Wikipedia

Operación Ópera

Plantía:Campaña Guerres del Golfu Pérsicu

Operación Ópera
Parte de Conflictu árabe-israelín
Fecha 7 xunu 1981
Llugar Reactor nuclear d'Osirak, a 17 quilómetros al sureste de Bagdag, Iraq
Coordenaes 33°12′12″N 44°31′07″E / 33.2033°N 44.5186°E / 33.2033; 44.5186
Causes Presuntu usu iraquín d'instalaciones nucleares con fines militares.
Resultáu Destrucción del reactor nuclear iraquín
Belixerantes
Bandera de Israel Israel Iraq
Comandantes
Bandera de Israel Menájem Beguín
Bandera de Israel David Ivry		 Sadam Husein
Fuercies en combate
6 caces F-15 Baz
8 caces F-16 Netz		 Desconocíu
Baxes
Nenguna baxes2 = 10 soldaos muertos 1 trabayador francés
[editar datos en Wikidata]

La Operación Ópera (hebréu: מבצע אופרה),[1] tamién conocida como Operación Babilonia o Operación Ofra,[2] foi un ataque aereu preventivu realizáu por sorpresa per parte d'Israel, el día 7 de xunu de 1981, contra un reactor nuclear en construcción asitiáu a 17 quilómetros al sureste de Bagdag, capital d'Iraq.[3][4][5]

En 1976, Iraq mercó un reactor nuclear de la clase Osiris a Francia.[6][7] Dambos países afirmaron que'l reactor nuclear, conocíu como Osirak pelos medios franceses y como Tammuz (n'árabe: اوسيراك) polos medios oficiales iraquinos, taba siendo fabricáu con fines pacíficos, como la investigación de la enerxía nuclear.[8] Sicasí, el gobiernu israelín vía al reactor como un peligru, argumentando que taba diseñáu pa la fabricación d'armamentu nuclear.[3]

El 7 de xunu de 1981, una escuadrilla de la Fuercia Aérea Israelina, compuesta por aviones cazabombarderos F-16A Netz, siendo escoltaos por caces F-15A Baz, bombardiaron y estropiaron severamente el reactor nuclear de Osirak.[9] Israel defendió la so actuación argumentando que procedió en defensa propia, y que quedaba menos d'un mes primero que la situación volviérase crítica.[10] Sicasí, otres fontes citen un componente políticu nel ataque, yá que tuvo llugar trés selmanes antes de les eleiciones llexislatives de 1981 pa la formación del nuevu Knesset.[11] Nel ataque morrieron diez soldaos iraquinos y un inxenieru civil francés.[12]

L'ataque foi duramente criticáu pola comunidá internacional, ya Israel foi reprendíu pol Conseyu Xeneral y l'Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes, en dos resoluciones separaes.[13][14] La destrucción del reactor nuclear de Osirak convirtióse n'obligada cita de los efeutos d'un ataque preventivu nel estudiu contemporaneu del derechu internacional.[15][16][17]

Programa nuclear iraquín

editar
Artículu principal: Armes de destrucción masiva n'Iraq

Iraq estableció'l so propiu programa nuclear mientres la década de 1960, y yá a mediaos de la década de 1970 buscaba espandilo al traviés de l'adquisición d'un reactor nuclear.[18] Dempués de nun llograr convencer al gobiernu francés pa vende-yos un reactor productor de plutoniu con reflectores de gas grafitu, y de tampoco consiguir un alcuerdu col gobiernu italianu pa vende-yos un reactor Cirene, el gobiernu iraquín convenció al gobiernu francés de vende-yos un reactor d'investigación nuclear de la Clase Osiris.[19][20] La compra tamién incluyía un reactor nuclear de menor tamañu de la Clase Isis, la venta de 72 kilogramos d'uraniu arriquecíu al 93% y la formación de personal.[21] Envalorábase que'l costu total del programa nuclear iraquín rondaba los 300 millones de dólares.[22] En payares de 1975, dambes naciones roblaron un alcuerdu de cooperación nuclear, siendo ratificáu l'alcuerdu global pa la venta del reactor en 1976.[19]

La construcción del reactor nuclear d'agua llixero de 40 megavatios de potencia empezó en 1979, nel Centru Nuclear d'Al Tuwaitha, asitiáu 17 quilómetros al sureste de Bagdag[23] El reactor principal foi moteyáu Osirak polos franceses, faciendo un xuegu de pallabres col nome del reactor, Osiris, y el nome del país. Pela so parte, Iraq bautizó al reactor principal como Tammuz I (n'árabe: اوسيراك) y al pequeñu como Tammuz II.[24] Tamuz foi'l mes del calendariu sumeriu en que'l Partíu Árabe Socialista Baaz llegó al poder d'Iraq en 1968.[25]

En xunetu de 1980, Iraq recibió de Francia una unviada con aproximao 12,5 kilogramos d'uraniu altamente arriquecíu pa ser emplegáu nel reactor. Esta unviada foi'l primeru d'un total de 6 previstos pa completar los 72 kg mercaos.[26] Sicasí, taba axustáu nel contratu de compra que nun podíen haber más de dos cargues de combustible nuclear en suelu iraquín coles mesmes.[27] Iraq y Francia afirmaron que'l reactor iraquín taba siendo construyíu con fines pacíficos, como la investigación de la enerxía nuclear.[8] Los alcuerdos ente Francia ya Iraq escluyíen explícitamente el so usu militar.[28]

Hai fontes que punxeron en dulda'l propósitu d'esti alcuerdu, como l'axencia privada d'intelixencia estauxunidense STRATFOR, qu'escribió en 2007 que se cree que [el reactor Osirak] taba a puntu de producir plutoniu pa un programa d'armes».[29] Otres fontes, sicasí, dan veracidá al alcuerdu, como Richard Wilson, un profesor de física de la Universidá Harvard qu'inspeccionó visualmente el reactor estropiáu n'avientu de 1982 y afirmó que «pa consiguir abondu plutoniu [pa una arma nuclear] de Osirak, fuera necesariu esperar décades, non años».[30] En 2005, Wilson añadió nuna publicación a The Atlantic Magacín:

«El reactor de Osirak, que foi bombardiáu per Israel en xunu de 1981, foi explícitamente diseñáu pol inxenieru francés Yves Girard pa ser incapaz de fabricar bombes. Paecióme obviu mientres la mio visita en 1982».
Richard Wilson[31]

Wilson tamién señaló que:

«Muncha xente afirma que'l bombardéu al reactor iraquín de Osirak retrasó'l programa d'armamentu nuclear d'Iraq. Sicasí, el programa nuclear iraquín antes de 1981 yera pacíficu, y el reactor de Osirak nun taba solu incapacitado pa la fabricación d'armes, sinón que tamién taba baxu estrictes midíes de seguridá».
Richard Wilson[32]

Iraq foi un firmante del Tratáu de Non Proliferación Nuclear, aceptando les normes y revisiones periódiques del Organismu Internacional d'Enerxía Atómica (OIEA).[18] N'ochobre de 1981, el Bulletin of the Atomic Scientists publicó estractos del testimoniu de Roger Richter, un antiguu inspector del OIEA, quien describió les debilidaes en materia de vixilancia de l'Axencia Nuclear Iraquina al Comité d'Asuntos Estranxeros del Senáu de los Estaos Xuníos. Richter testificó que tan solo una parte de la instalación nuclear d'Iraq taba baxu correutes midíes de vixilancia, ente que les instalaciones más sensibles nun fueren inspeccionaes por observadores.[33] Sicasí, el direutor xeneral del OIEA, Sigvard Eklund, emitió un retruque diciendo que Richter nunca inspeccionara Osirak y que nunca se -y asignó inspeicionar instalaciones nucleares n'Oriente Mediu.[33] Eklund afirmó que los procedimientos d'inspeición fueron efeutivos y que se complementaben con midíes cautelares adoptaes polos provisores nucleares franceses.[33] Anthony Fainberg, un físicu del Brookhaven National Laboratory, tamién impugnó l'afirmación de Richter de qu'un programa de procesáu de combustible pa la fabricación d'armes nucleares podría habese lleváu a cabu de callao.[33] Fainberg escribió qu'apenes nun había combustible abondu nes instalaciones pa faer una bomba y que la presencia de cientos de téunicos estranxeros faía imposible al gobiernu d'Iraq entamar les midíes necesaries ensin ser descubiertos.[5]

Estratexa y diplomacia

editar
 
Menájem Beguín, primer ministru d'Israel y persona al cargu de la operación, desembarca d'una aeronave a la so llegada a los Estaos Xuníos, acompañáu pol ministru d'Asuntos Esteriores israelín Moshé Dayán. La llegada de Beguín al poder supunxo l'aceleración de los preparativos de la Operación Ópera.
 
Sadam Husein sostuvo que la construcción del reactor nuclear de Osirak namái tenía fines pacíficos.

N'Israel, l'alderique sobre la estratexa a adoptar en respuesta al desenvolvimientu del reactor iraquín empezó a llevase a cabu mientres el primer mandatu de Yitzhak Rabin (1974-1977).[34] Según llegóse esto ye, la planificación y l'entrenamientu pa la operación empecipiar mientres esti tiempu.[34] Dempués del cambéu de gobiernu, y tres l'asunción de Menájem Beguín como Primer Ministru en 1977, los preparativos intensificáronse. Beguín autorizó la fabricación d'un edificiu a escala real del reactor iraquín nel que los pilotos de la Fuercia Aérea Israelina pudieren prauticar el bombardéu.[35] Mientres estes misiones d'entrenamientu finaron n'accidentes tres pilotos israelinos.[36]

El ministru d'Asuntos Esteriores israelín, Moshé Dayán, empecipió negociaciones diplomátiques con Francia, Italia y los Estaos Xuníos sobre l'asuntu, pero nun pudo llograr garantíes de que'l programa de reactores detuviérase, y nun foi capaz de convencer a los gobiernos franceses de Valéry Giscard d'Estaing y François Mitterrand del cese d'ayudes al programa nuclear iraquín.[37] Sadam Husein permanentemente argumentaba que Osirak taba siendo construyíu pa fines pacíficos.[38] Israel empezó a considerar que les opciones diplomátiques yeren infructuoses, y esmolecía-y, que la dilación de la decisión d'atacar, diera llugar a una incapacidá grave, pa poder actuar en respuesta a l'amenaza que percibíen.[16]

Anthony Cordesman afirmó qu'Israel llevó a cabu una serie d'operaciones clandestines pa detener la construcción o destruyir el reactor.[39] N'abril de 1979, axentes israelinos del Mossad en Francia presuntamente asitiaron una bomba que destruyó'l primera set d'estructures fundamentales pal reactor, mientres esperaba a ser unviáu a Iraq.[39] En xunu de 1980, axentes del Mossad presuntamente asesinaron a Yehia El-Mashad, un científicu nuclear exipciu que trabayaba nel programa nuclear iraquín.[40][41][42][43] Tamién s'abarrunta qu'Israel asitió bombes a numberoses compañíes franceses ya italianes de les que se creía trabayaben nel proyeutu, y unvió cartes amenazantes a los altos funcionarios y téunicos.[39][43][44] Tres l'ataque d'abril de 1979, Francia amestó una clausa nel so alcuerdu con Iraq, diciendo qu'una delegación permanente compuesta por personal francés tendría que supervisar el reactor de Osirak mientres un periodu de diez años.[42]

Ataque iranín

editar
 
Irán realizó un ataque fallíu contra les instalaciones de Osirak con aviones F-4 Phantom II como'l que s'amuesa na imaxe, diez meses primero que lo fixera la Fuercia Aérea Israelina.[45]

Mientres la Guerra Irán-Iraq, la Fuercia Aérea de la República Islámica d'Irán realizó un ataque contra les instalaciones, el 30 de setiembre de 1980, con dos cazabombarderos F-4 Phantom II.[45] Al entamu de la guerra, Yehoshua Saguy, xefe de la Direición d'Intelixencia Militar d'Israel, afaló públicamente a los iraninos a bombardiar el reactor.[45][46] Este foi'l primer ataque a un reactor nuclear y el terceru nuna instalación nuclear na hestoria.[46][47] Tamién foi'l primer ataque preventivu sobre un reactor nuclear que tenía por oxetu torgar el desenvolvimientu d'una arma nuclear, anque finalmente nun llogró'l so oxetivu y los inxenieros franceses fueron capaces de reparar el reactor.[46][47][17]

Trita Parsi afirmó, qu'un funcionariu israelín d'altu rangu, supuestamente axuntóse con un representante del réxime del Ayatolá Ruhollah Jomeini en Francia, un mes antes del ataque israelín al reactor.[48] La fonte de l'afirmación yera Ari Ben-Menashe, un antiguu emplegáu del gobiernu israelín.[48] Na supuesta xunta, los iraninos esplicaron detalles del so ataque de 1980 al reactor, y aportaron a que los aviones israelinos pudieren aterrizar nun aeródromu iranín asitiáu en Tabriz nel casu d'una emerxencia.[48]

Planificación operativa

editar
 
F-16A Netz 107 con marques de 6,5 victories sobre aviones sirios y cola insinia triangular de qu'indica que foi unu de los ocho F-16 que participaron nel bombardéu del reactor nuclear de Osirak.

La distancia ente les bases militares israelines y el reactor yera cimeru a los 1 600 quilómetros.[49] Por ello, los aviones israelinos teníen de violar l'espaciu aereu de Xordania y d'Arabia Saudita nun vuelu secretu escontra territoriu estranxeru, polo que l'emplegu de medios de reabastecimiento en vuelu yera invidable.[36][50][51] Los israelinos finalmente llegaron a la conclusión, de qu'un escuadrón cargáu a la so máxima capacidá de combustible y bien fuertemente armáu, compuestu por cazabombarderos F-16A Netz en misión d'ataque fondu, acompañaos por un grupu de F-15A Baz de llargu algame, p'apurrir cobertoria aérea y de sofitu de combate, contra otros aviones caza, podría realizar un bombardéu de precisión pa esaniciar l'allugamientu del reactor ensin necesidá de realizar repostaxes.[52]

La decisión de siguir alantre cola operación foi bien reñida nel senu del gobiernu de Beguín.[53] Ariel Sharón, entós miembru del Gabinete de Seguridá, dixo años más tarde qu'él taba ente los qu'abogaben por bombardiar el reactor.[54] Yehoshua Saguy, sicasí, apostaba por siguir colos esfuercios pa tratar d'atopar una solución non militar, yá que a los iraquinos llevaría-yos ente cinco y diez años en producir el material necesario pa una arma nuclear.[53]

Finalmente, Beguín optó por ordenar l'ataque, basándose nuna estimación del peor de los casos, nel qu'una arma podía ser creada n'unu o dos años.[53] Argumentóse qu'Israel consideraba que yera necesaria la destrucción del reactor primero que tuviera cargáu col combustible nuclear, col fin d'evitar la contaminación radiactiva na rexón.[23] Sicasí, un analís realizáu por Warren Donnelly, miembru del Serviciu d'Investigación del Congresu de los Estaos Xuníos, llegó a la conclusión de que «sería bien pocu probable que, por aciu un ataque con bombes convencionales nel reactor cuando tuviera funcionando, causara una esposición radioactiva letal en Bagdag, anque delles persones nel allugamientu del reactor sí podríen recibir un pocu d'esposición radioactiva».[55]

N'ochobre de 1980, el Mossad informó a Beguín que'l reactor de Osirak podría tar dotáu y en funcionamientu en xunu de 1981.[50] Esta evaluación foi sofitada de manera significativa poles fotografíes de reconocencia facilitaes polos Estaos Xuníos, específicamente col emplegu del satélite KH-11 KENNAN.[36] Téunicos franceses que s'encargaben de la instalación del reactor, nun contratu col gobiernu d'Iraq, darréu dixeron que nun taba programáu pa entrar en funcionamientu hasta finales de 1981.[36] Sicasí, n'ochobre de 1980, Beguín ordenó l'ataque.[36]

L'ataque

editar
 
F-16A Netz 243, de la Fuercia Aérea Israelina. Esta aeronave foi pilotada pol coronel Ilan Ramon mientres la operación.
 
Morru del F-16A Netz 243 pilotáu por Ilan Ramon, amosando l'emblema triangular de la so participación nel ataque.
 
El coronel Ilan Ramon foi unu de los pilotos que participó na Operación Ópera. En 2003 tamién se convirtió nel primer israelín nel espaciu al participar na misión STS-107 de la NASA, finando na reentrada a l'atmósfera terrestre.[56]

Yehuda Blum, que naquella dómina yera'l Representante Permanente d'Israel ante les Naciones Xuníes, afirmó nuna intervención ante'l Conseyu de Seguridá de la ONX que s'escoyó como hora pa executar la operación el domingu pela tarde sol supuestu de que los trabayadores presentes nel llugar, incluyíos los espertos estranxeros emplegaos nel reactor, abandonaríen les instalaciones.[10] Entá a pesar de tomar estos procuros, había cientos de trabayadores franceses y d'otres nacionalidaes na planta nel momentu del ataque.[35]

L'escuadrón d'ataque taba formáu por ocho F-16 Netz, cada unu d'ellos cargaos con dos bombes Mark 84.[50] Acompañar seis F-15 Baz que fueron asignaos a la operación pa dar sofitu aereu.[36] Los pilotos a bordu de los cazabombaderos F-16 yeren Ze'ev Raz, Amos Yadlin, Dobbi Yaffe, Hagai Katz, Amir Nachumi, Iftach Spector, Relik Shafir y Ilan Ramon.[57]

El 7 de xunu de 1981, a les 15:55 hora llocal (12:55 GMT), empecipióse la operación. Los aviones de la Fuercia Aérea Israelina desapegaron de la Base Aérea de Etzion, volando ensin ser detectaos nel espaciu aereu xordanu y saudín.[52] Col fin d'evitar ser detectaos, los pilotos israelinos falaron n'árabe con acentu saudín, mientres sobrevolaben dientro del espaciu aereu xordanu, comunicando a los controladores aéreos xordanos que formaben parte d'una patrulla saudín que perdiera'l so aldu.[35] Sicasí, mientres volaben dientro del espaciu aereu d'Arabia Saudita, fixéronse pasar por pilotos xordanos, con señales de radio y formaciones similares a les emplegaes pola Fuercia Aérea Xordana.[35][58] Los tanques de combustible esternos que fueren montaos nos aviones escosárense mientres el vuelu d'ida, polo que los pilotos llanzar sobre'l desiertu de la península arábiga.[52]

De camín al oxetivu, los aviones israelinos sobrevolaron el Golfu de Aqaba. Ensin sabelo, l'escuadrón pasó percima del yate del rei Hussein de Xordania, que taba pasando unes vacaciones nel golfu nesi momentu.[59] Teniendo en cuenta l'allugamientu, l'aldu, y l'armamentu de los aviones israelinos, Hussein rápido dedució que'l reactor iraquín yera'l blancu más probable d'aquel escuadrón. Sicasí, por cuenta de un error de comunicación, el mensaxe nunca se recibió y los aviones israelinos entraron nel espaciu aereu iraquín ensin ser detectaos.[52]

Al llegar al espaciu aereu iraquín, l'escuadrón dixebróse. Per una parte dos de los F-15 d'escolta xunir a los F-16, ente que'l restu de F-15 esvalixar nel espaciu aereu iraquín tando a la espera. L'escuadrón d'ataque baxó a 30 m sobre'l desiertu, nun intentu de volar per debaxo de la señal de radar de les defenses iraquines.[52]

A les 18:35, hora llocal (14:35 GMT), asitiaos a 20 quilómetros de les instalaciones de Osirak, la formación de F-16 xubió hasta los 2100 metros d'altitú y darréu baxó aldu al reactor, a una velocidá de 1100 km/h. A 1100 m, los F-16 empezaron a soltar les bombes Mark 84 de dos en dos, n'intervalos de 5 segundos.[52] Siquier ocho de los dieciséis bombes llanzaes impactaron na cúpula de recubrimientu del reactor.[50] Naquel momentu, los aviones israelinos fueron interceptaos polos radares iraquinos, sicasí llograron safar les defenses antiaéreas.[36] Más tarde afayóse qu'una hora y media primero que los aviones israelinos llegaren, un grupu de soldaos pertenecientes a una dotación de defenses antiaéreas abandonara los sos puestos pa xintar, apagando los sos radares.[36] L'escuadrón xubió a gran altitú y entamó la so torna a Israel.[50] La maniobra d'ataque foi esitosa, con una duración inferior a los dos minutos.[17] D'alcuerdu a Ze'ev Raz, líder del escuadrón d'ataque, los pilotos israelinos comunicar por radiu ente ellos, y pa celebrar l'ésitu de la misión recitaron el versículu bíblicu Josué 10:12, del Llibru de Josué mientres retornaben a la base.[59]

Reaición internacional

editar
Artículu principal: Resolvimientu 487 del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes
 
El Resolvimientu 487 del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes foi votada unánimemente a favor, refugando l'actuación israelina.

La respuesta internacional al ataque realizar por aciu dos víes distintes nel senu de les Naciones Xuníes. El Conseyu de Seguridá del organismu emitió una respuesta unánime y casi inmediata'l 19 de xunu de 1981, dempués d'ocho reunión y declaraciones d'Iraq y del Organismu Internacional d'Enerxía Atómica, por aciu la Resolvimientu 487 del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes.[14] El Resolvimientu 487 condergaba enérxicamente l'ataque, alegando que yera una clara violación de la Carta de les Naciones Xuníes y de les normes de conducta internacional, y encamentó a Israel a abstenese de tales ataques nel futuru.[60] El Conseyu reconoció tamién el derechu d'Iraq a establecer programes de desenvolvimientu teunolóxicu y nuclear y pidió a Israel xunise a Iraq nel réxime de seguridá del OIEA dientro del Tratáu de Non Proliferación Nuclear.[60] El Conseyu de Seguridá tamién manifestó la so considerancia de qu'Iraq tenía derechu a «un arreglu fayadizu pa la destrucción que sufrió».[60] Los Estaos Xuníos votaron a favor de la resolución y suspendieron la entrega de cuatro aviones F-16 Fighting Falcon a Israel, anque bloquiaron les aiciones punitives contra esi país per parte de les Naciones Xuníes.[61][62] La suspensión na entrega de les aeronaves foi esaniciada dos meses más tarde.[63][64]

 
El Resolvimientu N º 36/27 de l'Asamblea Xeneral de la ONX condergó l'ataque al reactor iraquín.

L'Asamblea Xeneral de la ONX siguió coles condenes oficiales al ataque israelín por aciu el Resolvimientu N º 36/27 de 13 de payares de 1981, espresando'l so alarma por asoceder y condergando a Israel pol actu d'agresión antemanáu y ensin precedentes» y esixendo qu'Israel pagara una indemnización puesto y fayadizo pol dañu y la perda de vides humanes que causara».[65] La resolución tamién alvirtió solemnemente a Israel a abstenese d'adoptar midíes similares nel futuru.[65]

L'alderique previu a l'aprobación de la resolución de la ONX reflexó les distintes posiciones de los Estaos Miembros en cuestiones como la proliferación nuclear na rexón y de la conveniencia y xustificación de les aiciones d'Israel. El representante iraquín afirmó que «el motivu detrás del ataque israelín yera'l encubrimiento de la posesión d'armes nucleares per parte d'Israel y, más importante entá, la determinación de nun dexar que la nación árabe pueda adquirir conocencies científiques o téunicos».[28] Siria solicitó la condena non yá d'Israel, por terrorismu contra los pueblos árabes», sinón tamién de los Estaos Xuníos, «que siguen suministrando a Israel preseos de destrucción como parte de la so alianza estratéxica».[66]

El representante de Francia afirmó que l'únicu propósitu del reactor yera la investigación científica.[28] Los alcuerdos roblaos ente Francia ya Iraq escluyíen el so usu militar.[28] El representante del Reinu Xuníu dixo que nun creía qu'Iraq tuviera la capacidá pa la fabricación de materiales fisionables colos que pudiera fabricar armes nucleares.[28] El direutor xeneral del OIEA confirmó que les inspeiciones de los reactores d'investigación nuclear cerca de Bagdag nun revelaron que se tuviera incumpliendo de los alcuerdos de seguridá.[28]

La Xunta de Gobernadores del Organismu Internacional d'Enerxía Atómica tuvo axuntada del 9 al 12 de xunu de 1981 y condergó l'aición d'Israel.[67] La Xunta tamién pidió que s'esaminara la posibilidá de suspender los privilexos y derechos d'Israel como miembru del OIEA na siguiente Conferencia Xeneral celebrada pola organización.[67] El 26 de setiembre de 1981, la Conferencia Xeneral del OIEA condergó l'ataqué y votó a favor de suspender tou tipu d'asistencia téunica a Israel per parte del Organismu.[67] Presentóse un proyeutu de resolución pa espulsar a Israel de la OIEA, pero la propuesta foi refugada.[67] Los Estaos Xuníos alegaron que l'ataque nun foi una violación del Estatutu del OIEA y que l'aición punitiva en contra d'Israel fadría un gran dañu a la OIEA, según al réxime de non proliferación.[67]

L'ataque foi criticáu fuertemente en tol mundu, inclusive nos Estaos Xuníos.[61][68] Jonathan Steele, escribiendo nel diariu británicu The Guardian, describió la reaición internacional d'esta miente:

«El mundu indignar pol ataque d'Israel el 7 de xunu de 1981. L'ataque armáu en tales circunstancies nun puede xustificase. Representa una grave violación del derechu internacional, espetó Margaret Thatcher. Jeane Kirkpatrick, la embaxadora d'EE.UU. ante la ONX y amás profesora como la entós Primer Ministra de Gran Bretaña, describir como "atanante" y comparar cola invasión Soviética d'Afganistán. Los periódicos estauxunidenses fueron igual d'esaxeraos. «L'ataque sorpresa d'Israel ... foi un actu d'agresión inexcusable y faltu de visión», dixo'l New York Times. El diariu Los Angeles Times calificar como "terrorismu d'Estáu".»
Jonathan Steele[13]

Consecuencies

editar

Diez soldaos iraquinos y un civil francés morrieron nel ataque.[12] Esti postreru foi l'inxenieru Damien Chaussepied, emplegáu d'Air Liquide trabayando pa la CEA, axencia gubernamental francesa pa la enerxía atómica.[69][70][71] Nel añu 1981, Israel alcordó pagar una indemnización a la familia de Chaussepied.[71]

Tres l'ataque, Iraq declaró que pretendía reconstruyir les instalaciones, y el gobiernu francés tuvo d'alcuerdu, en principiu, n'ayudar na reconstrucción.[72] Por cuenta de numberosos factores, ente ellos la Guerra Irán-Iraq, la presión diplomática internacional y los problemes financieros d'Iraq, les negociaciones romper en 1984 y Francia abandonó'l proyeutu.[39][73]

Les instalaciones de Osirak permanecieron de pies y estropiaes hasta'l fin de la Guerra del Golfu, cuando fueron totalmente destruyíes pola Fuercia Aérea de los Estaos Xuníos nel ataque aereu Package Q.[74] Mientres la guerra, 100 d'un total de 120 miembros del Knesset roblaron una carta d'agradecimientu a Menájem Beguín por ordenar l'ataque al reactor de Osirak.[75]

L'ataque tuvo llugar trés selmanes antes de les eleiciones llexislatives de 1981. El que naquel momentu yera líder de la oposición, Shimon Peres, criticó la operación como una maniobra política, que nun yera d'interés del eleutoráu.[11] Dan Perry escribió que «el bombardéu de Osirak —xunto al probe xuiciu políticu de Peres al criticalo— fueron cruciales pa camudar el cursu de lo que, primeramente, paecía ser una campaña eleutoral ensin esperances pal Likud».[11] El 30 de xunu de 1981, el Likud llogró la reelección frente a l'alianza política Alliniación, de Shimon Peres, ganando por namái un escañu de diferencia nel Knesset.[11]

 
El primer ministru iraquín, Nouri al-Maliki, reclamó en 2009 qu'Israel compensara al so país pol ataque realizáu 28 años antes.

En 2009, el primer ministru iraquín, Nouri al-Maliki, esixó a Israel compensar a Iraq pola destrucción del reactor.[76] Un miembru del gobiernu iraquín defendió'l derechu d'Iraq al arreglu, sofitándose nel Resolvimientu 487, adoptada pol Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes, en respuesta al ataque.[76] Al entamu del añu 2010, el periódicu The Siasat Daily informó que'l gobiernu iraquín recibiera respuesta de les Naciones Xuníes, afirmando que tien derechu a reclamar una compensación a Israel polos daños causaos pol ataque.[77]

Alderique posterior al ataque

editar

Les causes del ataque y les sos consecuencies al llargu plazu fueron oxetu d'alderique. Yá na seronda de 1981, Kenneth Waltz aldericó sobre les consecuencies del ataque:

«Nel ataque a Iraq, Israel demostró que puede llevase a cabu un ataque preventivu, daqué que nun tenía nengún tipu de dulda. L'actuación d'Israel y les sos consecuencies sicasí, dexen claro que la utilidá d'esti tipu d'ataque ye baxa. L'ataque d'Israel aumentó la determinación de los árabes pa producir armes nucleares. Los estaos árabes que pueden intentar llevalo a cabu, agora van ser entá más reservaos y alvertíos. L'ataque d'Israel, lloñe d'acabar col futuru nuclear d'Iraq, favoreció'l sofitu d'otros estaos árabes pa la so consecución. Y a pesar de que'l primer ministru Beguin apueste por emplegar esti tipu d'ataque tan de cutiu como fuera necesariu, los riesgos que s'asumiríen aumentaríen en cada ocasión».
Kenneth Waltz[78]

Charles R. H. Tripp, nuna entrevista concedida nel 25º aniversariu tres l'ataque, describió'l bombardéu del reactor de Osirak como un cambéu na doctrina militar israelina, qu'empezó col primer ministru David Ben-Gurión, al «abogar pola realización de devastadores ataques preventivos sobre los enemigos árabes».[79] Tripp afirmó que «l'ataque a Osirak ye una manera illegal de portase —el Resolvimientu 487 asina lo estableció—, pero ye una manera comprensible de portase si yes la "organización militar israelina"».[79]

Tom Moriarty, un analista d'intelixencia militar pa la Fuercia Aérea de los Estaos Xuníos, escribió en 2004 qu'Israel apostara « por que el ataque tuviera dientro del estragal de tolerancia d'Iraq».[80] Moriarty sostuvo qu'Iraq, yá envolubrada metanes una guerra contra Irán, nun empecipiaría una guerra contra Israel coles mesmes, y que'l so «estragal de tolerancia yera mayor de lo normal».[80]

Joseph Cirincione, mientres la so estancia al frente del Carnegie Endowment for International Peace, escribió en 2006:

«Israel llograra llevar a cabu un ataque militar esitosu, atacando un blancu con gran precisión a una llarga distancia. Sicasí, el bombardéu perxudicó más a Israel qu'a Iraq. Amás d'estropiar la reputación internacional d'Israel, que darréu empioró entá más pola nefasta invasión d'El Líbanu en 1982, tamién fixo qu'Iraq paeciera una víctima de l'agresión israelina.»
Joseph Cirincione[53]
 
Bob Woodward, periodista conocíu por desatapar l'escándalu del Watergate, afirmó que l'ataque israelín nun terminó col programa nuclear iraquín.

Israel afirma que l'ataque frenó les ambiciones nucleares d'Iraq a lo menos mientres diez años.[16] Sicasí, Dan Reiter envaloró que l'ataque pudo acelerar el programa d'armamentu nuclear d'Iraq, una postura que tamién compartió Richard K. Betts.[81][82] Bob Woodward, nel llibru State of Denial, escribió:

«Los servicios d'intelixencia israelines taben convencíos de que'l so ataque en 1981 sobre'l reactor nuclear de Osirak, asitiáu a 10 milles pela rodiada de Bagdag, terminara col programa de Saddam. Nel so llugar, supunxo l'entamu pa financiar un programa nuclear tapáu, con nome en clave "PC3", nel que participaron 5 000 persones nes pruebes y fabricación de los elementos d'una arma nuclear».
Bob Woodward

[83]

Estes afirmaciones fueron sofitaes polos investigadores iraquinos, que declararon que, dempués del ataque a Osirak, el programa nuclear iraquín pasó a la clandestinidá.[84] Khidir Hamza, un científicu nuclear iraquín, fixo la siguiente declaración nuna entrevista nel programa de televisión Crossfire de la CNN nel añu 2003:

«...en realidá, lo qu'Israel fixo foi acabar col peligru inminente. Pero crearon un peligru enforma mayor al llargu plazu. Lo qu'asocedió ye que Saddam ordenónos a 400 (...) científicos y tecnólogos siguir col programa. Cuando bombardiaron el reactor, yá s'invirtieren cuatrocientos millones de dólares. El reactor yera francés y los planes asociaos yeren d'Italia. Dempués de ser bombardiaos, pasamos a ser 7 000 con una inversión de diez mil millones de dólares de callao, nun programa tapáu pa fabricar uraniu arriquecíu pa una bomba nuclear. Abandonamos el proyeutu del reactor, nel que s'emplegaría plutoniu pa fabricar armes nucleares, pasamos direutamente al arriquecimientu d'uraniu (...) Ellos [Israel] envaloraben que fadríamos 7 kilogramos de plutoniu al añu, lo cual ye abondu pa una fabricar una bomba. Y asustáronse y nos bombardiaron. En realidá yera muncho menos qu'esto, y tardáramos muncho más tiempu. Pero col programa que creamos darréu de callao podríamos fabricar seis bombes al añu».
Khidir Hamza[84]

De la mesma, el científicu nuclear iraquín Imad Khadurri escribió en 2003 que'l bombardéu de Osirak sirvió pa sacar de duldes a los líderes iraquinos de la necesidá d'empecipiar un ambiciosu programa d'armamentu nuclear.[85] El secretariu de Defensa de los Estaos Xuníos, William Perry, declaró en 1997 qu'Iraq pasó a centrar los sos esfuercios na producción d'armes nucleares d'uraniu altamente arriquecíu dempués del ataque.[11] L'interés iraquín p'adquirir plutoniu como material fisible pa estes armes siguió, pero convirtiéndose nuna prioridá más baxa.[86] Louis René Beres escribió en 1995 que «si nun fuera pola brillosa incursión en Osirak, les fuercies de Sadam Husein podríen tar forníes con cabeces nucleares en 1991».[87]

Nel Informe Duelfer, publicáu pola Comisión Baker en 2004, afírmase que'l programa nuclear iraquín «espandióse considerablemente» cola adquisición del reactor francés en 1976, y que «el bombardéu israelín al reactor nuclear iraquín de Osirak llevó a Saddam a reforzar les defenses militares d'Iraq pa faer frente a Israel na década de 1980».[88]

Nuna entrevista concedida en 2005, l'antiguu presidente de los Estaos Xuníos Bill Clinton espresó'l so sofitu retroactivu al ataque: «Tol mundu fala sobre lo que los israelinos fixeron en Osirak en 1981, que yo creo que, dende un puntu de vista retrospectivu, foi daqué bien bonu».[89]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Perlmutter, Amo; Handel, Michael I.; Uri, Chigre-Joseph (2008). Two Minutes over Baghdad (n'inglés). Routledge, páx. 172. ISBN 978-0-7146-8347-8.
  2. ↑ Perlmutter, Amo; Handel, Michael I.; Uri, Chigre-Joseph (2008). Two Minutes over Baghdad (n'inglés). Routledge, páx. 120. ISBN 978-0-7146-8347-8.
  3. ↑ 3,0 3,1 «1981: Israel bombs Baghdad nuclear reactor» (inglés). BBC News. British Broadcasting Corporation (7 de xunu de 1981). Consultáu'l 10 de xineru de 2011.
  4. ↑ Donald Neff (1995). «Israel Bombs Iraq's Osirak Nuclear Research Facility» (n'inglés). Washington Report on Middle East Affairs:  páxs. 81-82. http://www.washington-report.org/backissues/0695/9506081.htm. Consultáu'l 30 de payares de 2010. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Anthony Fainberg (1981). «Osirak and international security» (n'inglés). The Bulletin of the Atomic Scientists (Educational Foundation for Nuclear Science, Inc.) 37 (8):  páxs. 33-36. https://books.googlese/books?id=PQsAAAAAMBAJ&pg=PA33&dq=nuclear+fuel+osirak&hl=sv&ei=tK_0TKaPFY7oOdP-iKsI&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=nuclear%20fuel%20osirak&f=false. Consultáu'l 30 d'avientu de 2010. 
  6. ↑ Bennett Ramberg (1985) (n'inglés). Nuclear Power Plants as Weapons for the Enemy: An Unrecognized Military Peril.  p. xvii. 
  7. ↑ Cordesman, Anthony H. (1999). Iraq and the War of Sanctions: Conventional Threats and Weapons of Mass Destruction (n'inglés). Praeger, páx. 605. ISBN 978-0275965280.
  8. ↑ 8,0 8,1 (1983) The 1982 World Book Year Book (n'inglés). World Book Inc., páx. 350. ISBN 978-0716604822.
  9. ↑ Scott, Shirley V.; Billingsley, Anthony I.; Michaelsen, Christopher (2009). International Law and the Use of Force: A Documentary and Reference Guide (n'inglés). Praeger, páx. 182. ISBN 978-0313362590.
  10. ↑ 10,0 10,1 Scott, Shirley V.; Billingsley, Anthony I.; Michaelsen, Christopher (2009). International Law and the Use of Force: A Documentary and Reference Guide (n'inglés). Praeger, páx. 132. ISBN 978-0313362590.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Perry, Dan (1999). Israel and the Quest for Permanence (n'inglés). McFarland & Co Inc, páx. 46. ISBN 978-0786406456.
  12. ↑ 12,0 12,1 Polakow-Suransky, Sasha (2010). The Unspoken Alliance: Israel's Secret Relationship with Apartheid South Africa (n'inglés). Pantheon, páx. 145. ISBN 978-0375425462.
  13. ↑ 13,0 13,1 Jonathan Steele (7 de xunu de 2002). «The Bush doctrine makes nonsense of the UN charter». The Guardian. Consultáu'l 17 de xineru de 2011.
  14. ↑ 14,0 14,1 Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes (19 de xunu de 1981). «[https://web.archive.org/web/20110526020733/http://domino.un.org/UNISPAL.NSF/0/6c57312cc8bd93ca852560df00653995?OpenDocument S/RES/487 (1981, 19 June 1981: Resolution 487 (1981) Adopted by the Security Council at its 2288th meeting on 19 June 1981]» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de mayu de 2011. Consultáu'l 16 de xineru de 2011.
  15. ↑ Shue, Henry; Rhodin, David (2007). Preemption: Military Action and Moral Justification (n'inglés). Oxford University Press, páx. 215. ISBN 978-0199565993.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «Asamblea Parllamentaria - Papeles de trabajo - Sesión ordinaria 2007 (Tercer parte) 25-29 de xunu de 2007» (n'inglés). World Affairs (Conseyu d'Europa) V (2):  p. 178. 2008. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Dan Reiter (Julio de 2005). «Preventive Attacks against Nuclear Programs and the "Success" at Osiraq» (inglés). Nonproliferation Review. Consultáu'l 29 de payares de 2010.
  18. ↑ 18,0 18,1 Perlmutter, Amo; Handel, Michael I.; Uri, Chigre-Joseph (2008). Two Minutes over Baghdad (n'inglés). Routledge, páx. 40. ISBN 978-0-7146-8347-8.
  19. ↑ 19,0 19,1 Perlmutter, Amo; Handel, Michael I.; Uri, Chigre-Joseph (2008). Two Minutes over Baghdad (n'inglés). Routledge, páx. 41-42. ISBN 978-0-7146-8347-8.
  20. ↑ Lucien S. Vandenborucke (1984). «The Israeli Strike Against Osiraq: the dynamics of fear and proliferation in the Middle East» (n'inglés). Air University Review. http://www.globalsecurity.org/wmd/library/report/1984/vanden.htm. 
  21. ↑ Stockman-Shomron, Israel (1985). Israel, the Middle East, and the great powers (n'inglés). Transaction Books, páx. 334. ISBN 965-2870005.
  22. ↑ James Martin Center for Nonproliferation Studies. «Iraq Profile: Nuclear Overview» (inglés). Research Library. Nuclear Threat Initiative (NPT). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de payares de 2010. Consultáu'l 8 d'avientu de 2010.
  23. ↑ 23,0 23,1 Shlomo, Aloni (2006). Israeli F-15 Eagle Units in Combat (n'inglés). Osprey Publishing, páx. 35. ISBN 978-1846030475.
  24. ↑ Perlmutter, Amo; Handel, Michael I.; Uri, Chigre-Joseph (2008). Two Minutes over Baghdad (n'inglés). Routledge, páx. 46. ISBN 978-0-7146-8347-8.
  25. ↑ Jed C. Snyder (1983). «The Road To Osiraq: Baghdad's Quest for the Bomb» (n'inglés). The Middle East Journal (Middle East Institute):  páxs. 565–593. http://www.jstor.org/pss/4326666. 
  26. ↑ Holroyd, Fred (1985). Thinking about nuclear weapons: analyses and prescriptions (n'inglés). Routledge, páx. 147. ISBN 978-0709937753.
  27. ↑ Holroyd, p. 151.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 (1984) Yearbook of the Unted Nations 1981 (n'inglés). United Nations Pubns, páx. 277. ISBN 978-0800237561.
  29. ↑ «Geopolitical Diary: Israeli Covert Operations in Iran» (inglés). STRATFOR (2 de febreru de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'avientu de 2010. Consultáu'l 9 d'avientu de 2010.
  30. ↑ Ragaini, Richard C. (2003). «International Seminar on Nuclear War and Planetary Emergencies: 29th session» (n'inglés). World Scientific Publishing:  p. 33. 
  31. ↑ «Letters to the Editor» (n'inglés). The Atlantic Magacín. marzu de 2005. http://www.theatlantic.com/doc/200503/letters. Consultáu'l 29 d'avientu de 2010. 
  32. ↑ «Myth: Israel's Strike on Iraqi Reactor Hindered Iraqi Nukes» (inglés). Institute for Public Accuracy (16 de marzu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-06-13. Consultáu'l 29 d'avientu de 2010.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 «10 years ago in the Bulletin» (n'inglés). The Bulletin of the Atomic Scientists (Educational Foundation for Nuclear Science, Inc.) 47 (8):  páxs. 5. 1991. https://books.googlese/books?id=jQwAAAAAMBAJ&pg=PA5&dq=osirak+safeguards+npt&hl=sv&ei=nSb1TLzCH4nvsgaa4ujYBA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CD8Q6AEwBQ#v=onepage&q&f=false. Consultáu'l 30 d'avientu de 2010. 
  34. ↑ 34,0 34,1 Perlmutter, Amo; Handel, Michael I.; Uri, Chigre-Joseph (2008). Two Minutes over Baghdad (n'inglés). Routledge, páx. 67. ISBN 978-0-7146-8347-8.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 Simons, Geoff (1996). Iraq: From Sumer to Saddam (n'inglés). St. Martin's Press, páx. 320. ISBN 978-1403917706.
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 36,5 36,6 36,7 Solis, Gary D. (2010). The Law of Armed Conflict: International Humanitarian Law in War (n'inglés). Cambridge University Press, páx. 182. ISBN 978-0521870887.
  37. ↑ Arye, Naor; Menachem Begin Heritage Center (2003). «Israel's Strike Against the Iraqi Nuclear Reactor 7 June 1981». Analysis of the Decision-Making Process:  páxs. 26. 
  38. ↑ Sciolino, Elaine (1991). The Outlaw State: Sadam Husein's Quest for Power and the War in the Gulf (n'inglés). John Wiley & Sons Inc, páx. 152. ISBN 978-0471542995.
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 Cordesman, Anthony. Iraq and the War of Sanctions: Conventional Threats and Weapons of Mass Destruction (n'inglés), páx. 606. ISBN 978-0275965280.
  40. ↑ Guisnel, Jean (2006). Histoire secrète de la Vème République (en francés). La Découverte, páx. 242-255. ISBN 978-2707149022.
  41. ↑ Hammoudy, Saad Qassem (2002). «The sacrifices of war». Al-Ahram Weekly 618. Archivado del original el 2011-01-22. https://web.archive.org/web/20110122183305/http://weekly.ahram.org.eg/2002/618/sc4.htm. Consultáu'l 12 de xineru de 2011. 
  42. ↑ 42,0 42,1 Styan, David (2006). France and Iraq: Oil, Arms and French Policy Making in the Middle East (n'inglés). I.B. Tauris, páx. 134. ISBN 978-1845110451.
  43. ↑ 43,0 43,1 Hurst, Steven (2009). United States and Iraq Since 1979: Hegemony, Oil and War (n'inglés). Edinburgh University Press, páx. 55. ISBN 978-0748627684.
  44. ↑ Spector, Leonard (1984). Proliferation Today (n'inglés). Vintage Books, páx. 175-178. ISBN 978-0394729015.
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 Tom Cooper and Farzad Bishop (2004). «Target: Saddam's Reactor; Israeli and Iranian Operations against Iraqi Plans to Develop Nuclear Weapons» (n'inglés). Air Enthusiast (Key Publishing) (110). http://www.angelfire.com/art2/narod/opera/. 
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 McNair (1995) (n'inglés). McNair Paper 41, Radical Responses to Radical Regimes: Evaluating Preemptive Counter-Proliferation, May 1995, nota 39. Fuercia Aérea de los Estaos Xuníos. Archivado del original el 2018-08-22. https://web.archive.org/web/20180822045659/http://www.au.af.mil/au/awc/awcgate/mcnair41/41not.htm#39. Consultáu'l 2018-09-05. 
  47. ↑ 47,0 47,1 McNair (1995) (n'inglés). Iran Attacks an Iraqi Nuclear Reactor. Fuercia Aérea de los Estaos Xuníos. Archivado del original el 2019-06-29. https://web.archive.org/web/20190629221406/http://www.au.af.mil/au/awc/awcgate/mcnair41/41irq.htm. Consultáu'l 2018-09-05. 
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 Parsi, Trita (2007). Treacherous Alliance: The Secret Dealings of Israel, Iran, and the United States (n'inglés). Yale University Press, páx. 107. ISBN 978-0300120578.
  49. ↑ Seale, Patrick (1990). Asad: The Struggle for the Middle East (n'inglés). University of California Press, páx. 370. ISBN 978-0520069763.
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 50,4 Whitney Rayas and Austin Long (2007). «Osirak Redux? Assessing Israeli Capabilities to Destroy Iranian Nuclear Facilities» (n'inglés). International Security (Belfer Center for Science and International Affairs) 34 (4):  páxs. 7-32. http://muse.jhu.edu/journals/ins/summary/v031/31.4rayas.html. Consultáu'l 1 d'avientu de 2010. 
  51. ↑ Abbey, Alan D. (2003). Journey of Hope: The Story of Ilan Ramon, Israel's First Astonaut (n'inglés). Geffen Publishing House, páx. 11. ISBN 978-9652293169.
  52. ↑ 52,0 52,1 52,2 52,3 52,4 52,5 Eitan, Rafael (2003). escritu en Xerusalén. «Israel's Strike Against the Iraqi Nuclear Reactor 7 June 1981» (n'inglés). The Raid on the Reactor from the Point of View of the Chief of Staff (Menachem Begin Heritage Center). 
  53. ↑ 53,0 53,1 53,2 53,3 Joseph Cirincione (19 de xineru de 2006). «Non Military Options». Proliferation Analysis. Carnegie Endowment for International Peace. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-04-12. Consultáu'l 12 de xineru de 2011.
  54. ↑ Dan, Uri (2007). Ariel Sharon: An Intimate Portrait (n'inglés). Palgrave McMillan, páx. 81. ISBN 978-1403977908.
  55. ↑ Anthony Fainberg (1981). «Osirak and international security» (n'inglés). The Bulletin of the Atomic Scientists (Educational Foundation for Nuclear Science, Inc.) 37 (7):  páxs. 12. https://books.googlese/books?id=TAoAAAAAMBAJ&pg=PA11&dq=osirak+radioactivity&hl=sv&ei=8nD2TLIzivayBtCT3OME&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAg#v=onepage&q=osirak%20radioactivity&f=false. Consultáu'l 30 d'avientu de 2010. 
  56. ↑ «Israel Air Force Colonel Ilan Ramon - Payload Specialist - STS-107» (inglés). NASA. Consultáu'l 8 de xineru de 2011.
  57. ↑ Ben-Ami, Tzahi. «Operación Ópera» (hebréu). Archiváu dende l'orixinal, el 23 de xunetu de 2011. Consultáu'l 11 de xineru de 2011.
  58. ↑ Dupuy, Trevor (1986). Flawed Victory: Arab-Israeli Conflict and the 1982 War in Lebanon (n'inglés). Hero Books, páx. 69. ISBN 978-0915979073.
  59. ↑ 59,0 59,1 Avraham Shmuel Lewin (18 d'avientu de 2007). «Osirak Revisited» (inglés). FrontPage Magacín. The Jewish Press. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-01-23. Consultáu'l 3 d'avientu de 2010.
  60. ↑ 60,0 60,1 60,2 UNdemocracy.com. «S-RES-487(1981) Security Council Resolution 487 (1981)» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de mayu de 2011. Consultáu'l 16 de xineru de 2011.
  61. ↑ 61,0 61,1 Seliktar, Ofira. Divided We Stand: American Jews, Israel, and the Peace Process (n'inglés). Praeger, páx. 66. ISBN 978-0275974084.
  62. ↑ Clausen, Peter A. (1992). Nonproliferation and the National Interest: America's Response to the Spread of Nuclear Weapons (n'inglés). Longman, páx. 178. ISBN 978-0065013955.
  63. ↑ Krieger, David (2009). The challenge of abolishing nuclear weapons (n'inglés). Transaction Publishers, páx. 161. ISBN 978-1412810364.
  64. ↑ Hersh, Seymour (1991). The Samson Option: Israel's Nuclear Arsenal and American Foreign Policy (n'inglés). Random House Inc., páx. 6. ISBN 978-0679743316.
  65. ↑ 65,0 65,1 (1981) Yearbook of the United Nations 1981 (n'inglés). Naciones Xuníes, páx. 283. ISBN 978-0800237561.
  66. ↑ (1981) Yearbook of the United Nations 1981 (n'inglés). Naciones Xuníes, páx. 281. ISBN 978-0800237561.
  67. ↑ 67,0 67,1 67,2 67,3 67,4 Eli Louka (2009). «Precautionary Self-Defense: Preempting Nuclear Proliferation». Nuclear weapons non-proliferation páx. 9. Consultáu'l 16 de xineru de 2011.
  68. ↑ Nyamuya Maogoto, Jackson (2005). Battling Terrorism: Llegal Perspectives On The Use Of Force And The War On Terror (n'inglés). Ashgate Publishing, páx. 35. ISBN 978-0754644071.
  69. ↑ Styan, David (2006). France and Iraq: Oil, Arms and French Policy Making in the Middle East (n'inglés). St. Martins Press, páx. 137. ISBN 978-1845110451.
  70. ↑ Cooper, H. H. A. (2006). Terrorism and espionage in the Middle East: deception, displacement and denial (n'inglés). Edwin Mellen Press, páx. 382. ISBN 978-0773458666.
  71. ↑ 71,0 71,1 «Israel Pays a Raid Victim's Family» (n'inglés). Newsweek 152 (19). 1981. https://books.googlese/books?id=1mDuAAAAMAAJ&q=damien+chaussepied&dq=damien+chaussepied&hl=sv&ei=Omz3TNC8Y4-PswaL5ZCpDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CDUQ6AEwAw. Consultáu'l 24 de xineru de 2011. 
  72. ↑ Leonard, Barry (1984). Technology Transfer to the Middle East (n'inglés). DIANE Publishing, páx. 387.
  73. ↑ Chauhan, Sharad S. (2003). War on Iraq (n'inglés). New Delphi, páx. 183. ISBN 978-8176484787.
  74. ↑ Murray, Williamson (1995). Air war in the Persian Gulf (n'inglés). Nautical & Aviation Pub. Co. of America, páx. 161. ISBN 1877853364.
  75. ↑ Cohen, Avner; Marvin Miller (Julio - Agostu 1991). «Iraq and the Rules of the Nuclear Game» (n'inglés). Bulletin of the Atomic Scientists 47 (6):  páxs. 10-11 y 43. Archivado del original el 2011-07-20. https://web.archive.org/web/20110720065734/http://www.iraqwatch.org/perspectives/bas-iraq-rules-nuke-8-91.htm. Consultáu'l 24 de xineru de 2011. 
  76. ↑ 76,0 76,1 «Iraq demands compensation from Israel» (inglés). Al-Alam TV. Al-Alam News Network (6 de xunu de 2009). Consultáu'l 24 de xineru de 2011.
  77. ↑ «Iraq pursuing compensation for Israel nuke attack» (inglés). The Siasat Daily (6 de xineru de 2010). Consultáu'l 24 de xineru de 2011.
  78. ↑ Waltz, Kenneth (Autumn). «The Spread of Nuclear Weapons: More May Be Better» (n'inglés). Adelphi Papers (Londres: International Institute for Strategic Studies) 21 (171). Archivado del original el 2010-12-01. https://web.archive.org/web/20101201053554/http://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/waltz1.htm. Consultáu'l 10 de xineru de 2011. 
  79. ↑ 79,0 79,1 «Osirak: Threats real and imagined» (n'inglés). BBC News. 5 de xunu de 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/5009212.stm. Consultáu'l 10 de xineru de 2011. 
  80. ↑ 80,0 80,1 Moriarty, Tom (Fall 2004). «Entering the Valley of Uncertainty: The Future of Preemptive Attack» (n'inglés). World Affairs (World Affairs Institute) 167 (2):  páxs. 71-77. http://www.jstor.org/pss/20672710. Consultáu'l 12 de xineru de 2010. 
  81. ↑ Reiter, Dan (ochobre 2004). «The Osiraq Myth and the Track Record of Preventive Military Attacks». Policy Brief (Pittsburgh's Ridgway Center) (2):  páxs. 1-4. http://www.pitt.edu/~gordonm/RW/ReiterPB.pdf. Consultáu'l 27 d'avientu de 2010. 
  82. ↑ Betts, Richard (1 de marzu de 2006). «The Osirak fallacy». The National Interest (83):  páxs. 22-25. http://nationalinterest.org/article/the-osirak-fallacy-1093. Consultáu'l 29 d'avientu de 2010. 
  83. ↑ Woodward, Bob (2006). State of Denial (n'inglés). Simon & Schuster, páx. 215. ISBN 978-0743272230.
  84. ↑ 84,0 84,1 Sammy Salama and Karen Ruster (agostu de 2004). «A Preemptive Attack on Iran's Nuclear Facilities: Possible Consequences» (inglés). James Martin Center for Nonproliferation Studies. Archiváu dende l'orixinal, el 10 de payares de 2010. Consultáu'l 29 d'avientu de 2010.
  85. ↑ Khadurri, Imad (2003). Iraq's Nuclear Mirage, Memoirs and Delusions (n'inglés). Springhead Publishers, páx. 82. ISBN 978-0973379006.
  86. ↑ Perry, William J. (1996). Proliferation: Threat and Response (n'inglés). DIANE Publishing, páx. 19.
  87. ↑ Beres, Louis Rene; Yoash Tsiddon-Chatto (1995). escritu en Xerusalén. «Reconsidering Israel's Destruction of Iraq's Osiraq Nuclear Reactor» (n'inglés). Israel's Strike Against the Iraqi Nuclear Reactor 7 June 1981 (Menachem Begin Heritage Center). 
  88. ↑ Duelfer, Charles (30 de setiembre de 2004). «Regime Strategic Incident», Comprehensive Report of the Special Advisor to the DCI on Iraq's WMD (The Duelfer Report) (n'inglés), páx. 28-31. Consultáu'l 28 d'avientu de 2010.
  89. ↑ Rose, Charlie (11 de febreru de 2005). «President Clinton Tells Some Useful Truths» (inglés). Executive Intelligence Review. EIR News Service Inc. Consultáu'l 27 d'avientu de 2010.

Enllaces esternos

editar







Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Operación_Ópera&oldid=4281717»