Lopera
Lopera ye un conceyu español de la provincia de Xaén, Andalucía, con 3.743 habitantes, según el padrón del INE del añu 2016. Ta asitiáu na contorna de la Campu de Xaén.
 Lopera | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Xaén | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcaldesa de Lopera (es)  | Isabel Uceda Cantero | ||||
| Nome oficial | Lopera (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
23780 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°56′45″N 4°12′54″W / 37.9458°N 4.215°O | ||||
  Lopera Lopera (España)  | |||||
| Superficie | 67 km² | ||||
| Altitú | 276 m | ||||
| Llenda con | Bujalance, Villa del Río, Montoro, Marmolejo, Arjona, Porcuna y Cañete de las Torres | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
3579 hab. (2023) - 1855 homes (2019) - 1810 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Xaén | ||||
| Densidá | 53,42 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
 | |||||
.svg)
Historia
editarLopera ye Villa Calatrava d'un importante cascu antiguu en que la so Plaza Mayor remanez un conxuntu históricu-artísticu sofitáu en tres pilares: el Castiellu y la Tercia, la Ilesia Parroquial y el Conceyu.
El Castiellu-Fortaleza perteneció a la Orde de Calatrava, ta datáu nel sieglu XIII, y atópase en bon estáu de caltenimientu. Tien cinco torreón (dos cuadraos y trés cilíndricos ) y estiéndese a lo llargo de 267 metros de perímetru y 7.109 metros cuadraos de superficie ente les sos muralles. La vista dende les sos torres, torrexones y adarve son impresionantes. El Castiellu de Lopera, tien dos fortificaciones: la cortil cercada y la casa fuerte allugada nel so interior. Resaltamos como notes carauterístiques, la presencia de dos torres d'homenaxe, la de Santa María (en que'l so interior pueden vese restos d'una capiya gótica) y la de San Miguel (que guardaba restos d'un palombar de tipu medieval, realizáu polos antiguos dueños).
El Castiellu atópase comunicáu al traviés d'un pasadizo soterrañu con otru edificiu emblemáticu, la Casa de la Tercia o Pósito, edificiu construyíu, probablemente, nel sieglu XV y ta práuticamente adosáu a la Ilesia Parroquial de la Purísima Concepción, una perlla gótica del sieglu XVI.
Frente a la Ilesia, la estupenda fachada barroca del Conceyu, y en pocos metros alredor l'Hospital de San Juan de Dios y numberoses Cases Nobiliaries que guarden la so estructura orixinal de los sieglos XVII y XVIII.
Lopera foi escenariu d'una de les batalles más importantes nel llamáu Frente d'Andalucía mientres la Guerra Civil Española. Nella morrieron personaxes importantes de la vida intelectual internacional del momentu, como John Cornford y Ralph Fox.
Monumentos
editar- Hospital de San Juan de Dios y cases nobiliaries L'Hospital de Jesús Nazarenu y San Juan de Dios ye un edificiu del sieglu XVII de dos plantes. Caltién un formosu patiu con doble arcada de columnes toscanes, los arcos son de mediu puntu na parte baxa y rebaxaos na planta alta del edificiu. En pocos metros alredor pueden vese numberoses Cases Nobiliaries que guarden la so estructura orixinal de los sieglos XVII y XVIII: cai Real, Plaza y cai Bernabé cobo, Plaza de la Constitución, calle Corpus, Calle Pablo Iglesias, Calle San Roque, calle García de Leaniz, etc. Mención especial merez casar-Palaciu de Bartolomé Valenzuela, convertida güei nuna residencia de vieyos.
- Ilesia de la Purísima Concepción
- Ermita de Jesús
- Conceyu *
- El Pósito (La Tercia)
Puntos d'interés
editarOleícola La Loperana SCA
editarCooperativa fundada en 1943 dedicada a la producción d'aceite d'oliva virxe, que se convirtió na principal empresa del pueblu, debíu a la crecedera del cultivu de la olivar que pasó a ser práuticamente'l monocultivu de la llocalidá en sustitución d'otros como la cebera. La producción añal media d'aceite d'oliva asítiase en redol a 3.700.000 quilos que s'estrayi de l'aceituna que los socios d'esta cooperativa recueyen de los 400.000 olivares inscritos na mesma.
Bodegues Herruzo
editarEl cultivu de la vide empecipiar en Lopera nel sieglu II, algamando la so máxima rellumanza a mediaos del sieglu XX. Nes década de los 60 esistíen en Lopera 10 bodegues. Esta ye la única bodega qu'esiste na actualidá, y que sigue produciendo mostos de la variedá Pedro Ximénez, anque la empresa atópase somorguiada nuna recorversión, cola llantadera d'otres variedaes d'uves.
Monumentu a los brigadistes internacionales muertos na batalla de Lopera
editarEnte les munches baxes que se producieron nos enfrentamientos, perdieron la vida personaxes importantes. L'escritor Ralph Winston Fox (1900-1936) y el poeta Rupert John Cornford (1915-1936), miembros de la xeneración "Writers of Thirties", muertos na batalla de Lopera los díes 27 y 28 avientu de 1936.
Baluartes de la Guerra Civil
editarLopera constituyó l'escenariu d'una de les batalles más importantes nel llamáu Frente d'Andalucía mientres la Guerra Civil Española. La guerra convirtió a Lopera nuna de les llocalidaes más riques en patrimoniu de guerra de la zona. Trincheres, niales d'ametralladores, búnkeres antiaéreos y numberoses refugayes béliques, arriendes de distintos abellugos urbanos, son dalgunos de los elementos d'esti patrimoniu. Por cuenta de la destrucción causada pola guerra, foi incluyida nel llistáu de llocalidaes a reconstruyir pol Serviciu Nacional de Rexones Afaraes y Arreglos.
Casa del pueblu o Centru obreru
editarEdificiu social qu'adquirió protagonismu nos primeros años del s. XX y que foi una institución y un llugar privilexáu de sociabilidá obrera. Instalar nun antiguu conventu tardobarroco. Desenvolvió un importante llabor educativu y cultural. foi inaugurada n'agostu de 1919 y destruyida pola Guerra Civil.
Centros educativos
editar- Centru Guadalinfo.
El Centru Guadalinfo abrió les sos puertes en Lopera nel mes de mayu de 2005, ta asitiáu nel edificiu de la Casa de la Cultura, na cai Juan Domingo Gálvez Pérez.
Centros de Salú
editar- Centru Rexonal de Rehabilitación de Drogodependencias de Lopera (Xaén)- Comunidá Terapéutica
El Centru Rexonal de Rehabilitación de Lopera, foi'l primer centru públicu d'estes carauterístiques creáu pola Xunta d'Andalucía pa l'atención de persones con problemes d'adicción. Ye y foi un recursu integráu na rede d'atención a les drogodependencias de la Xunta d'Andalucía dende la creación del Primer Plan Andaluz contra les Drogodependencias en 1987. Esti Centru foi inauguráu en xunu de 1986, y dende entós atendiéronse a más de 1.200 pacientes procedentes de toa Andalucía. La Comunidá Terapéutica tien una capacidá de 24 places, tando en tou momentu ocupaes, esistiendo amás una llarga llista d'espera. La Comunidá Terapéutica atópase allugada nel términu municipal de Arjona (Xaén), anque a 5,5 km de Lopera, polo que se considera vecina de Lopera, por proximidá.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Lopera.- Conceyu de Lopera
- Cronista de Lopera
- Lopera Dixital
- La Tabierna de Lopera
- Lopera Turismu
- Patrimoniu cultural de Lopera na Guía Dixital del Patrimoniu Cultural d'Andalucía. Institutu Andaluz del Patrimoniu Históricu
- El conteníu d'esti artículu incorpora material d'una entrada de Jaenpedia, publicada en castellanu so la llicencia GFDL.
