Togu y Benín. Les sos árees de distribución xeográfica son:[1][2]

Vocabulariu

editar
Pronomes y axetivos posesivos
danny Sub ŋ, enyɛ mi, me anyi mio, mios
è Tu eo, eɔ ti, te ao el to, les tos, los tos
é Él, ella i, eyi, eyɛ le yi el so, les sos, los sos
Nosotros mì, mìwo nos mìwo nuesu, nuesos
Vosotros mí, míwo os míwo vuesu, vuesos
wo Ellos, elles wo, wowo les wowo les sos
Númberos
1 eɖe/ɖeka 11 wiɖeka 21 ewi vɔnɖeka 31 egban hoɖeka
2 eve/amɛve 12 wive 22 ewi vɔnve 32 egban hove
3 etɔn/amɛtɔn 13 witɔn 23 ewi vɔntɔn 33 egban hotɔn
4 enɛ/amɛnɛ 14 winɛ 24 ewi vɔnnɛ 34 egban honɛ
5 atɔn/amatɔn 15 wiatɔn 25 ewi vɔn-atɔn 35 egban hoatɔn
6 adɛn/amadɛn 16 wiadɛn 26 ewi vɔn-adɛn 36 egban hoadɛn
7 adrɛ/amadrɛ 17 wiadrɛ 27 ewi vɔn-adrɛ 37 egban hoadrɛ
8 enyi/amɛnyi 18 winyi/vetolemiwɛ 28 ewi vɔnnyi/vetolegbanmɛ 38 egban honyi/vetolekamɛ
9 nyiɖe/amashiɖekɛ 19 wiashiɖekɛ/ɖekatolemiwɛ 29 ewi vɔn-ashiɖekɛ/ɖekatolegbanmɛ 39 egban hoashiɖekɛ/ɖekatolekamɛ
10 ewo/amɛwo 20 ewi 30 egban 40 eka

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 1,2 ethnologue (ed.): «Folia, A language of Benin». Consultáu'l 13 febrer 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 joshuaproject (ed.): «Language: Folia». Consultáu'l 13 febrer 2015.
  3. glottolog (ed.): «Language: Folia». Consultáu'l 13 febrer 2015.
  4. ethnologue (ed.): «Gbe». Consultáu'l 5 de febreru de 2015.

Bibliografía

editar
  • Capo, Hounkpati B. Christophe. 1987. Renaissance du gbe (une langue de l'Afrique occidentals): réflexions critiques et constructives sur l'eve, le fon, le gen, l'aja, le gun. Hamburg: Helmut Buske Verlag. 256pp. (Publicació sobre la tesi Renaissance de gbe, une langue de l'Afrique occidentals: étude critique sur les langues ajatado, Institut National des Sciences de l'Education, Université du Benin-Lomé, 1986.)
  • Capo, Hounkpati B. Christophe. 1986. Renaissance de gbe, une langue de l'Afrique occidentals. Etude critique sur les langues ajatado: l'eve, le fon, le gen, l'aja, le gun. (Etudes et documents de sciences humaines, série A, 13.) Lomé: Inst. National des Sciences de l'Education, Universitat de Benín.
  • Bertho, [Révérend] [Père] J. 1947. Parenté de la langue Yoruba de la Nigéria du Sud et de la Adja de la région côtière du dahomey et du Togo. A: Notes africaines: bulletin d'information et de correspondance 35. 10-11.
  • Tchitchi, Toussaint Yauvi. 1984. Systématique de l'Ajagbe. Universitat de la Sorbonne Nouvelle (Paris 3). París: Univ. 441pp. (Paris 3).
  • Morley, Eric A. 2010. A Grammar of Ajagbe. (Languages of the World/Materials, 480.) Múnic: Lincom. 128pp.
  • Capo, Hounkpati B. C. 1989. The neolanguage approach to orthography: The case of Gbe. A: Bergman, Ted G. (ed.), Proceedings of the round table on assuring the feasibility of standardization within dialect chains, Noordwijkerhout, The Netherlands, Septembre de 1988, 31-62. Nairobi: Summer Institute of Linguistics.
  • Agbekponou, C. 1984. Etude descriptive d'un parler aja: phonologie du ajagbe d'Akonana. Université Nationale du Bénin. viii+148pp.
  • 2007. Lire et écrire l'ajagbe (Guide pratique pour ceux qui savent lire le français).
  • 2007. Shidadɔ: lehanci yí wo a ze nii dó ɔ?.
  • Kluge, Angela and Tompkins, Barbara. 2002. Sociolinguistic survey of the Aja language area. SIL Electronic Survey Reports 2002-020. 94. SIL International.