Sant Vicenç de Torelló

Sant Vicenç de Torelló
	Q20106854
Alministración
País	España
Autonomía	Cataluña
Ámbitu funcional territorial	Cataluña Central
Contorna	Osona
Tipu d'entidá	conceyu de Cataluña
Alcalde de San Vicente de Torelló (es)	Joan Sadurní Camps
Nome oficial	Sant Vicenç de Torelló (ca)
Códigu postal	08571
Xeografía
Coordenaes	42°03′44″N 2°16′22″E / 42.062222222222°N 2.2727777777778°E
	Sant Vicenç de Torelló Sant Vicenç de Torelló (España)
Superficie	6.6 km²
Altitú	555 m
Llenda con	Orís, Sant Pere de Torelló y Torelló
Demografía
Población	2083 hab. (2023); - 1019 homes (2019); - 1039 muyeres (2019)
Porcentaxe	1.3% de Osona; ? % de Cataluña Central; 0.03% de Cataluña; 0% de España
Densidá	315,61 hab/km²
Viviendes	12 (1553)
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
Llocalidaes hermaniaes	Pinsaguel
	santvicencdetorello.cat

San Vicente de Torelló^[3] (en catalán y oficialmente, Sant Vicenç de Torelló) ye un conceyu de la comarca d'Osona (Barcelona), asitiáu nel valle del ríu Gues. Tien una estensión de 6,6 quilómetros cuadraos ya inclúi les colonies testiles de Vila-seca y Borgonyà.

Demografía editar

Evolución demográfica
1900	1930	1950	1970	1981	1986	2006
1.534	1.641	1.848	1.977	1.785	1.783	1.911

Situación xeográfica editar

El conceyu tien forma de cuña, que la so base estender al noroeste, dende'l picu de los Trés Batlles (825 m) hasta Borgonyà, xunto al ríu Ter. El sector noroeste pocu pobláu y bien montascosu, formáu por terrenales margosos y montes de encina y pinu nes fasteres empobinaes al norte, llenda col términu municipal d'Orís. Al nordeste parte con Sant Pere de Torelló, al sur con Torelló.

Climatoloxía editar

El clima ye mediterraneu continental, con iviernos fríos y xelaes ente payares y abril. Les borrines nun son rares al sur del términu, la zona más baxa (500 m), xunto al río Gues, afluente del Ter que traviesa'l conceyu, por influencia de la Plana de Vic, onde éstes son frecuentes. Les agües, más frecuentes en primavera, que la so media yera d'unos 800 llitros nos últimos decenios del sieglu XX, menguaron en redol a un 20 per cientu por cuenta de les oscilaciones climátiques nesti sieglu.

Comunicaciones editar

La carretera BV-5224 xune la capital municipal con Torelló y Sant Pere de Torelló. La carretera BV-5626 xune Torelló con Vila-seca y Borgonyà y esti nucleu cola C-17 que se topa a escasa distancia. Estación de ferrocarril de la llinia Barcelona-Puigcerdà en Borgonyà.

Economía editar

L'agricultura basar nel cultivu de ceberes pa la so venta a la industria del piensu, anque la estensión de terrén cultiváu y el númberu de finques viose amenorgáu pol fuerte crecedera urbanísticu. Hai dellos centenares de vaques, oveyes y coneyos y dellos millares de gochos en pequeñes granxes. La principal industria del términu ye la agroalimentaria, col mataderu de gochos Mafriges,S.A. (200-250 trabayadores), asitiáu na zona de Serrallonga. La industria testil Fabra i Coats, que creó la colonia de Borgonyà en 1880, cerró les sos puertes en 1999, pero anguaño la zona industrial ta reconvirtiéndose. Ríu Ter embaxo, entá funciona la fábrica de filaos Almeda-Alemany, heredera de les hiladurías fundadores de la colonia de Vila-seca. Otra industria destacable nel términu ye la de les pequeñes torneríes qu'aprovechen la riqueza maderera de la contorna. Hai un polígonu industrial n'espansión en Vila-seca, y otru más amenorgáu en Serrallonga.

Historia editar

El castiellu de Torelló ta documentáu dende 881 y la ilesia de San Vicente dende 1059. El nucleu de San Vicente de Torelló creció a partir de la ilesia románica del sieglu XI, que s'atopa nuna elevación sobre'l valle del ríu Gues, ente los nucleos de Sant Pere de Torelló y Torelló. A lo llargo de los años, nesti mesmu llugar y siempres en direición al castiellu de Torelló, que s'atopa nuna cresta a doscientos metros percima del valle, formáronse tres nucleos de población: un grupu de cases que se construyeron en redol a la ilesia, onde s'atopen los comercios más importantes; el vecinderu de Serralonga, en redol al mataderu (Mafriges), qu'enllaza col primeru, y un tercer sector residencial daqué más desvenceyáu, pero qu'anguaño ta en procesu d'enllazase cola zona antigua, alredor de Can Jolis, casa pairal de les contornes, na Urbanización Serra d'En Jolis y onde s'alluga'l polígonu industrial de Vila-seca, con industries de servicios, fabricantes de parqué como (Goodparquet), tiendes, etc. El procesu de industrialización que tuvo llugar nel sieglu XIX, cola construcción de la fábrica testil Fabra y Coats n'unu de los meandros del ríu Ter y dientro del mesmu conceyu, dio llugar a l'apaición de les colonies testiles de Borgonyà y Vila-seca.

Llugares d'interés editar

Ilesia románica de San Vicente de Torelló

Restos del castiellu de Torelló

Ilesia de San Vicente, d'estilu románicu, restaurada en 1974. Ye conocida dende 1059, y foi ampliada en 1624 cola adición del atriu y l'apertura d'una puerta al oeste. En 1084 conocer como Sant Vicenç de Cervià.
Restos del castiellu de Torelló, a 781 metros d'altitú, nun visu dende que'l so enclave apoderar los valles de la Gues y del Ter. Ta documentáu dende 881, dacuando col nome de castiellu de Cervià. Nel sieglu XI pasa a depender de los condes de Besalú, pero'l so dominiu foi vencíu a los condes de Moncada en 1090, de los cualos pasó a los Milany y de éstos a los Cabrera en 1351, condes d'Osona dende 1356, de quien pasa a los sos socesores, los marqueses d'Aitona en 1577 y a los de Medinacelli hasta principios del sieglu XIX. La torre que permanez ye del sieglu XII. Les muralles fueron baltaes en 1554 pa evitar que los bandíos valir d'elles. Na so dómina de máxima rellumanza, el términu municipal del castiellu de Torelló, nos sos oríxenes, tomaba los conceyos de Sant Feliu de Torelló (actual Torelló), San Vicente de Torelló, parte de Sant Pere de Torelló y el sector de Saderra, güei nel conceyu d'Orís.