Juan Crisóstomo Falcón
Juan Crisóstomo Falcón y Zavarce (27 de xineru de 1820, Jadacaquiva (es) – 29 d'abril de 1870, Fort-de-France) foi un militar y políticu venezolanu. Xunto a Ezequiel Zamora el Mariscal Juan Crisóstomo Falcón lideró a los federalistes mientres la Guerra Federal.[1]
Juan Crisóstomo Falcón | |||
---|---|---|---|
17 xunu 1863 - 25 abril 1868 | |||
Vida | |||
Nacimientu | Jadacaquiva (es) , 27 de xineru de 1820 | ||
Nacionalidá | Venezuela | ||
Muerte | Fort-de-France, 29 d'abril de 1870 (50 años) | ||
Sepultura | Panteón Nacional de Venezuela (es) | ||
Causa de la muerte | cáncer de laringe (es) | ||
Estudios | |||
Llingües falaes | castellanu | ||
Oficiu | soldáu, políticu | ||
Graduación | Mariscal | ||
Creencies | |||
Partíu políticu | Partido Liberal (es) | ||
Infancia
editarFíu de Josefa Zavarce y José Ildefonso Falcón nel Hato de Tabe, cerca de Jadacaquiva, estudió nel Colexu Nacional de Coro.[2]
Formación militar
editarEn 1848 ingresó al Exércitu, participando na defensa del gobiernu de José Tadeo Monagas contra la revolución liderada por José Antonio Páez; al añu siguiente foi nomáu comandante d'armes de Maracaibo.[3] En 1853 foi xubíu al grau de xeneral y enfrentó a la revolución del coronel Juan Garcés na península de Paraguaná, ganándola nes batalles de La Salineta y Coduto. De siguío treslladóse a la provincia de Barquisimeto, a enfrentar a otru xefe revolucionariu, el xeneral Juan Bautista Rodríguez, avanzando sobre Siquisique y Carora y prindando al xeneral Clemente Fonseca, aliáu de Rodríguez. En 1857 foi designáu Xefe d'Armes de la provincia de Barquisimeto y xubíu al cargu de Xeneral de División.[4]
Guerra Federal
editarJuan C. Falcón exíliase nes islles de Bonaire y Curaçao en 1858.[5]
Al trunfar la Revolución de Marzu sanciónase una nueva constitución el 31 d'avientu de 1858 y el 4 de xineru de 1859 Julián Castro foi designáu como presidente interín hasta unes próximes eleiciones.[ensin referencies]
Sicasí, la situación d'aparente tranquilidá foi alteriada pol españíu de la Guerra Federal en Coro (20 de febreru de 1859). Mentanto Juan C. Falcón torna nuna esitosa invasión a Venezuela qu'empieza en marzu de 1859 col desembarcu d'Ezequiel Zamora na Vela de Coro y remata col desembarcu de la so persona en Palma Sola el 24 de xunetu.[5] Ante tal circunstancies, Castro sofitáu en grupos oligárquicos», realizó una serie de maniobres polítiques destinaes a caltenelo nel poder direuta o indireutamente.[6]
De resultes de l'ambigua actitú de Castro ante los factores de poder (lliberales y conservadores), los grupos conservadores optaron por derrocar lo'l 1 d'agostu de 1859 siendo sustituyíu por Pedro Gual.[ensin referencies]
Tres la muerte del xeneral Zamora nel sitiu de San Carlos, Falcón y el xeneral Manuel Ezequiel Bruzual (llamáu'l Soldáu ensin Mieu”) asumen la direición militar de les fuercies rebalbes federales.[ensin referencies]
Na Batalla de Coplé llibrada'l 17 de febreru de 1860 el xeneral Falcón foi ganáu polos conservadores del xeneral León de Febres Cordero. Foi xunto a la previa Batalla de Santa Inés (9-10 d'avientu de 1859), l'otru gran enfrentamientu de la Guerra Federal de Venezuela.[ensin referencies]
La batalla pudo terminar siendo la derrota definitiva de la rebelión federal pero sicasí terminó siendo decisiva pal intre de la guerra yá que los lliberales ver con ella obligaos a pasar d'una fase d'enfrentamientu regular a una guerra de guerrilles qu'a la llarga llevar a la victoria.[ensin referencies]
Presidencia
editarEl 17 de xunu de 1863 Falcon ye designáu presidente provisional de la República pola Asamblea Constituyente de La Victoria. El 18 d'agostu d'esi mesmu añu robla'l llamáu Decretu de Garantíes empobináu a establecer los derechos del ciudadanu, acabar colos odios políticos y afitar la paz nel país. Esanició la pena de muerte, la prisión por deldes y estableció la llibertá de prensa, el llibre tránsitu y el votu universal pa los Poderes Executivu y Llexislativu. Tamién se decretó la construcción d'obres públiques y caminos. So la vixencia de la nueva Constitución venezolana de 1864,[7] n'ochobre ye escoyíu Presidente Constitucional de Venezuela y ratificáu como tal pol Congresu'l 18 de xunu de 1865.[8][9] Falcón tuvo d'enfrentar una fuerte disidencia dende'l so propiu movimientu, qu'empezó a armase tres l'arrenunciu públicu del Ministru de Guerra y Marina Manuel Ezequiel Bruzual, y mientres más de trés años atropó líderes políticos y militares nes sos files, munchos d'ellos bien favorecíos pol gobiernu. Los primeros alzamientos, que tuvieron un nivel rexonal, fueron rápido reprimíos pol gobiernu. Tien De tenese en cuenta que l'exércitu central sumaba apenes 3.000 regulares en 1866, bien pequeñu pa ganar a les fuercies de los caudiellos rexonales.[ensin referencies]
Sicasí, por cuenta de la cada vez más represiva alministración central los grupos d'insurrectos empezaron a espandise por tol país en 1867, principalmente tres l'encarcelamientu del xeneral Manuel Ezequiel Bruzual. Ello llevó a una alianza ente lliberales y conservadores pa ganar fuercies como oposición.[ensin referencies]
Fallecimientu
editarLa so presidencia tuvo signada tantu pol so fráxil salú como pola so debilidá política.[10]
Foi derrocáu en 1868,[7] se exilia de nuevu,[11] esta vegada n'Europa pa entamar el so regresu en 1870, xusto cuando la muerte sospriénde-y.[ensin referencies]
El so últimu tafaríu tuvo llugar n'hotel Toulouse en Martinica, aquexáu d'un cáncer de larinxe y anguaño los sos restos mortales reposen nel Panteón Nacional.[12]
Referencies
editar- ↑ «Falcón, Juan Crisóstomo» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'agostu de 2004. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «(Tabes, 1820-Fort-de-France, 1870) Militar y políticu venezolanu. Presidente de la República (1863-1868). Líder de la causa federalista, encabezó, xunto al xeneral Zamora, la revolución contra'l gobiernu de Julián Castro (1859).»
- ↑ «BIOGRAFIA DE JUAN CRISOSTOMO FALCON» (castellanu) (10 d'avientu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xunu de 2013. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Los sos padres fueron José Ildefonso Falcón y Josefa Zavarce. Foi l'únicu fíu varón del so nucleu familiar; la so hermana Estefanía casóse con Ezequiel Zamora. A temprana edá cursó estudios nel Colexu Nacional de Coro, so la direición de Mariano Rendiles, aprendiendo en dicha institución la doctrina cristiana, filosofía, lletres, aritmética, gramática, llatín y francés.»
- ↑ Videu en YouTube
- ↑ «29 d'abril: 144 años del fallecimientu de Juan Crisóstomo Falcón» (castellanu) (29 d'abril de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 16 d'avientu de 2017. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Al ser ganada la revolución de Páez, Falcón desempeñar na Comandancia d'Armes de Maracaibo. Fixo frente a la revuelta del Coronel Juan Garcés na península de Paraguaná contra José Gregorio Monagas, y darréu con refuerzos unviaos dende Caraques pa la defensa de Coro, dir a Barquisimeto a combatir al Xeneral Juan Rodríguez. El Congresu de 1857 designar Xeneral de División y Xefe d'Armes de la provincia de Barquisimeto.»
- ↑ 5,0 5,1 «29 d'abril: 144 años del fallecimientu de Juan Crisóstomo Falcón» (castellanu) (29 d'abril de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 16 d'avientu de 2017. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Pela so parte, Falcón y Zamora, quien s'abstuvieron de participar na Revolución de Marzu yeren acosaos y escorríos. Esto traxo a que'l 7 de xunu de 1858, Falcón s'exiliara nes islles de Bonaire y Curaçao. Dende ellí púnxose al mandu de una revolución, que la so xefatura foi-y aceptada pola mayoría de los xefes lliberales dientro y fora del país.»
- ↑ «Juan Crisóstomo Falcón» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'avientu de 2000. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «El 5 de marzu de 1858, al españar en Valencia la Revolución de Marzu en contra'l gobiernu de José Tadeo Monagas, Falcón caltiénse fiel al réxime magar ser convidáu a participar el dichu movimientu. Anque esti procesu revolucionariu trunfó, al poco tiempu los decretos del nuevu gobiernu del xeneral Julián Castro nun tardaron en crear fregadures y tensiones nel mesmu senu de los lliberales; esta situación y l'inestabilidá del gobiernu fixeron inminente l'españíu d'un conflictu armáu.»
- ↑ 7,0 7,1 «Juan Crisóstomo Falcón» (catalán). Archiváu dende l'orixinal, el 17 de xunetu de 2018. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Membre del partit lliberal, succeí Ezequiel Zamora na direcció de la revolució federal (1859-63), però fou derrotat a Coplé (1860). Elegit president provisional de la república (1863), promulgà la constitució federal del 1864. Derrocat el 1868, emigrà a Europa. Morrí durant el viatge de retorn al seu país.»
- ↑ «Juan Crisóstomo Falcón ratificáu como presidente Constitucional de Venezuela.» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-07-17. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Falcón figuró nel terrén políticu como líder indiscutible del proyeutu federal. Dende esi momentu algamó la máxima maxistratura de la nación en delles oportunidaes, cargu que-y confirieron tanto l'Asamblea de La Victoria como l'Asamblea Federal. Pal momentu de la ratificación, el xeneral Falcón nun s'atopaba en Carcas sinón en Coro. Una comisión del Congresu allegó a esta ciudá pa presenta-y les credenciales que lu acreditaben como Presidente pal periodu 1865-1868. Tomar de posesión realizó díes dempués de la so ratificación.»
- ↑ «Présidents du VENEZUELA» (francés). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de payares de 2004. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «1861-1863 : José Antonio Páez 1863-1868 : Juan Crisóstomo Falcón 1868-1868 : José Tadeo Monagas»
- ↑ «La transición na hestoria de Venezuela» (castellanu) (26 de marzu de 2018). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xunu de 2018. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Depués de los gloriosos Tratáu de Coche y el Decretu de Garantíes de Falcón, l'ineficaz gobiernu d'un Juan Crisóstomo Falcón (seique pol so estáu de salú que-y alloñar del poder efectivu) reveló la debilidá política de tampoco tener al anclaje necesariu col poder anterior, polo que la esbarriada Revolución Azul de 1868 terminó con aquel suañu federal y lliberal semáu dende los años de 1840. Esta fracasada transición nun dexó sinón más de seis décades de cárcel, exiliu, tortures y muertes; amás de tiranos arriquecíos en tierres, dineru y poder.»
- ↑ «Falcón, Juan Crisóstomo (1820–1870)» (inglés) (1 de xineru de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 17 de xunetu de 2018. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «In 1868 a temporary coalition of liberals and conservatives raised the banner of the Blue Revolution and drove the largely discredited president into exile, from which he never returned.»
- ↑ «29 d'abril: Duelu pola muerte de Juan Crisóstomo Falcón» (castellanu) (29 de xineru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'abril de 2014. Consultáu'l 17 de xunetu de 2018. «Falcón morrió nuna habitación del hotel Toulouse de Fort-de-France (Martinica), de resultes d'un cáncer na larinxe. El 1 de mayu de 1874 por un decretu llexislativu, los sos restos fueron treslladaos al Panteón Nacional.»
Predecesor: José Antonio Páez |
Presidente de los Estaos Xuníos de Venezuela 1863–1868 |
Socesor: Manuel Ezequiel Bruzual |