Luzaga

Luzaga
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella-La Mancha
Provincia	provincia de Guadalaxara
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Luzaga (es)	José Luis Ros Maorad
Nome oficial	Luzaga (es)
Códigu postal	19261
Xeografía
Coordenaes	40°58′28″N 2°26′39″W / 40.974444444444°N 2.4441666666667°O
	Luzaga Luzaga (España)
Superficie	29.7 km²
Altitú	1072 m
Llenda con	Alcolea del Pinar, Anguita, Hortezuela de Océn y Sotodosos
Demografía
Población	68 hab. (2023); - 38 homes (2019); - 31 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Guadalaxara; 0% de Castiella-La Mancha; 0% de España
Densidá	2,29 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
	luzaga.com

Luzaga ye un conceyu español de la provincia de Guadalaxara, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.

Etimoloxía editar

Propúnxose un orixe celta del topónimu —Lutiakos—, onde -akos sería un sufixu adjetivador. Joan Corominas rellacionar col antropónimu Lucius, d'orixe prerromanu. Tamién se señaló una probable rellación del topónimu cola tribu de los lusones. Llegar a documentar les formes Lurzaga (1197) y Lurzaga (1353) en documentos de la Edá Media.^[2]

Xeografía editar

Asitiar nuna zona carauterizada pelos iviernu fríos, en contraste con branos secos. Los sos pueblos estremeros son Cortes de Tajuña, Tortonda, Villaverde del Ducáu, Alcolea del Pinar, Garbajosa, Anguita, Hortezuela de Océn, Sotodosos y Abánades.

Oríxenes y Hestoria editar

El ríu Tajuña por Luzaga.

Luzaga ye identificada por dellos autores cola ciudá prerromana de Lutia,^[3]^{[nota 1]} La traducción del Bronce de Luzaga, un pactu d'hospitalidá celtíberu anguaño perdíu, pero que la so semeya caltener na Real Academia de la Historia, en Madrid, fizo que dellos historiadores rellacionen a Lutia con Luzaga.^[3] Esti fechu vien sofitáu pol descubrimientu per parte del Marqués de Cerralbo, acompañáu del arqueólogu Juan Cabré, d'una necrópolis celtíbera con tumbes de diversos periodos.

Amás de restos celtíberos y romanos del xacimientu altoimperial de Los Palacios, atópense sobre un meandro del ríu Tajuña los restos del castiellu d'Albalate de Tajuña, conocíu nel pueblu como "el torrexón d'Albalate", yá que a día de güei solu restos d'esti elementu son visibles sobre'l monte nel que s'alzara la fortificación.

Perteneció mientres sieglos al Ducáu de Medinaceli, lo qu'anició, ente otros conflictos, la disputa pola propiedá del pinar, que concluyó a finales del sieglu pasáu cola compra del mesmu al postreru propietariu per parte de la Xunta de Comunidaes de Castiella-La Mancha, y la socesiva cesión al conceyu.

Son fácilmente apreciables, tamién, los restos de trincheres, niales d'ametralladora y otres edificaciones de la Guerra Civil, na zona del conceyu qu'atiesta colos de Sotodosos y Abánades.

Patrimoniu editar

Ilesia de La nuesa Señora de l'Asunción
Ermita de Albalate.
Torrexón de Albalate.
Ruines romanes nel xacimientu de Los Palacios.
Ruines celtíberes nel Castru del Castejón.
Restos de la Guerra Civil Española.

Fiestes editar

El so patrón ye San Zenón, que se celebra'l 9 de xunetu, y la so patrona ye la Virxe de la Quinta Congoxa (Virxe de les Congoxes nel quintu dolor), que se celebra'l tercer domingu de setiembre. Dambes imáxenes permanecen nel interior de la Parroquia de La nuesa Señora de l'Asunción, templu románicu del sieglu XII, modificáu nel sieglu XVIII, que s'asitia na zona alta de la villa. Cuenta con Hotel Rural.

Son tradiciones enraigonaes, amás, la quema de El Judas (moñecu) tres la misa del Domingu de Resurreición, la celebración de los Mayos mientres el día 1 de mayu y la quema de la lluminaria mientres la Nuechebona.