Oxetivismu

Oxetivismu ye la filosofía identificada pola autora y filósofa ruso-americana Ayn Rand. L'oxetivismu afirma que la realidá esiste independientemente de la conciencia, que'l ser humanu tien contactu directu cola realidá al traviés de los sentíos, que puede tener conocimientu oxetivu pol procesu de formación de conceptos, de la lógica dedutiva y indutiva, que l'oxetivu moral de la vida humana ye algamar la mesma felicidá o interés racional, que l'únicu sistema social consistente con esta moralidá ye unu que respete los derechos de los seres humanos a la vida, llibertá, propriedá y a la gueta de la propia felicidá, esto ye, capitalismu laissez-faire, y que la función del arte ye tresformar les idees metafísiques mas astrautes, reproduciendo seletivamente la realidá, en forma física.

Rand al principiu expresó les sos idees filosófiques en noveles como Who is John Galt? (conocida tamién por Atlas Shrugged), The Fountainhead y llibros de non-fición como Capitalism: The Unknown Ideal o The Virtue of Selfishness ente otros.

El nome oxetivismu vien del principiu de que'l conocer y los valores humanos son oxetivos: ellos nun son creaos polos pensamientos que daquién tien, sinón determinaos pola naturaleza de la realidá, pa ser afayaos pol ser humanu. Rand dixo que tiró por esti nome porque'l términu preferíu pa una filosofía basáu na primacía de la existencia (existencialismu) yá fuera usáu.

La realidá esiste independientemente de la observación del ser humano, de los sentimientos, deseos, esperances o llercies. La esistencia esiste y ye primaria. La conciencia humana ye consciente de la realidá. A ye A (lo que ye, ye) identidá. Toda entidá obedez la regla de la causalidá: causa y efetu.

La razón ye l'únicu mediu pa dase cuenta la realidá, la única fonte de conocimientu, l'únicu guía d'aición y el mediu básicu de sobrevivencia. Como too conocimientu ye basáu nos sentíos, ellos son axiomáticos. Los conceutos son formaos omitiendo midíes. Lógica: l'arte de non-contradición. Indución: el procesu mental de partir de fechos particulares y xeneralizalos pa formar nueves idees. Dedución: el procesu mental de formar conclusiones a partir de premises; de lo astrauto a lo concreto (particular).

El ser humano, caúno, ye un fin en sí mesmu y non un mediu pal fin d'otros humanos. Tien d'esistir en función de los sos propios propósitos, nun sacrificándose por otros nin sacrificando otros por él. La primer eleición de todo ser ye la existencia o la non-existencia y, por esto, la vida del ser humano ye'l so patrón moral de vida. Ensin ella, nengún otru valor ye posible. La racionalidá ye la mayor virtú; toles otres deriven d'ella. Otres virtúes: productividá, xusticia, arguyu, independencia, integridá, honestidá. Son siete virtúes nel total. La llibertá, nun sistema políticu onde los homes se traten como negociantes llibres, n'intercambios voluntarios, con mutuu beneficiu y nunca como víctimes y executores, señores y esclavos. Cada persona sobrevive basada na so habilidá de exercitar y usar la razón. Pa que esto seya posible, fai falta proscribir la iniciación de violencia. El gobiernu ha defender los derechos del individual a la so vida, llibertá, propiedá y la busca de la felicidá. Órganos d'un gobiernu propiu: policía, exércitu y cortes de lleis. El gobiernu tien que tar dixebráu de la: economía, relixón, educación y ciencia. ¿Cómo un gobiernu propiu financia les sos actividaes? Con, y malapenes con, donaciones voluntaries de los sos ciudadanos.

Oxetivismu

Referencies

Enllaces esternos