San Román de la Vega

San Román de la Vega
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Lleón
Conceyu	San Justo de la Vega (es)
Tipu d'entidá	entidá singular de población
Códigu postal	24710
Xeografía
Coordenaes	42°28′19″N 6°01′28″W / 42.471944444444°N 6.0244444444444°O
	San Román de la Vega San Román de la Vega (España)
Altitú	861 m

San Román de la Vega ye una llocalidá del conceyu de San Xusto de la Vega, na provincia de Llión, comunidá autónoma de Castiella y Llión, (España).

Allugamientu

Atópase al NE d'Estorga, al N de San Xusto de la Vega, al E de Carneros y al S de La Carrera. Tien dos barrios con accesu per carretera, el barriu de riba que llenda con Sopeña de Carneros y el barriu de baxo con San Xusto de la Vega. Tien una gran estensión de monte, propiedá de los vecinos del pueblu, llendando con Sopeña, Antoñán del Valle, Santibáñez de Valdeiglesias, Estébanez de la Calzada y San Xusto de la Vega. Tamién cunta con una amplia y rica zona de regadío a veres del ríu Tuertu, llendando con San Xusto de la Vega, Estorga y Carneros.

Historia

Asitiáu a la vera del Camín de Santiago y de la ciudá d'Estorga, participa de la hestoria de dambos, anque les primeres referencies escrites sían de dómines anteriores. Por esti motivu, paez lóxicu qu'esistieren nestes vegues asentamientos prehistóricos de tribus denominaes amacos (rama Ástur). La primer constancia escrita data de 1415, añu nel que s'establez qu'esta llocalidá formaba parte de los nomaos "cuartos" d'Estorga, ye dicir les sos tierres y población taben sometíes a la xurisdicción estorgana, y por esti motivu tenía'l deber de curiar les puertes de la muralla, al igual qu'otros pueblos del alfoz. La Puerta del Rei ye velada per San Xusto y San Román. Na dómina romana esistía una villa, llamada Villa de la Ollas, el so allugamientu asítiase nes finques en frente de prau redondu, anguaño hai un palombar.

El pueblu taba allugáu primeramente nes proximidaes del ríu, a un quilómetru del allugamientu actual. Nel primer terciu del sieglu XVIII, una riada destrúi la mayoría del pueblu y la ilesia, y reconstrúyense nel llugar actual. Caltiénse'l retablu de la primitiva ilesia (S.XVI) y delles tables que la componen, reformaes darréu n'estilu barrocu.

Hubo un hospital, no que güei ye llamáu la fonte del cura onde Eleuterio Canseco (fíu predilectu del pueblu) construyó un llavaderu cubiertu, asina como otres donaciones. En San Xusto hai una cai con direición a San Román que lleva'l nome d'Hospital, n'alcordanza d'ésti. Foi unos de los casi cien hospitales qu'había n'Estorga y redolada p'agospiar a los pelegrinos camín de Santiago na Edá Media.

Hasta empiezos del sieglu XIX, el conceyu taba en San Román y a él pertenecíen los pueblos de San Xusto de la Vega, Nistal de la Vega, Celada de la Vega, Sopeña de Carneros, Carneros y Brimeda.

Esiste un pendón, lo mesmo que na mayoría de les llocalidaes, representativu de les batalles nas que se lluchó.

El monte, yera propiedá d'un noble o de l'obispáu. Nel sieglu XVIII el so propietariu vendiólo y tolos vecinos de la llocalidá punxeron la parte proporcional pa la compra. Fíxose'l repartu por valles, de tal manera que toos tuvieron un quiñón en caúna de les partes de la división del monte; yá que cada valle tien una orografría singular.

El llibru de la pelleya de piel de cabritilla, onde se narren les hestories del pueblu y costumes, data de va dellos sieglos, guardase nun arca con otros oxetos, ésta tien tres llaves y pa abrila tienen qu'axuntase les tres persones que tengan les llaves.

Tradiciones

"El cotín", pan benditu que se daba a los animales per San Vicente pa llibralos de la rabia.

"Empataderas", xuegu autóctonu.

"Bendición de campos", per San Isidro.

Carrera del Bollu, nes Xornaes Culturales y n'otres fiestes.

Fiestes

San Vicente: 22 de Febreru.

San Isidro: 15 de Mayu.

Romería de Castrotierra: Cada siete años, o antes si la seca ye intensa, los "procuradores de la tierra", representantes de conceyos del territoriu, deciden el momentu nel que la Virxe va de pelegrina escontra Estorga, pa recibir cultu nuna Novena na catedral. Darréu empecípiase otra pelegrinación hasta'l castru nel que s'alluga la capiya de la Virxe de Castrotierra.

Fiesta Mayor: La so celebración orixinal yera diez díes dempués de corpus, agora nun tien fecha fixa.

Fiesta de la Cabra: N'honor a la virxe, el 8 de setiembre. Desque esti día dexó de ser fiesta nacional el so festexu faise'l primer fin de selmana de setiembre.

San Román: 18 de Payares.

Evolución demográfica

Gráfica d'evolución de San Román de la Vega ente 2000 y 2016

Población según la rellación d'unidaes poblacionales del INE.