Mariano Herencia Zevallos

Mariano Herencia Zevallos
diputáu de Perú	;
diputáu de Perú
Vida
Nacimientu	Cuzco, 15 d'ochobre de 1821
Nacionalidá	Perú
Muerte	Chincha Alta, 2 de febreru de 1873 (51 años)
Estudios
Llingües falaes	castellanu
Oficiu	Militar

Mariano Herencia Zevallos y Larrauri (15 d'ochobre de 1821, Cuzco – 2 de febreru de 1873, Chincha Alta), foi un militar y políticu peruanu. De calter combativu y opositor aportunante de los gobiernos de vez, llegó a presidir el Congresu Constituyente de 1867. Primer vicepresidente del gobiernu de José Balta, tres l'asesinatu d'ésti asumió como Presidente Constitucional de Perú, mandatu qu'exerció por namái seis díes, del 27 de xunetu al 2 d'agostu de 1872, antes de tresferir el mandu al presidente constitucionalmente escoyíu, Manuel Pardo y Lavalle. Acusáu de conspirar contra esti gobiernu, foi prindáu y unviáu a la frontera col Brasil, pero nel trayeutu foi aviltadamente asesináu polos sos custodios.

Biografía

Carrera militar

Nació nel pueblu de Supalla, anguaño na xurisdicción del distritu de Chapimarca de la provincia de Aymaraes, nel departamentu de Apurímac. Esa rexón formaba entós parte de la Intendencia del Cuzco (depués departamentu); por eso ye que nes fontes antigües a Herencia Zevallos méntase-y como cuzqueño.

Fíu de Tomes d'Herencia Zevallos, militar, hacendado y políticu quien foi miembru del Reximientu de Milicies Urbanes de Dragones de Carabaya (1805), Alcalde de Carabaya (1807) depués Diputáu pola mesma (1825-26) y Maria Larrauri, dambos cuzqueños. A bien tienra edá foi lleváu al Cuzco, onde estudió nel Colexu Nacional de Ciencies. Pasó a Lima en 1838, onde ingresó a llaboriar nel Ministeriu de Gobiernu. Poco dempués se enroló nel exércitu restaurador pa combatir a la Confederación Perú Boliviana.

En 1842 foi nomáu subprefecto y comandante militar de les provincies d'Abancay y Aymaraes. En 1843 sumar a la revolución constitucional encabezada por Domingo Nieto y Ramón Castilla contra'l Direutoriu de Manuel Ignacio de Vivanco, que trunfó al añu siguiente, tres la batalla de Carmen Alto.

Mientres el gobiernu de José Rufino Echenique treslladar al Cuzco pa sofitar una intentona revolucionaria, pero foi denunciáu, prindáu y torturáu, siendo treslladáu a Lima. Llogró fuxir gracies a l'ayuda de dellos amigos y volvió al Cuzco. Como la persecución na so contra fíxose aportunante, optó por abellugar se na so facienda de caña d'azucre de Casinchihua, cerca d'Abancay, y depués en Andahuaylas. Nesta última ciudá asaltó la xendarmería, a que la so mariña fornió un batallón de 600 voluntarios col que secundó la revolución lliberal de 1854, que'l so trunfu definitivu dar na batalla de La Palma, llibrada'l 5 de xineru de 1855. Nella resultó mancáu, mereciendo'l so ascensu a coronel, que foi ratificáu pola Convención Nacional.

Nesi mesmu añu de 1855 foi escoyíu diputáu por Aymaraes, pero foi nomáu prefeutu d'Huancavelica en 1856 y d'Ayacucho en 1857. En 1858 foi nomáu comandante xeneral de la IV división acantonada nel Cuzco, onde'l 23 de mayu de 1859 intentó entamar una revolución contra'l presidente Castilla. Pero al ver qu'escarecía de sofitu, rindióse y retiróse a la vida privada. Sobre él dixo Manuel de Mendiburu nes sos memories: «… por costume yera agitador de cuantes revueltes pasaben pel país y diba de provincia en provincia alborotando siempres y echando llevantos per mediu de proclames exótiques, llenes d'hinchadura y realidaes».^[1]

Retornó a la vida pública al españar la revolución nacionalista encabezada pol coronel Mariano Ignacio Prado en 1865, y, al mandu de la división de vanguardia, participó en tomar de Lima. Collaboró na defensa del puertu amenaciáu peles Escuadra Española del Pacíficu y participó nel combate del Callao llibráu'l 2 de mayu de 1866. En pagu a los sos servicios foi nomáu prefeutu del Callao.

En 1867 foi escoyíu diputáu por Cuzco al Congresu Constituyente, que la so presidencia exerció de 15 de xunetu a 15 d'agostu d'aquel añu. A dicir de Ricardo Palma, como parllamentariu llindar a callar y a emitir el so votu. Prindáu pola so oposición al gobiernu de M. I. Prado, foi embarcáu escontra Mollendo, onde se sumó a la revolución d'Arequipa de 1867. En 1868 foi escoyíu senador por Cuzco y primer vicepresidente de la República del gobiernu de José Balta, que'l so segundu presidente yera'l xeneral Francisco Díez-Canseco.

Presidencia de la República

Mariano Herencia Zevallos. Grabáu d'A. Renard d'un dibuxu de H. Meyer.

Tres l'asesinatu del presidente Balta y el linchamiento del coronel Tomás Gutiérrez y los sos hermanos el 26 de xunetu de 1872, la Presidencia de Perú recayó provisionalmente nel segundu vicepresidente, Francisco Díez-Canseco, mientres se decidía quien debía llegalmente asumir el poder. Lo que-y correspondía a Herencia Zevallos na so calidá de primer vicepresidente y de conformidá cola Constitución de 1860, polo qu'asumió'l mandu'l 27 de xunetu del mesmu añu.

Herencia Zevallos tuvo asina l'encargu de concluyir los pocos díes que restaben del mandatu del presidente Balta y tresferir el mandu al presidente electu, Manuel Pardo y Lavalle. Mientres los siete díes en que tuvo nel poder, formó un gabinete presidíu por Juan Antonio Ribeyro, rector de la Universidá de San Marcos, que se fixo cargu de la cartera de Rellaciones Esteriores. Formaron parte d'esti Ministeriu:

Manuel Morales (Gobiernu).
José Eusebio Sánchez (Xusticia).
José de la Riva Agüero y Looz Corswarem (Facienda)
Xeneral Francisco Diez-Canseco (Guerra).^[2]

Cabo mentar que mientres esti curtiu gobiernu remaneció'l diariu El Comercio, dempués d'un mes y 19 díes de clausura.^[3]

Asesinatu

Sicasí acatar la eleición presidencial de Manuel Pardo, Herencia Zevallos foi puestu acusáu de conspirar contra'l gobiernu, siendo prindáu n'Arequipa, xunto col vieyu caudiellu arequipeño, coronel Domingo Gamio, n'avientu de 1872. El gobiernu, en cuenta de sometelos a xuiciu, prefirió alloñar encamentándo-yos una comisión nes fronteres de Brasil. Esta consistía n'escoyer los puntos fayadizos pa edificar fortaleces que guarnieren la frontera peruanu-brasilana. Herencia Zevallos tornó esta comisión y solicitó la llicencia final na so clase militar, pero nun se-y aceptó esti recursu, y por decretu del 24 d'avientu de 1872 encamentóse-y a obedecer.

Herencia y Gamio fueron apurríos al coronel Manuel Segundo Cornejo, quien al mandu d'una escolta foi comisionado a treslladalos hasta'l apostadero d'Iquitos. Al llegar a la rexón de Chinchao, puntu inmediatu a Tingo María, la comitiva decidió pernoctar nuna facienda. Según díxose darréu, na nueche del 2 de febreru de 1873, Herencia y Gamio intentaron fuxir y que por eso los guardias dispararon los sos rifles contra ellos, matándolos a traición. Sicasí, el móvil del crime foi al paecer l'antigua enemistá que tenía'l coronel Cornejo con Gamio. Pero la opinión pública nun duldar en culpar d'esti doble crime al gobiernu de Pardo, que recibió dures crítiques nel Parllamentu y la prensa.^[2]

Los restos d'Herencia Zevallos fueron soterraos nel Campusantu Xeneral de Huánuco, hasta que fueron treslladaos a Abancay.

Referencies

↑ Basadre 1998, p. 1405.
↑ ^2,0 ^2,1 Basadre 1998, páxs. 1405-1408.
↑ Basadre 1998, páxs. 1398-1399.

Bibliografía *

Basadre Grohmann, Jorge: Historia de la República de Perú. 1822 - 1933, Octava Edición, correxida y aumentada. Tomos 5 y 6. Editada pol Diariu "La República" de Lima y la Universidá "Ricardo Palma". Impresu en Santiago de Chile, 1998.

Del Mar de la Torre, Humberto F.: La hestoria de Aymaraes y los sos problemes. Chalhuanca, Perú, 1979.
Tauro del Pino, Alberto: Enciclopedia Ilustrada de Perú. Tercer Edición. Tomu 8. HAB/IZQ. Lima, PEISA, 2001. ISBN 9972-40-157-X
Vargas Ugarte, Rubén: Historia General del Perú. Novenu Tomu: La República (1844-1879). Segunda Edición. Editor Carlos Milla Batres. Lima, Perú, 1984. Depósitu Llegal: B. 22436-84 (IX).

Ver tamién

Enllaces esternos

La Tumba de Mariano Herencia Zevallos na Facienda Illanya (Abancay, Perú)

Predecesor: José Jacinto Ibarra	Presidente del Congresu Constituyente de Perú 15 de xunetu de 1867 a 15 d'agostu de 1867	Socesor: Francisco García Calderón Landa
Predecesor: Juan Antonio Pezet	Primer Vicepresidente de la República de Perú 2 d'agostu de 1868-27 de xunetu de 1872	Socesor: Manuel Costas Arce
Predecesor: Francisco Díez-Canseco 2º vicepresidente de la República	Presidente de la República de Perú 27 de xunetu de 1872-2 d'agostu de 1872	Socesor: Manuel Pardo y Lavalle Presidente de la República de Perú

[1] Basadre 1998, p. 1405.

[Basadre_1998_1-2] 2,0 ^2,1 Basadre 1998, páxs. 1405-1408.

[3] Basadre 1998, páxs. 1398-1399.

[1]

[2]

[3]