Llingües kiwai

Llingües kiwai
Distribución xeográfica	Tierres altes meridionales
Países	Papúa Nueva Guinea
Falantes	> 25 mil
Filiación xenética	familia de llingües dientro de les llingües papúes; Trans Nueva Guinea; Kiwai-porome;
Códigu Glottolog	kiwa1251
	Ver tamién; Idioma - Families - Clasificación de llingües
	[editar datos en Wikidata]

Les llingües kiwai constitúin una familia llingüística de llingües papúes que formen la rma principal del grupu de les llingües kiwai-porome (esti últimu grupu propuestu por Malcolm Ross). Les llingües kiwai sonse una familia bien establecida de llingües falaes a lo llargo de la mariña de la provincia del Golfu y de la provincia Occidental.

Datos

La llingua kiwai ye papuana y nel so dialeutu meridional de la islla Kiwai, alcontráu nel delta del Fly y nes rexones costeres orientales y sudorientales de Trans-Fly, foi adoptáu pola London Missionary Society a empiezos del sieglu XX pa usu na ilesia como llingua franca nes rexones d'otros dialeutos kiwai meridionales y nes vecines llingües kiwai del norte. Cola traducción de les Escritures nes décades de 1940 y 1950 n'otres llingües kiwai al norte l'usu de la islla Kiwai como base misionera y llingua d'ilesia cesó neses rexones. Antes d'esa fecha'l númberu de persones procedentes d'otres rexones fora de la islla Kiawi que teníen una conocencia de la llingua, anque fuera pasivu, yera de 4.500 falantes.

Clasificación

M. Ross rellacionó los pronomes personales de les llingües kiwai col idioma porome, que primeramente se consideró una llingua aisllada. La adscripción del kiwai-promo a les llingües tres-neoguineanes, anque plausible, sigue siendo un problema abiertu. Les llingües de la familia son (les cifres ente paréntesis son les cifres de W. Foley (1986)):

Kiwai meridional (9700)

Kiwai septentrional (3700)

Bamu-Gama (2850)

Kerewo (2200)

Wabuda (Waboda) (1700)

Arigbi (700)

Morigi (700)

El kiwai foi llargamente tratáu na gramática de S. H. Ray (1933) en que se describía la llingua de la Isla de Kiwai que ye un dialeutu del kiwai meridional. Otra documentación sobre estes llingües vien de Ray (1923), Riley y Ray (1930), Wurm (1951, 1973).

Referencies

Bibliografía

William A. Foley (1986). The Papuan Languages of New Guinea. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-28621-2. Google Books
Malcom Ross (2005). "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages." In: Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide and Jack Golson, eds, Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples, 15-66. Canberra: Pacific Linguistics.