Tan Dun

Tan Dun
Llista d'embaxadores de les Naciones Xuníes	;
Llista d'embaxadores de les Naciones Xuníes
Vida
Nacimientu	Changsha, 18 d'agostu de 1957 (66 años)
Nacionalidá	República Popular China
Estudios
Estudios	Universidá de Columbia ; Columbia University School of the Arts (en)
Llingües falaes	chinu
Oficiu	compositor, violista d'amor, direutor d'orquesta, compositor de bandas sonoras (es) , músicu
Trabayos destacaos	The First Emperor (es) ; Marco Polo (es) ; Martial Arts Trilogy (en)
Premios	ver Premio Eugene McDermott de artes en MIT (1994) ; Premiu Grawemeyer (1998) ; Grawemeyer Award for Music Composition (1998) ; Óscar a la meyor banda sonora (1999) : Crouching Tiger, Hidden Dragon; Musikpreis der Stadt Duisburg (2005) ; Premio Bach de la ciudad libre y hanseática de Hamburgo (2011) ;
Nominaciones	ver Óscar a la meyor banda sonora ; (13 febreru 2001): Crouching Tiger, Hidden Dragon;
Miembru de	Committee of 100 (es)
Xéneru artísticu	ópera
Instrumentu musical	viola de amor (es)
IMDb	nm0241753
	tandun.com

Tan Dun —pinyin: Tán Dùn, 譚盾 (谭盾)— (nacíu en 1957, Si Mao, Hunan Central) ye un compositor de música clásica contemporánea chinu, residente en Nueva York.

Ye conocíu peles bandes sonores de les películes Tigre y dragón, pola que ganó'l premiu Óscar,^[4] el premiu Grammy^[5] y el premiu Bafta,^[6] y por Hero, según pa la música utilizada pa la transimisión de El Día del Mileniu (2000 Today) y la música pa la Ceremonia Inaugural de los Xuegos Olímpicos de Beixín 2008.

Ye 2013, foi nomáu embaxador d'UNESCO.^[7]

Primeros años en China editar

Tan Dun nació na aldega de Simaonae, Changsha na provincia Hunan de China. Cuando yera neñu, taba esteláu pol papel del shimaon del so pueblu, que llevaba a cabu rituales y ceremonies, de cutiu con música fecha con oxetos orgánicos, tales como roques y agua. Sicasí, como un neñu metanes la revolución china cultural, atopó esti tipu de práutiques "retrógrades" mal vistes y foi unviáu a trabayar como plantador d'arroz nuna comuña de gobiernu.

Eso, sicasí, tuvo poco efeutu sobre la so afinidá pola música. Creó'l so propiu grupu musical, formáu polos llabradores de l'aldega tocando tou lo que pudieren, dacuando inclusive cutiendo olles y cazos. Foi a partir d'esti llabradores, qu'empezó a aprender a tocar preseos de cuerda tradicional de China.

La so fuxida de la comuña vieno na forma d'una compañía itinerante patrocinada pol gobiernu de la Ópera de Beixín. Cuando un ferry llenu d'artistes intérpretes naufragó cerca de la comuña, matando a dellos d'ellos, Tan foi contratáu pola compañía y salió de la comuña.

Dende ellí dirixióse a la Conservatoriu Central de Música en Beixín y estudió con músicos como Tōru Takemitsu, qu'influyó fuertemente na so musicalidá y el so sentíu del estilu musical.

Ye ganador d'un premiu Óscar pela banda sonora de Tigre y dragón.

Obres editar

2000 Today, A World Symphony For The Millennium (1999)
Conciertu pa pianu "El Fueu" (2008)
Sinfonía d'Internet "Eroica" (2008)
Pasión de l'Agua, según San Mateo (2012)

Óperes editar

Marco Polo, con un llibretu de Paul Griffiths foi estrenada na Bienal de Múnich, el 7 de mayu de 1996, y ganó'l Premiu Grawemeyer de 1998 de Composición musical. La ópera reponer pola De Nederlandse Opera n'Ámsterdam en payares de 2008.

Peony Pavilion, basada nun testu de Tang Xianzu estrenada nel Wiener Festwochen, en Viena, el 12 de mayu de 1998.

Tea: A Mirror of Soul, con un llibretu de Tan y Xu Ying, foi un encargu del Suntory Hall en Tokiu, Xapón y estrenóse ellí'l 22 d'ochobre de 2002. La ópera estrenar nos Estaos Xuníos el 21 de xunetu de 2007 na Ópera de Santa Fé en Santa Fé (Nuevu Méxicu).

The First Emperor, estrenóse'l 21 d'avientu de 2006 na ciudá de Nueva York, na Metropolitan Opera, qu'encargara la obra, col compositor dirixendo. El llibretu, obra de Tan y Hai Jin, basar na vida del primer emperador de China, Qin Shi Huang, qu'unificó'l país y construyó una primer versión de la Gran Muralla. La producción correspondió al direutor Zhang Yimou. Plácido Domingo cantó'l rol titular, con Elizabeth Futral como la fía del emperador y Paul Groves como'l músicu Gao Jianli. La ópera reponer nel Metropolitan Opera (de nuevu con Plácido Domingo nel rol titular), dos años más tarde, y tamién se produció na ópera de Karlsruhe, Alemaña.

Bandes sonores editar

Don't Cry, Nanking (1995)
Tigre y dragón, o Wo hu cang long (2000)
Hero, o Ying xiong (2002)
The Banquet, o Ye yan (2006)

Referencies editar

↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
↑ «idRef» (francés). Agencia Bibliográfica de Enseñanza Superior. Consultáu'l 11 mayu 2020.
↑ URL de la referencia: https://arts.mit.edu/mcdermott/recipients/.
↑ (N'inglés.) «The 73rd Academy Awards: 2001.» The Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.
↑ (N'inglés.) «Past Winners Search.» The Recording Academy. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.
↑ (N'inglés.) «Film: Anthony Asquith Award for Original Film Music in 2001.» British Academy of Film and Television Arts. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.
↑ (N'inglés.) Ficha. UNESCO. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.

Bibliografía editar

Kennedy, Michael (2006), The Oxford Dictionary of Music, 985 pages, ISBN 0-19-861459-4

Enllaces esternos editar

Tan Dun official site
Tan Dun interview
Art of the States: Tan Dun Nine Songs (1989)
Photograph of Tan Dun
Video of discussion with Tan Dun on China's art, Asia Society, New York, 11/2/09

[e3f7e60fd57a19a620f403bcf0bc3c7519ed92fc-1] Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.

[f713a0aa6976ac9af7f723eeed8dc79a04090e69-2] «idRef» (francés). Agencia Bibliográfica de Enseñanza Superior. Consultáu'l 11 mayu 2020.

[3e3b884021272f4cd9ed45505f42eb15e9015d1e-3] URL de la referencia: https://arts.mit.edu/mcdermott/recipients/.

[oscars-4] (N'inglés.) «The 73rd Academy Awards: 2001.» The Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.

[grammy-5] (N'inglés.) «Past Winners Search.» The Recording Academy. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.

[bafta-6] (N'inglés.) «Film: Anthony Asquith Award for Original Film Music in 2001.» British Academy of Film and Television Arts. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.

[7] (N'inglés.) Ficha. UNESCO. Consultáu'l 5 de setiembre de 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]