Llingües uraloyucaguires
Les llingües uraloyucaguiras o urálicu-yukaguir ye una familia de llingües propuesta p'arrexuntar a les llingües uráliques coles llingües yucaguiras. Foi propuesta primeramente por Holger Pedersen en 1931[1] y sofitada por Collinder (1940), Ruhlen (1987), Greenberg (2000), Bomhard (2008) y Napolskikh; sicasí, otros llingüistes creen que les semeyances pueden ser productu del contautu nel pasáu.
Llingües uraloyucaguires | ||
|---|---|---|
| Distribución xeográfica | Norte d'Eurasia | |
| Falantes | 25 millones | |
| Filiación xenética |
Indourálico (?) Euroasiático (?) | |
| Subdivisiones |
Urálicu Yucaguir | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Evidencia
editarEl llingüista suecu Björn Collinder inspirar na so investigación nun artículu de 1907 de Heikki Paasonen sobre semeyances ente les llingües uráliques y yucaguiras. Collinder sostién que les semeyances ente estos grupos son numberoses y básense nel sistema de casos, imperativu de los verbos, verbos auxiliares negativos, derivación de verbos, tarmos pronominales y mediu centenar de pallabres similares.[2]
Pa Pedersen, la semeyanza nos verbos auxiliares negativos ye una prueba decisiva de la esistencia del proto-uraloyucaguiro, porque les formaciones morfolóxiques raramente tómense emprestaes; y estes nun s'atopen, por casu, nes llingües indoeuropees.
Collinder postula tamién una proximidá coles llingües indoeuropees (macrofamilia indourálica), cuntando que les semeyances qu'él atribúi al urálicu y yukaguir, pero non a indoeuropees, como les terminaciones imperatives, amuesen un parentescu más cercanu ente urálicu y yukaguir qu'ente urálicu ya indoeuropéu.
Comparando los pronomes principales d'estes familiesː
| Pronome | Yucaguiro | Urálicu | Indoeuropéu |
|---|---|---|---|
| 'yo, me' (primer persona singular) | met | *mun, *mina 1 | *egom (nominativu) *mene (xenitivu) 2 |
| 'tu, te' (segunda persona singular) | tet | *tun, *tina 1 | *el to (nominativu) ³ *tewe (xenitivu) |
| 'esto', 'eso' (pronome demostrativu) | tiŋ (norte), el toŋ (sur) 'esto' taŋ 'eso' |
*tä 'esto' 4 *to 'eso' 5 |
*to- 'esto, eso' |
| 'quién?, qué?' (pronome interrogativu) | kin 'quién?' (sur) | *ki ~ *ke ~ *ku6 ~ *ko 'quién?, qué?' *ken 'quién?' |
*kʷi- ~ *kʷy- ~ *kʷo- 'quién?, qué?' *kʷi/y/o- + *-ne 'quién?, qué?' 7 |
Crítica
editarLes rellaciones reales d'estos idiomes entá nun s'analizaron en detalle. Häkkinen (2012) refuga un venceyu xenéticu ente urálicu y yukaguir, argumentando que los sistemes gramaticales amuesen bien poques semeyances convincentes, especialmente la morfoloxía, y propón sicasí que munchos cognados aparentes son realmente tomaos d'una etapa temprana (3000 AC) na rexón de Siberia.[3]
Referencies
editar- ↑ Pedersen, Holger. 1931. Linguistic Science in the Nineteenth Century: Methods and Results, translated from the Danish by John Webster Spargo. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
- ↑ Collinder, Björn. 1965. An Introduction to the Uralic Languages. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
- ↑ Häkkinen, Jaakko. 2012. "Early contacts between Uralic and Yukaghir". Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia − Mémoires de la Société Finno-Ougrienne 264, pp. 91–101. Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura.
Datos: Q4476801
