Wikipedia

Teresa de Calcuta

Premiu Nobel de la Paz

Agnes Gonxha Bojaxhiu[11] (AFI: [aɡˈnɛs ˈɡɔndʒa bɔjaˈdʒiu]), más conocida como Teresa de Calcuta[12] o Madre Teresa de Calcuta,[13] (26 d'agostu de 1910, Skopie – 5 de setiembre de 1997, Calcuta), foi una monxa católica d'orixe albanés[14][15] naturalizada india,[16] que fundó la congregación de les Misioneres de la Caridá en Calcuta en 1950. Mientres más de 45 años atendió a probes, enfermos, güérfanos y morrebundos, coles mesmes qu'emponía la espansión de la so congregación, nun primer momentu na India y depués n'otros países del mundu. Tres la so muerte, foi beatificada pol papa Xuan Pablo II.[17][11] La so canonización foi aprobada pol papa Francisco n'avientu de 2015, dempués de que la Congregación pa les Causes de los Santos reconociera como estraordinaria'l sanamientu d'un brasilanu enfermu n'estáu terminal.[18] L'actu oficial de canonización tuvo llugar en Roma na mañana del domingu 4 de setiembre de 2016.[19]

Teresa de Calcuta
superiora general (es) Traducir

Vida
Nacimientu Skopie, 26 d'agostu de 1910[1]
Nacionalidá Bandera d'Albania Albania
Bandera otomana Imperiu Otomanu
Unión de la India
Bandera de India India  (26 xineru 1950 -
Residencia Skopie
Rathfarnham (en) Traducir
Calcuta
Llingua materna albanés
Muerte Calcuta[2], 5 de setiembre de 1997[3] (87 años)
Sepultura Mother House Of The Missionaries Of Charity (en) Traducir
Causa de la muerte insuficiencia cardiaca
Familia
Padre Nikollë Bojaxhiu
Casada con ensin valor
Estudios
Llingües falaes albanés
bengalín
inglés
Hindi
serbiu
eslovenu[4]
Oficiu hermana religiosa (es) Traducir
Premios
Santoral
5 de setiembre
Creencies
Relixón catolicismu
IMDb nm0609336
motherteresa.org
Cambiar los datos en Wikidata

Agnes afayó la so vocación dende temprana edá, y pa 1928 yá decidiera que taba destinada a la vida relixosa. Foi entós cuando optó por camudar el so nome a «Teresa» en referencia a la santa patrona de los misioneros, Teresa de Lisieux.[20] Magar dedicó los siguientes 20 años a enseñar nel conventu irlandés de Loreto, empezó a esmolecese polos enfermos y polos probes de la ciudá de Calcuta. Esto llevar a fundar una congregación coles mires d'ayudar a los marxinaos de la sociedá, primordialmente enfermos, probes y persones que nun teníen llar.

Na década de 1970 yera conocida internacionalmente y adquiriera reputación de persona humanitaria y defensora de los probes ya indefensos, en parte pol documental y llibru Something Beautiful for God, de Malcolm Muggeridge. Llogró'l Premiu Nobel de la Paz en 1979 y el más altu gallardón civil de la India, el Bharat Ratna, en 1980, pol so llabor humanitaria. A ellos sumáronse una decena de premios y reconocencies de primer nivel, tanto nacionales como internacionales.

Recibió aponderamientos de munches persones, gobiernos y organizaciones. Sicasí, encaró tamién una serie de crítiques, como les oxeciones de Christopher Hitchens, Michael Parenti, Aroup Chatterjee y el Conseyu Mundial Hindú, que-y achacaron una mentalidá reaccionaria y criticaron la deficiente atención nos sos centros. En 2010, nel centenariu de la so nacencia, foi homenaxada alredor del mundu, y el so trabayu emponderáu pola presidenta india Pratibha Patil.[21]

Biografía

editar

Primeros años

editar
 
Nikollë Bojaxhiu, el so padre.

Agnes Gonxha Bojaxhiu («gonxha» significa «brotu de rosa» o «pequeña flor» n'albanés) nació'l 26 d'agostu de 1910 en Uskub, entós parte del Imperiu otomanu y anguaño Skopie, República de Macedonia, pero solía considerar como la so fecha de nacencia el 27 d'agostu, una y bones esi foi'l día en que la bautizaron.[15] Foi la menor de los fíos d'un matrimoniu acomodáu[22] de Shkodër, integráu por Nikollë Bojaxhiu (1878-1919) y Dranafile Bernai (1889-1972).[23] La so familia pertenecía a la población albanesa proveniente de Kosovu asitiada en Shkodër —el so padre posiblemente yera orixinariu de Prizren y la so madre d'una villa cercana a Đakovica—.[24] El so padre, arreyáu na política d'Albania, morrió repentina y misteriosamente en 1919 cuando Agnes cuntaba con apenes ocho años depués de ser treslladáu al hospital, por causes desconocíes, anque se presume que foi por causa de un envelenamientu.[nota 1] Tres la muerte d'este, la so madre educar nel senu de la relixón católica.

Por sangre y orixe soi albanesa. Pola mio vocación pertenezo al mundu enteru pero'l mio corazón pertenez por completu a Xesús.
Madre Teresa.[25]

Na so niñez, Agnes asistió a la escuela estatal y participó como sopranu solista del coru de la so parroquia; n'ausencia del direutor, encargábase inclusive de la direición del grupu. Amás, pertenecía a una congregación mariana fundada en 1563 y conocida como Sodalicio de La nuesa Señora, onde empezó a interesase poles hestories de los misioneros xesuites de Yugoslavia que taben en Bengala.[26] Dende entós sintió'l deséu de trabayar al igual qu'ellos na India. Acordies cola biografía escrita por Joan Graff Clucas, dende temprana edá Agnes amosóse estelada poles histories de vida de los misioneros y les sos obres en Bengala. A la edá de cinco años fixo la Primer comunión y a los seis, la Confirmación; con doce años yá taba convencida de que tenía de dedicase a la relixón.[27] El so resolución definitiva foi tomada'l 15 d'agostu de 1928, mientres rezaba na capiya de la Virxe Negra de Letnice, onde allegaba con frecuencia de pelegrinación.[28]

Nel conventu de Loreto

editar
 
Casa memorial de la Madre Teresa en Skopie, Macedonia.

El 26 de setiembre de 1928, pocu dempués de cumplir 18 años, dirixir con una amiga a l'Abadía de Loreto, perteneciente a la congregación relixosa católica Institutu de la Bonaventurada Virxe María, en Rathfarnham, Irlanda. A partir d'esi momentu, enxamás volvería ver a la so madre o a la so hermana.[29] Magar orixinalmente allegó a esi llugar p'aprender inglés (que yera l'idioma que les hermanes de Loreto enseñaben a los neños na India),[30] una vegada ende foi almitida como postulante y en payares de 1928 treslladar por vía marítima escontra Calcuta, sitiu a onde aportó'l 6 de xineru de 1929.[31] En Darjeeling, cerca de los montes del Himalaya,[32] empecipió'l so noviciáu y aprendió bengalí amás d'enseñar na escuela de Santa Teresa, que se topaba cerca del so conventu.[33] Dempués de faer los sos votos de probeza, castidá y obediencia como monxa'l 24 de mayu de 1931, foi treslladada al Colexu de Santa María en Entally, al este de Calcuta. Nesi periodu, escoyó ser llamada col mesmu nome que Teresa de Lisieux, la santa patrona de los misioneros.[34][35] Sicasí, por cuenta de que una enfermera nel conventu yá escoyera esi nome, Agnes optó por usar el términu acastellanáu de «Teresa» (en cuenta de «Thérèse»).[20] El 14 de mayu de 1937, Teresa fixo los sos votos solemnes mientres enseñaba nel colexu del conventu de Loreto.[14][36] Trabayó ende por casi venti años como profesora de historia y xeografía hasta que, en 1944, convertir en direutora del centru.[37]

Magar esfrutaba enseñar nel colexu, cada vez s'alteriaba más en razón de la probeza esistente en Calcuta.[38] La fame de 1943 en Bengala traxo consigo miseria y muerte a la ciudá, ente que la fola de violencia hindú-musulmana amenada n'agostu de 1946 fundió a la población na desesperación y el terror.[39]

Les Misioneres de la Caridá

editar
Artículu principal: Misioneres de la Caridá
 
Les Misioneres de la Caridá.

El 11 de setiembre de 1946, nomada yá encargada d'un colexu de les Hermanes Santa Ana, Teresa esperimentó lo que más tarde describió como la llamada dientro de la llamada», en referencia a escuchar a Dios pidiéndo-y que dedicara la so vida a los menos privilexaos de la sociedá. Esto asocedió xustamente nun viaxe en tren aldu al conventu de Loreto, en Darjeeling, dende Calcuta pal so retiru añal. «Taba por dexar el conventu y ayudar a los probes mientres vivía ente ellos. Foi una orde. Fallar significaría frayar la fe».[40]

En recibiendo capacitación médica básica en París col sofitu financieru d'un empresariu indiu católicu,[41] empezó a trabayar ente los probes en 1948 enseñándo-yos a lleer. N'adoptando la ciudadanía india en 1950, recibió formación como enfermera mientres tres meses en Patna coles Hermanes Misioneres Médiques de Norteamérica y finalmente asitióse nos barrios más probes.[42][11] De primeres, inauguró una escuela en Motijhil (Calcuta) y llueu empezó a enfocase nes necesidaes de los indixentes y de los afamiaos.[43] A empiezos de 1949, xunióse-y un grupu de muyeres nueves y sentó les bases pa crear una nueva comunidá relixosa qu'ayudara a los «más probes ente los probes». Llueu los sos esfuercios atraxeron l'atención de funcionarios indios, ente ellos el primer ministru, quien-y espresaron el so apreciu.[44]

Teresa escribió nel so diariu personal que'l so primer añu de trabayu colos probes tuvo apináu de dificultaes. Nun tenía ingresos y por ello víase na necesidá de pidir donaciones d'alimentos y suministros. Según rellató, mientres los primeros meses esperimentó dulda, soledá ya inclusive, la tentación de volver a la so vida nel conventu. Nes sos propies pallabres:

El nuesu Señor quier que sía una monxa llibre cubierta cola probeza de la cruz. Güei aprendí una bona lleición. La probeza d'esta xente tien de ser daqué bien difícil pa ellos. Mientres buscaba por un llar caminé y caminé hasta que los mios brazos y piernes doliéronme. Pensé entós qué tantu tenía de dole-yos a ellos nel so cuerpu y alma, buscando por un llar, por comida y por tener salú. Entós la comodidá de Loreto [la so antigua orde] seducióme. 'Solo tienes que dicir una pallabra y tou va ser to de nuevu', aportunábame'l tentador ... Pola mio propia eleición, el mio Dios, y porque te amo, deseyo permanecer y faer lo que sía que la to Santa voluntá pídame. Nun dexé qu'una sola llárima rodara [pola so cara].[45]

En 1948, unvió un pidíu al Vaticanu pa empecipiar una congregación diocesana; sicasí, na India esistíen series dificultaes polítiques de resultes del so recién independización. Poro, podría ser mal vistu qu'una europea dedicar a los probes na situación d'esi entós.[46] El so permisu p'abandonar el conventu concedióse-y n'agostu de 1948 cuando abandonó'l llugar solamente con cinco rupies p'ayudar a los más precisaos. Madre Teresa empezó a portar un sari blancu d'algodón decoráu con cantos azules en sustitución del so tradicional hábitu de Loreto.[47] El 7 d'ochobre de 1950, la Santa Sede autorizólu a inaugurar la so nueva congregación, a la cual denominó les Misioneres de la Caridá.[48] Según Teresa, la so misión dende entós foi curiar a «los afamiaos, los desnudos, los que nun tienen llar, los lisiados, los ciegos, los malatos, toa esa xente que se siente inútil, non amar, o desarimada pola sociedá, xente que se convirtió nuna carga pa la sociedá y que son refugaos por toos».

Anque primeramente la congregación tenía solu trelce miembros en Calcuta, col tiempu llegó a tener más de cuatro mil integrantes presentes n'orfanatos, hospicios y centros de sida de tol mundu. La congregación ufiertó caridá y curiáu a los refuxaos, ente los que se cuntaben ciegos, discapacitaos, alcohólicos, vieyos, probes, persones ensin llar y víctimes d'hinchentes, epidemies o fames.[49]

En 1952, inauguró'l primer llar pa morrebundos en Calcuta. Depués de llograr ayuda de diversos funcionarios indios, convirtióse un abandonáu templu hindú nel Llar pa morrebundos «Kalighat», un hospiciu gratuitu pa los probes. Tiempu dempués el so nome modificar a «Kalighat, la casa del corazón puru».[50] Toos aquellos que llegaben a Kalighat recibíen atención médica y ufiertábase-yos la oportunidá de morrer con dignidá d'alcuerdu a los rituales de la so fe; los musulmanes lleíen el Corán, los hindús recibíen agua del Ganges y los católicos llograben los últimos ritos.[51] Según Teresa, «pa persones que vivieron como animales, una muerte formosa ye morrer como ánxeles, amaos y queríos».[51]

En 1952 pudimos abrir el primer llar del morrebundu. A mi asocedióme'l primer casu, el d'una muyer tirada en plena cai. Taben comer los aguarones y les formigues. Yo llevar al hospital, pero nun podíen faer nada por ella. Tuvieron qu'aceptala, porque yo dixi que nun me colaba d'ellí en tantu nun se fixeren cargu d'ella. Dempués fui al conceyu pidiendo diérenme un llugar onde meter a tales desgraciaos, porque yá nel mesmu día, atopara a otros que tamién se morríen en metá de la cai. L'alministrador encargáu de la salú pública señalóme'l templu de Kali, abrir el «darmashalah», llugar onde n'otres dómines la xente folgaba en rindiendo cultu a la diosa. L'edificiu taba vacíu; preguntóme aquel señor si querer. Yo sentíme contenta de tener tal casa por diverses razones, particularmente porque yera un centru de cultu y de devoción de los hindús. En venticuatro hores conduximos ellí a los nuesos enfermos y lisiados. Dende entós (y hasta principios de la década de 1970) recoyimos peles cais de Calcuta más de venti mil persones, morriendo cerca de la metá.
Teresa de Calcuta a Malcolm Muggeridge[52]

En 1955, col creciente aumentu de neños abandonaos, abrió la institución «Llar del Neñu del Inmaculáu Corazón» pa los güérfanos y los mozos ensin llar.[53] Darréu, fundó'l centru «Shanti Nagar» p'aquellos individuos que carecíen la enfermedá de Hansen, comúnmente conocida como llepra,[54] xunto con otres clíniques similares onde les Misioneres de la Caridá apurríen atención médica y alimentos.

En 1964, el papa Pablo VI, n'ocasión del so viaxe a Bombay por un congresu eucarísticu, regaló-y un vehículu Lincoln tipu limusina color blancu que depués foi puyáu pola Madre Teresa;[55] col dineru llográu, entamó un establecimientu pa malatos denomináu «Ciudá de la Paz», bien similar a «Don de la Paz», un centru de rehabilitación fundáu por Teresa col dineru que llogró xunto col premiu Xuan XXIII en 1971. La Fundación Joseph P. Kennedy Jr. concedió-y un bonu de 15 000 USD que se destinó a un centru médicu en Dum Dum.[56] Pa la década de 1960, yá estableciera una gran cantidá d'hospicios, orfanatos y cases de malatos en tola India.

El so orde empezó a arrobinase pel mundu a partir de 1965, cuando la so congregación establecer en Venezuela con tan solu cinco hermanes.[57] Escontra 1968, Madre Teresa inaugurara establecimientos en Roma, Tanzania y Austria ya inclusive s'estendió per gran parte d'Asia, África, Europa y Estaos Xuníos.[58] Nel momentu del so fallecimientu, la orde operaba 610 misiones en 123 países, incluyíes xeres n'hospicios y llares pa persones con sida, llepra y tuberculosis, comedores populares, programes d'asesoramientu pa neños y families, orfanatos y escueles.

La caña masculina de la so congregación foi fundada en 1963 —los Hermanos Misioneros de la Caridá—. Nesa ocasión, inscribiéronse llaicos católicos y non católicos como collaboradores de Teresa y compañeros de los enfermos. En respuesta a los pidimientos de munchos sacerdotes, en 1981 empecipió'l Movimientu Corpus Christi[59] y en 1984 fundó los Padres Misioneros de la Caridá xunto al padre Joseph Langford[60] pa combinar los oxetivos profesionales de les hermanes colos recursos del sacerdociu ministerial. En 2007, la orde cuntaba con un númberu averáu de 450 hermanos y 5000 monxes en tol mundu qu'operaben 600 misiones n'escueles y llares en 120 países.[61]

Enxamás vi cerráseme puerta dalguna. Creo qu'eso asocede porque ven que nun voi pidir, sinón a dar. Güei día ta de moda falar de los probes. Por desgracia, nun lo ta fala-yos a ellos.
Madre Teresa.[62]

Ente'l 26 de marzu y el 16 d'avientu de 1971, asocedió la Guerra de Lliberación de Bangladesh, confrontación bélica ente la India y Paquistán, na cual produciéronse violaciones a muyeres, razón pola cual munches suicidar, alloriáu o fuxíu. Amás, prohibiérase-yos contraer matrimoniu y tener fíos mientres esi periodu. La Madre Teresa xunto a les sos hermanes establecieron sitios p'acoyeles y brinda-yos tolos cuidos necesarios. El gobiernu, pela so parte, dio l'asistencia d'unes 15 hermanes más por cuenta de la gran cantidá de refuxaes. Depués fueron afalaes por que volvieren reconstruyir el so matrimoniu, adoptar fíos y tornar a los sos pueblos, motivu pol cual recibieron l'agradecimientu del primer ministru, que rellató qu'eses moces tendríen de ser consideraes como «heroínes nacionales».[63]

 
La Madre Teresa en 1980.

En 1982, al altor del asediu de Beirut, la Madre Teresa rescató a 37 neños que taben atrapaos nun hospital d'esa rexón n'axustando un cese al fueu ente l'exércitu israelín y les guerrilles palestines.[64] Acompañada por trabayadores de la Cruz Bermeya, treslladóse al traviés de la zona de guerra escontra l'hospital afaráu pa sacupar a los pacientes nuevos.[65]

A finales de la década de 1980, amplió los sos esfuercios nos países comunistes qu'ignoraren a les Misioneres de la Caridá enantes y embarcóse en decenes de proyeutos. Visitó la República Soviética d'Armenia dempués del terremotu de Spitak en 1988 y axuntóse con Nikolai Ryzhkov, presidente del Conseyu de Ministros. Amás, viaxó p'asistir y atender a dellos afamiaos n'Etiopía al igual qu'a les víctimes del accidente de Chernóbil —motivu pol cual llogró la Medaya d'Oru del Comité Soviéticu de Paz; cabo señalar que la Xunión Soviética considerábase una nación atea— y les d'un terremotu d'Armenia.[66][67][68] En 1991, la Madre Teresa volvió per primer vegada a la so tierra natal y abrió una casa d'Hermanos Misioneros de la Caridá en Tirana.

 
La Madre Teresa nos sos últimos años.

Pa 1996, Teresa rexentaba 517 misiones en más de 100 países.[69] Col pasu de los años, les ayudantes de la Madre Teresa pasaron de ser trelce a miles, collaborando n'aprosimao 450 centros de tol mundu. La primer casa de los Misioneros de la Caridá n'Estaos Xuníos establecer nel sur del distritu del Bronx, Nueva York, en 1984, col fin d'operar en 19 establecimientos de tol país.[70]

Per otra parte, Teresa de Calcuta identificó como potencial patronu al padre Damián de Veuster, l'apóstol de los malatos, con un carisma similar al que caracteriza a la orde de les Misioneres de la Caridá. La Madre Teresa pidió explícitamente a Xuan Pablo II por un santu que dexara a la congregación siguir el so trabayu d'amor y sanamientu:

«El padre Damián pue ser esi santu. Santu Padre: los nuesos malatos y cada unu en tol mundu, pide por esti regalu –un santu y mártir de la caridá y un exemplu d'obediencia pa nós relixoses»
Teresa de Calcuta a Xuan Pablo II, 7 de mayu de 1984.[71]

La Madre Teresa tuvo presente na misa de beatificación de Damián de Veuster en Bruxeles, el 4 de xunu de 1995,[72] y atribuyó-y más tarde «la eliminación del mieu de los corazones de los malatos pa reconocer la enfermedá, proclamala y solicitar medicina, y la nacencia de la esperanza de ser curaos» y el cambéu d'actitú de la xente y de los gobernantes escontra les víctimes de la llepra: «más esmolición, menos mieu, y disposición p'ayudar –en cualquier tiempu y en tou tiempu–».[73]

Últimos años y muerte

editar
 
Balta de la Madre Teresa en Calcuta.

Col pasu de los años, la salú de la Madre Teresa empezó a deteriorase cada vez más a un ritmu aceleráu. En 1983, sufrió un ataque cardiacu en Roma mientres visitaba al papa Xuan Pablo II. Dempués d'un segundu ataque en 1989, recibió un marcapasos artificial. En 1991, sobreponer d'una neumonía mientres una estancia en Méxicu, pa lo cual foi tratada nun hospital de California.[56] Afeutada por nuevu dolencies cardiaques, ufiertó arrenunciar al so puestu como líder de les Misioneres de la Caridá, pero les monxes de la orde, nun sufraxu secretu, votaron unánimemente a favor de que se quedara y la Madre Teresa aceptó siguir col so llabor al mandu de la orde.[56] En 1993 foi ingresada nel Hospital de les Naciones Xuníes arriendes de una conxestión pulmonar que lu provocó, ente otros síntomes, fiebre. Esi mesmu añu desenvolvió malaria, que agravóse por cuenta de los sos problemes pulmonar y cardiacu, y en Roma rompióse tres costielles.[56][74]

N'abril de 1996, la Madre Teresa cayó y quebróse la clavícula. P'agostu, sufría de insuficiencia nel ventrículu esquierdu del so corazón. Recibió una ciruxía cardiaca pero la so salú tornó de forma notable. Cuando careció nuevamente, tomó la revesosa decisión d'internase nun hospital bien forníu de California, lo qu'anició diverses crítiques.[75] Al ser hospitalizada por problemes cardiacos de nuevu, l'arzobispu de Calcuta, Henry Sebastian D'Souza, ordenó a un sacerdote llevar a cabu un esconxuru na Madre Teresa col so permisu porque pensaba qu'ella podía ser atacada pol diañu.[76]

El 13 de marzu de 1997, arrenunció como xefa de les Misioneres de la Caridá por cuenta de les sos enfermedaes y carecimientos. La hermana María Nirmala Joshi foi escoyida pa tomar el so llugar pero refugó adoptar el títulu de Madre. Nes sos pallabres, «naide puede reemplazar a la Madre Teresa».[77] Teresa de Calcuta finó'l 5 de setiembre de 1997 a los 87 años[78] por causa de un paru cardiaco, dempués d'amanecer con fuertes dolores de llombu y problemes respiratorios. Topar de reposu en Santu Tomás (Calcuta) una selmana antes de la so muerte, en setiembre de 1997. El gobiernu indiu concedió-y un funeral d'Estáu y, como parte d'este, el so féretro foi treslladáu per gran parte de la ciudá nel mesmu carruax nel que fueron llevaos los restos de Mahatma Gandhi y Jawaharlal Nehru.[79]

Premios y honores

editar

Na India

editar

La Madre Teresa foi reconocida per primer vegada pol gobiernu indiu cuando llogró'l gallardón «Padma Shri» n'agostu de 1962 y el premiu «Jawaharlal Nehru» pal Entendimientu Internacional en 1969.[80] Siguió recibiendo más premios notables na India nos siguientes años, incluyendo'l «Bharat Ratna» (el más importante apurríu a un civil na India) el 22 de marzu de 1980,[81] el «Rajiv Gandhi Sadbhavana» en 1993 y el gallardón artísticu «Dayawati Modi» en 1995.[82][83] La so biografía oficial inclusive foi escrita por un ciudadanu indiu, Navin Chawla, y publicada en 1992.

El 28 d'agostu de 2010, en conmemoración al so centenariu, el gobiernu indiu emitió monedes especiales de cinco rupies cola so imaxe y la presidenta Pratibha Patil espresó: «Vistida con un sari blancu con cantos azules, ella y les hermanes de les Misioneres de la Caridá convertir nun símbolu d'esperanza pa munchos vieyos, indixentes, paraos, enfermos y abandonaos poles sos families».[21]

N'otros países

editar
«Dacuando sentimos que lo que faemos ye tan solo una gota nel mar, pero'l mar sería menos si faltára-y una gota».
—Madre Teresa[84]

En 1962, el presidente de Filipines apurrió-y el premiu «Ramón Magsaysay»,[85] destináu a «perpetuar el so exemplu d'integridá nel gobiernu, valiente serviciu a la xente y l'idealismu pragmáticu nuna sociedá democrática, destacando'l trabayu nel suroeste d'Asia.»[86] A principios de la década de 1970, la Madre Teresa convirtiérase nuna figura relevante pa la relixón en tol mundu. La so popularidá debíase posiblemente en gran parte al documental de 1969 Something Beautiful for God, de Malcolm Muggeridge, quien publicó depués un llibru col mesmu títulu en 1972. Daquella, Muggeridge topar nuna etapa de busca espiritual personal.[87] Mientres el rodaxe, el material grabao rodar en llugares con poco llume polo que se creyó que diba ser de baxa calidá, pero al momentu d'editar el conteníu l'equipu decatóse que'l material topar en condiciones aceptables. Tiempu dempués, Muggeridge definió'l fechu como un milagru atribuyíu a la mesma Madre Teresa,[88] anque esto foi negáu por otros integrantes del filme que dixeron que se debió a qu'usaren un nuevu tipu de película ultrasensitiva Kodak.[89] Más tarde, Muggeridge convertir al catolicismu.

 
El presidente Ronald Reagan apurriéndo-y a la Madre Teresa la Medaya Presidencial de la Llibertá mientres una ceremonia na Casa Blanca, 1985.

Nesa mesma dómina, el mundu católicu empezó a honrala públicamente. El 6 de xineru de 1971, el papa Pablo VI apurrió-y el premiu internacional pola paz «Xuan XXIII»,[90] emponderando'l so llabor colos probes, la so manifestación de caridá cristiana y los sos esfuercios pola paz.[91] El 16 d'ochobre de 1971, tamién se fixo acreedora del premiu «Good Samaritan» pola Fundación Joseph P. Kennedy Jr, en falando nun simposio sobre'l tratu que caltuviera hasta entós con tola xente refugada nes cais de Calcuta.[92] N'abril de 1973, convertir na primer ganadora del premiu Templeton dau en Londres pol so llabor d'ayuda a los probes y precisaos de Calcuta. D'alcuerdu a la descripción na páxina web oficial del gallardón: «el so trabayu heroicu traxo un verdaderu cambéu a aquellos a los qu'ella sirvió y sigue inspirando a millones en tol mundu».[93]

Foi honrada por gobiernos y organizaciones civiles, según tamién resultó designada Compañera d'Honor de la Orde d'Australia en 1982 pol serviciu a la comunidá d'Australia y de la humanidá polo xeneral».[94] El Reinu Xuníu y Estaos Xuníos concediéron-y premios en delles ocasiones, ente ellos la Orde de Méritu en 1983 y la ciudadanía honoraria d'Estaos Xuníos el 16 de payares de 1996. El so país natal, Albania, dio-y l'Honor d'Oru de la Nación en 1994.[81] Universidaes, tantu d'Occidente como de la India, otorgar títulos honoríficos.[81]

 
El presidente de la República Italiana Sandro Pertini apurrió a Teresa de Calcuta el premiu «Balzan» (Roma, 1978).

Otros premios internacionales que recibió inclúin el «Mater et magistra» dau'l 19 de xunu de 1974 nos Estaos Xuníos pola Tercer Orde de San Franciscu d'Asís, una medaya acuñada puramente pa ella pola Organización pa l'Agricultura y l'Alimentación de la ONX dada en Roma n'agostu de 1975, el premiu «Pacem in Terris» en 1976,[95] el premiu internacional «Balzan» (Roma, 1978) pa la promoción de la humanidá, la paz y la hermandá ente los pueblos»[96] y la reconocencia internacional «Albert Schweitzer» (Estaos Xuníos, 23 d'ochobre de 1975).[97]

En 1979, recibió'l premiu Nobel de la Paz[98] al trabayu entamáu na llucha por superar la probeza y la congoxa, que tamién constitúin una amenaza pa la paz». Teresa refugó asistir a la llacuada ceremonial ufiertáu a los premiaos y pidió que los fondos de 192 000 USD apurrir a los probes de la India.[99][100] Cuando la Madre Teresa recibió'l premiu, preguntóse-y: «¿Qué podemos faer pa promover la paz mundial?» y respondió «Vete a casa y ama a la to familia». Na so conferencia sobre'l premiu que-y apurrió'l rei Olaf V de Noruega, la relixosa dixo: «Aceptar pa la gloria de Dios y del so pueblu, el más probe ente los probes». Tamién apuntó que l'albuertu ye «unu de los mayores destructores de la paz».[101]

Al momentu de la so muerte, el primer ministru de Paquistán Nawaz Sharif dixo que yera «una persona estraño y único que vivió enforma tiempu pa propósitos más elevaos. La so devoción pola vida pal cuidu de los probes, los enfermos y los desfavorecidos ye unu de los meyores exemplos de serviciu a la nuesa humanidá».[102] L'ex-secretariu xeneral de la ONX Javier Pérez de Cuéllar espresó: «Ella ye la Naciones Xuníes, la paz nel mundu».[102] Pela so parte, el presidente Bill Clinton definir como una xigante de nuesa yera»,[78] y depués de la so muerte, Xuan Pablo II declaró: «Sigue viva na mio memoria la so diminuta figura, doblada por una esistencia trescurrida al serviciu de los más probes ente los probes, pero siempres cargada d'una perenal enerxía interior, la enerxía del amor de Cristu».[103] Mientres la so vida, la Madre Teresa foi nomada 18 vegaes nes encuestes Gallup sobre los homes y muyeres más almiraos del añu, siendo electa na categoría de les 10 muyeres más apreciaes polos estauxunidenses en tol mundu. Naquel rubro, ocupó'l primer llugar delles vegaes nes décades de 1980 y 1990.[104] En 1999, foi considerada dientro de les «muyeres más almiraes del sieglu XX» por una encuesta d'Estaos Xuníos,[105] na cual devasó a los otros candidatos per un ampliu marxe, asitiándose nel primer puestu nes principales categoríes demográfiques sacante na de los más nuevos.[105][106]

Crítiques y controversies

editar

Filosofía de vida y enseñances

editar

La Madre Teresa foi llomada por unu de los sos detractores, Christopher Hitchens, de tener una visión fundamentalista dientro de la mesma ortodoxa de la Ilesia. Mientres el Conceyu Vaticanu II, manifestó la so oposición a cualquier reforma de la Ilesia católica. Según ella, lo que se precisaba yera más trabayu y más fe, non una revisión doctrinal.[107] Per otra parte, una cuestión clave na crítica a les sos enseñances ye la so prédica constante del consuelu y el conformismu. Dempués de la esplosión de la planta química de la multinacional Union Carbide en Bhopal (India), presentóse darréu nel llugar de la traxedia, onde 2.500 persones morrieren. «Perdonái, perdonái, perdonái», repitió namás al baxase del avión, ensin motivar a que los afeutaos empecipiaren aiciones llegales o s'escorriera a los culpables.[108] «Tas sufriendo como Cristu na cruz, asina que Xesús te tien de tar besando», díxo-y Teresa de Calcuta a un enfermu de cáncer que se retorcía de dolor ante les cámares. Dende'l so llechu, respondiólu: «Por favor, díga-y que pare de besame».[109] Esto últimu foi oxetu de crítiques igualmente pos Teresa sentía que'l sufrimientu nes persones faía averar más a Xesús.[110]

A esti planteamientu respondió'l doctor en socioloxía William A. Donohue, presidente de la Lliga Católica por Derechos Relixosos y Civiles nos Estaos Xuníos:

Hitchens tamién odia l'itinerariu de la Madre Teresa, alegando qu'hai un motivu políticu pa los sos viaxes. Por casu, en 1984 ella foi a consolar a los que sufren en Bhopal dempués d'una esplosión química de la Union Carbide. Mientres taba ellí, ella pidió perdonar a los responsables de la planta (el gobiernu de la India tenía mayormente la culpa, a pesar de que Hitchens, un empederníu anti-capitalista, nun puede almitir esto). Entós, ¿qué fai Hitchens con esto? Él sintióse grandemente ofendíu nel derechu d'ella (Teresa de Calcuta) de pidir por perdón, cuestionando quién la autoriza» a espachar asemeyaes virtúes en primer llugar. Pa Hitchens, la so negativa a responder esta entruga (nun importa que alla nunca-y formularen la entruga en primer llugar) ye una prueba positiva de que'l so viaxe «interprétase como un exerciciu azotáu nel control de daños». ¿Control de daños pa quién? ¿Pa la Union Carbide? ¿Tien Hitchens siquier una fotografía (conxunta) de la Madre Teresa y de un funcionariu de la Union Carbide p'amosar?
William A. Donohue, marzu de 1996.[111]

A les crítiques alrodiu de la so firme posición contra'l albuertu y el divorciu respondió: «Nun importa quién lo diz, tienen d'aceptar con una sorrisa y faer el so propiu trabayu». Igualmente, la so oposición a la inseminación artificial y l'usu d'anticonceutivos foi oxetu de crítiques; nes sos pallabres: «Yo nun-y daría un ñácaru d'una de les mios cases n'adopción a una pareya qu'usa anticonceutivos. Los qu'usen anticonceutivos nun entienden l'amor».[41]

Les opiniones de los hindús respectu de la Madre Teresa nun yeren uniformemente favorables. L'importante partíu políticu Bharatiya Janata Party, oponer a la Madre pero emponderar dempués de la so muerte, unviando un representante pal so funeral. La organización Conseyu Mundial Hindú, sicasí, opúnxose a la decisión del gobiernu de realiza-y un funeral d'Estáu. Inclusive, un recordatoriu de la revista Frontline negó unes acusaciones favorecíes por Giriraj Kishore como «dafechu falses» y publicóse que lo que fixeren «nun inflúi na perceición pública del so trabayu, especialmente en Calcuta». L'autor del homenaxe, a pesar d'allabar la so «desinteresada atención», la so enerxía y vitalidá, foi críticu de les sos campañes públiques en contra del albuertu.[81]

Atención a los enfermos

editar
La Madre Teresa confía más na providencia que na medicina.
Dr. Robin Fox[109]

La calidá de l'atención ufiertada a los pacientes con enfermedaes terminales nos llares pa morrebundos foi criticada igualmente pola prensa médica. El doctor Robin Fox, de la revista médica The Lancet, fixo referencia a la insuficiencia de médicos, de tratamientos sistemáticos y de analgesia, ente que Mary Loudon del British Medical Journal, reportó la reutilización d'aguyes hipodérmiques, males condiciones de vida, incluyendo l'usu d'agua frío pal aséu de los refuxaos y un mal enfoque sobre la enfermedá y el sufrimientu, yá que se tornó l'usu de variaos elementos indicaos pa l'atención médica moderna como asina tamién el diagnósticu sistemáticu.[112] El doctor Robin Fox, editor de The Lancet, tres la so visita a los centros de Calcuta en 1994, constató qu'a los pacientes nun se-yos diagnosticaben les enfermedaes nin se-yos alministraben analxésicos eficientes. Describió l'atención médica como «casual, con voluntarios ensin conocencies médiques que tuvieron que tomar decisiones sobre'l cuidu del paciente por cuenta de la falta de médicos». Señaló que'l so orde nun estremaba ente los pacientes curables ya incurables, motivu pol cual xente que podía sobrevivir corría'l riesgu de morrer por infeición o falta de tratamientu.[113]

L'autor d'un periódicu católicu, David Scott, escribió que la Madre Teresa llindar a caltener viva a la xente en llugar de lluchar contra la probeza en sí».[114] De la mesma Sanal Edamaruku, presidente de la organización Rationalist International, criticó por escritu'l fechu de qu'en dellos casos nun otorgaben analxésicos nes sos cases pa morrebundos y que podíen oyese los berros de sufrimientu per parte de la xente que tendría viérbenes nes sos firíes abiertes ensin llograr aliviu del dolor. Nun principiu, los analxésicos fuertes, inclusive nos casos difíciles, nun se daben.[115]

En respuesta a les crítiques de Robin Fox, y comentando explícitamente la tema de la disponibilidad d'analxésicos, trés investigadores d'instituciones ingleses (David Jeffrey, Joseph O'Neill y Gilly Burn) qu'acrediten trabayos científicos sobre la práutica de la medicina na India, escribieron na revista médica The Lancet: «Inclusive en 1994, la mayoría de los pacientes con cáncer vistos (na India) nun teníen accesu a nenguna analgesia, por cuenta de la falta de melecines fayadices, de conocencia avera del usu de les melecines per parte de los médicos, como asina tamién, en dellos casos, el desconocimientu sobre'l manexu del dolor, agraváu pola falta de recursos. La Madre Teresa ye digna d'aponderamientu por, siquier, ufiertar bondá. Si Fox fora a visitar les principales instituciones que tán al cargu del oficiu médicu na India, escasamente vería él llimpieza, atención de firíes y llagues, o bondá. Amás, la analgesia podría nun tar disponible».[116]

Colette Livermore, una ex misionera de la caridá, describió les razones poles cualos abandonó la congregación nel so llibru Hope Endures: Leaving Mother Teresa, Losing Faith, and Searching for Meaning. Según la mesma Livermore, atopó lo que la relixosa denominó la teoloxía del sufrimientu», a la que definió como defectuosa. Sicasí, calificó a Teresa como una persona bono y valiente. Anque ella instruyó a los sos siguidores sobre la importancia del espardimientu del Evanxeliu al traviés d'aiciones en llugar de lleiciones teolóxiques, Livermore nun podía conciliar esto con delles práutiques de la organización. Los exemplos que citó fueron negase innecesariamente a ayudar a los precisaos cuando éstos averáronse a les monxes nun momentu equivocáu acordies coles sos axendes d'horarios y desanimar a les monxes de buscar la formación médica pa tratar les enfermedaes qu'enfrentaben (cola xustificación de que Dios dexa a los débiles ya inorantes).[117]

Chatterjee confesó que la Madre y los sos biógrafos oficiales (ente los que más se destacar, Navin Chawla) negárense a collaborar nes sos investigaciones y que Teresa nun pudo «defendese» de la cobertoria crítica de la prensa occidental, dando como exemplu l'informe publicáu pol diariu británicu The Guardian, qu'atacó la condición de les sos orfanatos, y del documental Mother Teresa: Time for Change?, que foi espublizáu en dellos países europeos.[118]

Donaciones y venceyos

editar

Otres crítiques de Hitchens tuvieron rellacionaos colos oríxenes de delles donaciones y les persones con quien se venceyó. La relixosa aceptó dineru de la familia Duvalier (François Duvalier y el so fíu Jean-Claude fueron dictadores d'Haití) y emponderar públicamente. Nel programa de la CBS Sixty Minutes afirmó públicamente de Michèle Bennett, esposa de Baby Doc: «Nunca vi a los probes ser tan familiares colos sos xefes d'Estáu como lu son con ella. Pa mi ye una bella lleición». Les imáxenes de Teresa de Calcuta pronunciando estes pallabres fueron reproducíes mientres siquier una selmana pola televisión pública haitiana.[119] A ello retrucó Donohue:

 
Les Misioneres de la Caridá n'Haití.
La Madre Teresa asistió a los enfermos y a los probes de tol mundu. Ella nun escueye a qué países dir sobre la base de la política interna, y esto esplica por qué ella visitó tanto naciones represives de derecha, como Haití, como naciones represives d'esquierda, como Albania. Hitchens nun puede dixerir esto y acusa a la Madre Teresa de sirvir a dictadures. Agora bien, si haber de siguir la so lóxica equí, entós la mayoría de trabayadores del Cuerpu de Paz y el personal de la Cruz Bermeya son culpables de cortexar a los déspotes.
William A. Donohue, marzu de 1996[111]

Hitchens tamién señaló que la Madre Teresa aceptó 1,25 millones d'USD de Charles Keating, quien tamién-y concedió l'usu d'un avión y portaba un crucifixu qu'ella-y diera.[120] Según Hitchens, Teresa sofitar dempués de la so detención unviando una carta al xuez del casu: «Nun sé nada de los negocios de Charles Keating. Solo sé que foi arrogante colos probes de Dios». Hitchens escribió que'l fiscal Paul W. Turley quedaría perplexu al lleer la carta manuscrita de Teresa de Calcuta. En xineru de 1992, Charles Keating, el rei de los bonos basura», estafara a 17 000 pequeños inversores n'unu de los mayores escándalos d'Estaos Xuníos. Según Hitchens, la xusticia nun atendió la qu'él llamó «pidimientu de clemencia» de Teresa de Calcuta, y Keating foi condergáu a 10 años de cárcel. En Calcuta, la direutora de les Misioneres de la Caridá recibiría una carta del fiscal na que se-y informaba de la naturaleza del dineru estafáu: «Ruégolu que devuelva'l dineru que robó Keating a les persones que la ganaron col so trabayu.[121] La Madre Teresa nun contestó.[122] Pero William A. Donohue retrucó a Hitchens:

Keating dio a la Madre Teresa un millón y cuartu de dólares. Nun-y importa a Hitchens que tol dineru gastárase primero que naide supiera de les endrómines de Keating. Lo qu'importa ye que la Madre Teresa dio a los probes una gran cantidá de dineru tomao d'un home ricu quien más tarde foi a la cárcel. Pero'l mayor crime (de Teresa), según Hitchens, foi escribi-y una carta al Xuez Lance Ito [...] «en busca de clemencia pal señor Keating». [...] Pero ella nun fixo nada d'eso: [...] nun escribió una misiva «en busca de clemencia». «Nun sé nada sobre'l trabayu del señor Charles Keating», dixo la Madre Teresa, «o del so negociu o de los asuntos qu'ustedes tán tratando.» De siguío, ella esplica la so carta diciendo: «El señor Keating fixo enforma p'ayudar a los probes, ye por eso que dirixo a usté nel so nome.» Agora bien, ye daqué verdaderamente notable qu'esta referencia por escritu de daquién que se presumía inocente nesi tiempu, tenga de ser motivu de condena. Revela más alrodiu de Hitchens que de la so tema, al estigmatizar la carta como un llamamientu a la clemencia». Nun yera nada d'eso, pero esto poco importa a daquién llenu de rabia. [...] Hitchens nun foi desdexáu nesto, a cencielles deshonesto. Él sabe perbién qu'hai un mundu de diferencia ente pidir dineru a los ricos y trabayar pa ellos.
William A. Donohue, marzu de 1996[111]

En 1996, Irlanda celebró un referendu alrodiu de si la so Constitución tendría de siguir prohibiendo'l divorciu. La Madre Teresa tomó un avión dende Calcuta pa sofitar la campaña a favor del votu negativu. Sicasí, esi mesmu añu Teresa concedió una entrevista na que dicía que confiaba en que la so amiga Diana de Gales fuera más feliz una vegada que se llibrara de lo qu'evidentemente yera un matrimoniu desafortunáu.[123]

Nel primer aniversariu del so decesu, la revista alemana Stern llanzó un artículu que falaba sobre les cuestiones financieres y el gastu de les donaciones. La prensa médica realizó crítiques derivaes de diverses perspectives y prioridaes sobre les necesidaes de los probes.[112] Otros comentarios provinieron de Tariq Ali, un miembru del comité de la editorial New Left Review, y del periodista d'investigación irlandés Donal MacIntyre.[124] Christopher Hitchens y la revista alemana Stern espresaron que la Madre Teresa nun centró l'usu del dineru nel amenorgamientu de la probeza o na meyora de les condiciones de los sos centros, sinón que lo utilizó pa l'apertura de nuevos conventos y l'aumentu del llabor misioneru.[107] William A Donohue repunxo a Hitchens:

[...] la Madre Teresa llega a los probes, non por sentimentalismu, sinón por amor. Nun importa qué tan aprobetaos y degradaos tean los probes, siguen siendo fíos de Dios, tolos cualos tienen dignidá humana. Esto nun ye daqué que Hitchens pueda aceptar. [...] él nun puede entender cómo la Madre Teresa puede consolar a los enfermos terminales, diciendo: «Usté ta sufriendo como Cristu na cruz.» [...] ¿Por qué odia Hitchens a la Madre Teresa? Al igual que la Madre Teresa, Hitchens ta esmolecíu pola probeza. A diferencia d'ella, él nun fai nada al respeutu. Lo que más-y fadia ye que'l mayor campeón del mundu de los quitaos sía una modesta monxa.
William A. Donohue, marzu de 1996[111]

Vida espiritual

editar

Un aspeutu particularmente notable de la Madre Teresa ye la fonda crisis de fe a la que s'enfrentó por casi cinco décades de la so vida, mesma que quedó evidenciada nel llibru Mother Teresa: Come Be My Light editáu por Brian Kolodiejchuk qu'arrexunta les cartes privaes escrites pola misionera. A pesar d'ello, esto nun foi torga pal procesu de la so beatificación lleváu a cabu en 2003.

N'analizando les sos obres y llogros, el papa Xuan Pablo II dixo: «¿Ónde atopaba la Madre Teresa la fuercia y l'esfotu pa ponese totalmente al serviciu de los demás? Na contemplación silenciosa de Xesucristo, la so Santa Cara, el so Sagráu Corazón».[125] En priváu y mientres casi 50 años hasta'l final de la so vida, la Madre Teresa esperimentó duldes sobre les sos creencies relixoses, nes cualos «nun sentía la presencia de Dios no absoluto», «nin nel so corazón nin na eucaristía», según dixo la so postulador, el reverendu Brian Kolodiejchuk.[126] La Madre Teresa non solo sobrollevó'l dolor provocáu pola so falta de fe, sinón que tamién sintió graves duldes sobre la esistencia de Dios:

¿ú la mio fe? Inclusive no más fondo... nun hai nada, sacante vacíu y escuridá... Si hai un Dios, por favor, perdóname. Cuando intento alzar los mios pensamientos al Cielu, hai un vacíu tan acusador qu'esos mesmos pensamientos tornen como cuchiellos afilaos y manquen la mio alma... Qué doliosu ye esti dolor desconocíu. Nun tengo fe. Refugada, vacida, ensin fe, ensin amor, ensin celu... ¿Para qué faigo esti trabayu? Si nun hai un Dios, nun puede haber alma. Y si nun hai alma, Xesús, tu tampoco yes ciertu.[127]
 
Placa conmemorativa dedicada a la Madre Teresa nun edificiu na Plaza de Wenceslao, en Olomouc, República Checa.

Con referencia a les pallabres anteriores, la so postulador, Kolodiejchuk (el funcionariu responsable d'axuntar les pruebes pa la so beatificación), indicó qu'esistía'l riesgu de que dalgunos pudieren malinterpretar lo dicho pero que la fe de la Madre de que Dios taba trabayando al traviés d'ella caltúvose intacta, y magar se llamentaba pol sentimientu de perda de cercanía con Dios, nun punxo en dulda la so esistencia.[128] Munchos otros santos tuvieron esperiencies similares de aridez espiritual. Contrariamente a les creencies errónees por parte de dalgunos qu'espresaron qu'eses duldes seríen una torga pa la canonización, esti procesu llevar a cabu ensin nenguna torga en dichu rubro.[128]

La Madre Teresa sintió, dempués d'una década de duldes, un periodu curtiu de fe anovada. Nel momentu de la muerte del papa Pío XII na seronda de 1958, orando por él nuna misa de réquiem, dixo que fuera relevada de la «llarga escuridá: aquel sufrimientu estrañu». Sicasí, cinco selmanes más tarde, almitió tornar a les sos dificultaes pa creer.[129] Escribió munches cartes a los sos confesores y superiores mientres un periodu de 66 años. Magar pidiera que les mesmes fueren destruyíes por medrana a que la xente «vaya a pensar más en mi y menos en Xesús»,[87][130] fueron arrexuntaes en Mother Teresa: Come Be My Light (Ed. Doubleday).[87][127] Nuna carta que se dio a conocer públicamente a un confidente espiritual, el reverendu Michael van der Peet, Teresa escribió: «Xesús tien un amor bien especial pa ti. [Pero] Tocantes a mi, el silenciu y el vacíu son tan grandes, que miro y nun veo, escucho y nun oyo, la mio llingua muévese [na oración] pero nun fala... Quiero que reces por mi, que yo-y dexo tener una mano llibre».

Munchos medios informativos referir a los escritos de la Madre Teresa como una indicación de crisis de fe.[131] Dalgunos de los sos críticos, como Christopher Hitchens, tomaron los sos escritos como una evidencia de que la so imaxe pública foi creada principalmente pa publicidá a pesar de les sos creencies y aiciones personales.[129] Sicasí, otros, como Brian Kolodiejchuk, editor de Come Be My Light, comparar col poeta místicu del sieglu XVI San Xuan de la Cruz, quien acuñó'l términu de nueche escura de l'alma» pa describir a una etapa particular de la crecedera de dellos maestros espirituales.[87] El Vaticanu indicó que les cartes nun detendríen el so camín escontra la santidá.[132] Ello ye que Kolodiejchuk foi'l so postulador.[87]

Na so primer encíclica, Deus carines est, Benitu XVI mentó a Teresa de Calcuta en trés causes y tamién utilizó la so obra pa referise a unu de los principales puntos de la encíclica. «La Beata Teresa de Calcuta ye un exemplu evidente de que'l tiempu dedicáu a Dios na oración nun yá dexa de ser una torga pa la eficacia y la dedicación al amor al próximu, sinón que ye en realidá una fonte perenal pa ello».[133] La Madre Teresa especificó que «namái pola oración mental y la llectura espiritual podemos cultivar el don de la oración».[134]

Anque nun hubo una conexón direuta ente la congregación de Teresa y les órdenes franciscanes, confesó ser almiradora de San Franciscu d'Asís.[135] Arriendes d'ello, la vida de Teresa de Calcuta y el calter de la orde amuesen cierta influencia de la espiritualidá franciscana. Les hermanes de les Misioneres de la Caridá reciten la oración de paz de San Francisco toles mañanes mientres l'aición de gracies dempués de la Comunión, y munchos de los votos y l'énfasis del so ministeriu son similares.[135] San Francisco tamién fixo fincapié na probeza, castidá, obediencia y sumisión a Cristu, dedicando gran parte de la so vida al serviciu de los probes, especialmente a los malatos na zona onde vivía.

Beatificación y canonización

editar
 
Estatua de Santa Teresa de Calcuta na Catedral d'Alcalá de Henares, España.

Tres la so muerte, la Santa Sede consideró que podría empecipiase el procesu de beatificación, consideráu como'l terceru de los cuatro pasos p'algamar la canonización, onde'l papa declara al beatu dignu de veneración universal, anque para ello deben comprobar dos milagros (unu más adicional al milagru col que se-y catalogó como beata).[136] El milagru que riquía la so beatificación asocedió en 1998 cuando, de manera aparentemente inesplicable, Mónica Besra, una muyer que carecía un tumor malinu nel abdome, foi sanada. Besra comentó que fuera acoyida en Roma poles Misioneres de la Caridá en siendo desanunciada polos médicos.[137] Una de les hermanes asitió-y sobre l'abdome una imaxe de la Virxe María, que permaneciera sobre la túnica de la Madre Teresa mientres la celebración de los premiu Nobel. La sanación d'aquella muyer asocedió'l 5 de setiembre de 1998, esautamente un añu dempués del decesu de la misionera.[138] Distintos médicos indios, l'Asociación de Ciencies y Racionalismu de la India ya inclusive l'home de la mesma Besra punxeron en dulda'l so sanamientu milagrosu al asegurar que la enfermedá sumió poles melecines que tuvo d'inxerir mientres nueve meses.[139] Por ota parte, otru mediu científicu cita'l sanamientu de Mónica Besra del so tumor como unu de los elementos principales nel procesu de canonización de Teresa de Calcuta.[140]

El procesu de beatificación de la Madre empezó dos años dempués de la so muerte gracies a una dispensa papal qu'evitaba l'intre de cinco años dende'l so decesu, tal como establez el Derechu Canónicu.[141] El Vaticanu citó a Christopher Hitchens pa esponer dalgún testimoniu que pudiera comprometer y entorpecer el procesu de beatificación. «Foi falando con ella cuando afayé, y aseguróme, que nun taba trabayando pa solliviar la probeza», dixo Hitchens. «Ella trabayaba p'ampliar la cantidá de católicos. Díxome: "Nun soi una trabayadora social. Nun lo faigo por eso. Facer por Cristu. Facer pola Ilesia"». La Congregación pa les Causes de los Santos encargar d'investigar les sos declaraciones pero fueron tornaes darréu.[142]

El 19 d'ochobre de 2003, ante la presencia d'unes 300 000 persones na Plaza de San Pedro, foi proclamada beata pol papa Xuan Pablo II. A la celebración asistieron mediu millar de les Misioneres de la Caridá, 150 cardenales y 400 obispos.[143] El papa tamién declaró formalmente'l 5 de setiembre como la festividá de la Madre Teresa.[137]

El 18 d'avientu de 2015, el papa Francisco aprobó la canonización de Teresa de Calcuta depués de que la Congregación pa les Causes de los Santos reconociera como «estraordinaria» el sanamientu d'un brasilanu enfermu con múltiples tumores cerebrales[144][145] y hidrocefalia obstructiva, que fuera suxetu a tresplante renal y terapia inmunosupresora en 2008 ensin resultancies. La Ilesia católica sostuvo qu'esa patoloxía cerebral resolvió de forma instantánea, completa y permanente el 9 d'avientu de 2008, y que tal resolución foi declarada por unanimidá como «científicamente inesplicable» per parte d'un colexu integráu por siete médicos.[146] La Ilesia atribuyó'l milagru a Teresa de Calcuta, finada 11 años antes, por cuenta de que la esposa del enfermu dixo encamentase a la Madre Teresa por que salvara al so home.[18][147] L'actu oficial de canonización, previstu dientro del xubiléu de la Misericordia,[148] tuvo llugar na Plaza de San Pedro na Ciudá del Vaticanu na mañana del 4 de setiembre de 2016.[149][150] Decenes de miles de persones axuntar pa la ceremonia, ente elles 15 delegaciones gubernamentales oficiales y 1500 persones ensin llar de toa Italia. La ceremonia foi televisada en direutu pola canal del Vaticanu. Skopie, la ciudá natal de Madre Teresa, anunció una selmana de celebración pola so canonización y na India, celebróse una misa especial na sede principal de les Misioneres de la Caridá en Calcuta.[151][152]

editar

Conmemoraciones

editar
 
Aeropuertu Internacional Madre Teresa.

En 1984, la editorial estauxunidense Marvel Comics publicó una historieta basada na so vida y el so trabayu. Los autores fueron el guionista David Michelinie y los dibuxantes John Tartaglione y Joe Sinnott.[153][154]

En marzu de 1998, aplicóse una placa a la so residencia natal, que diz: «Equí ta la vivienda na que'l 26 d'agostu de 1910 nació Agnes Gonxha Bojaxhiu, la Madre Teresa». Esi mesmu añu Lion Communications (Polygram Records) comercializó un álbum musical, Mother, We'll Miss You, a manera de tributu póstumu qu'inclúi la participación de dellos cantantes de distintos países ente ellos José Feliciano, el cantante gospel Walt Whitman y el grupu Soul Children of Chicago. El mesmu cuntó cola producción del cantante escocés Dave Kelly. Tres el llanzamientu del compilatorio, diversos periódicos estauxunidenses, como Boston Globe y Philadelphia Inquirer, publicaron artículos rellacionaos cola vida y obra de la Madre Teresa.

Foi homenaxada coles mesmes al traviés de museos, nomándo-yla patrona de delles ilesies, y con dellos monumentos y caminos. En 2002, púnxose-y el so nome al Aeropuertu Internacional d'Albania,[155] daqué similar a lo asocedío con una plaza en Tirana onde se topa un monumentu dedicáu a la misionera, con una de les principales cais de Prístina, capital de Kosovu, y con un hospital civil albanés, l'Hospital de la Madre Teresa (llugar de fallecimientu de Leka d'Albania).

El 30 d'agostu de 2009, nomóse «Mother Teresa Way» a una cai del barriu de Bronx. Esi tramu forma parte de l'avenida Lydig y llogróse la so designación depués de que la Sociedá Albanesa d'Estaos Xuníos aportunara mientres 16 años por que la ciudá aportara a dedicar una vía a la Madre Teresa.[156] En Skopie, inauguróse un muséu que cunta con una variada cantidá d'oxetos y pertenencies de la relixosa. Nuna de les sos sales topa una retruque de la so vivienda natal realizada pol artista Vojo Georgievski y tamién tien un parque conmemorativo col so nome.[157]

La Universidá de la Muyer Madre Teresa,[158] en Kodaikanal, establecer en 1984 como una universidá pública pola gobernación de Tamil Nadu. Dellos tributos fueron publicaos en periódicos de la India y revistes con autoría del so biógrafu, Navin Chawla.[159][160][161][162][163][164][165]

Indian Railways introdució un nuevu tren, «Mother Express», n'alusión a la Madre Teresa, el 26 d'agostu de 2010 pa conmemorar el centenariu de la so nacencia.[166] El gobiernu del estáu de Tamil Nadu entamó celebraciones con ocasión del so centenariu'l 4 d'avientu de 2010 en Chennai, encabezaes pol xefe de Gobiernu Muthuvel Karunanidhi.[167]

N'Arxentina, apurrir dende 2000 el premiu Madre Teresa coles mires de «promover valores na sociedá xenerando na comunidá, cuantimás ente los mozos y adolescentes, alicientes y modelos a siguir y asonsañar; pa la so crecedera humano y espiritual».[168]

Cine y lliteratura

editar

Ver tamién

editar

Notes

editar
  1. ↑ Anque delles fontes afirmen que tenía 10 años cuando morrió'l so padre, nuna entrevista col so hermanu, los documentos del Vaticanu indicaron que la so edá nesi momentu yera de 8 años.

Referencies

editar
  1. ↑ Afirmao en: Internet Movie Database. Identificador IMDb: nm0609336. Data de consulta: 17 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 30 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  4. ↑ Identificador CONOR.SI: 42686563. Afirmao en: CONOR.SI.
  5. ↑ URL de la referencia: https://books.google.fr/books?id=BJAJ1qTHU5AC&pg=PA141.
  6. ↑ Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190402094610/http://iccr.gov.in/content/nehru-award-recipients.
  7. ↑ «Mother Teresa -Facts, from nobelprize.org:». Consultáu'l 19 xunetu 2018.
  8. ↑ Afirmao en: Australian honours system. Australian honours ID: 882114.
  9. ↑ «Université Laval: Liste complète des récipiendaires de 1864 à aujourd'hui». Consultáu'l 19 xunetu 2018.
  10. ↑ Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20130811215013/http://www.unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/events/prizes-and-celebrations/unesco-prizes/prize-for-peace-education/laureates/.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 «Blessed Mother Teresa». (2007). Enciclopedia Británica (n'inglés). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  12. ↑ aciprens.com. «papa-arma-fiesta-sorpresa-en-el-vaticanu-tres-canonizacion-de-santa-teresa-de-calcuta-80116/ El Papa arma “fiesta sorpresa” nel Vaticanu tres canonización de Santa Teresa de Calcuta». Consultáu'l 2016.
  13. ↑ biografiasyvidas.com. «Biografía de Madre Teresa de Calcuta». Consultáu'l 2016.
  14. ↑ 14,0 14,1 Spink, 1997, p. 16
  15. ↑ 15,0 15,1 «Mother Teresa of Calcutta (1910-1997)» (inglés). Santa Sede. Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  16. ↑ «Mother Teresa» (inglés). Lucidcafe.com. Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  17. ↑ «Full house for Mother Teresa ceremony» (inglés) (2011). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de marzu de 2004. Consultáu'l 8 de setiembre de 2011.</
  18. ↑ 18,0 18,1 «El Papa aprueba la canonización de la madre Teresa de Calcuta». Madrid: Grupu Prisa (18 d'avientu de 2015). Consultáu'l 18 d'avientu de 2015.
  19. ↑ El Papa Francisco proclama santa a la Madre Teresa de Calcuta. Multitudinaria ceremonia na Plaza de San Pedro nel Vaticanu (ABC, 4-9-2016, de Axenciar EFE, consultada'l 4-9-2016)).
  20. ↑ 20,0 20,1 Greene, 2004, p. 19
  21. ↑ 21,0 21,1 DNAIndia.com, «Commemorative coin on Mother Teresa released» (n'inglés). Consultáu'l 20 de xunu de 2011.
  22. ↑ Van Biema, David (14 de setiembre de 2012). «madre-teresa-de-calcuta/ 7 datos que nun sabíes de la Madre Teresa de Calcuta». CNN. Consultáu'l 14 de setiembre de 2012. «A los sos padres díba-yos tan bien qu'había un aforismu local que dicía: "Tan arrogante como los Bojaxhiu".»
  23. ↑ Lester, 2004, p. 138.
  24. ↑ «Moder Teresa» (danés). bjoerna.dk. Consultáu'l 21 d'abril de 2011. «Hendes forældre var indvandret fra Shkodra i Albanien; muligvis stammede faderen fra Prizren, moderen fra en landsby i nærheden af Gjakova»
  25. ↑ Briceño, 2005, p. 7.
  26. ↑ -y Joly, 2006, p. 17
  27. ↑ Clucas, 1988, p. 24.
  28. ↑ Greene, 2004, p. 11.
  29. ↑ Sharn, Lori (5 de setiembre de 1997). «Mother Teresa dies at 87». USA Today (n'inglés). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  30. ↑ Clucas, 1988, páxs. 28-9.
  31. ↑ Briceño, 2005, p. 348.
  32. ↑ Clucas, 1988, p. 31.
  33. ↑ Greene, 2004, p. 17.
  34. ↑ Sebba, 1997, p. 35.
  35. ↑ «Blessed Mother Teresa of Calcutta and St. Therese of Lisieux: Spiritual Sisters in the Night of Faith» (inglés). Thereseoflisieux.org (4 de setiembre de 2007). Consultáu'l 24 d'agostu de 2010.
  36. ↑ Clucas, 1988, p. 32.
  37. ↑ Greene, 2004, p. 25.
  38. ↑ Spink, 1997, páxs. 18-21.
  39. ↑ Spink, 1997, páxs. 18, 21-2.
  40. ↑ Clucas, 1988, p. 35.
  41. ↑ 41,0 41,1 CREDO Reference. Mother Teresa. Encyclopedia of Women Social Reformers (2001, n'inglés). Consultáu'l 26 de xunu de 2011 (rique suscripción).
  42. ↑ Clucas, 1988, p. 39.
  43. ↑ Clucas, 1988, páxs. 48-9.
  44. ↑ Williams, 2002, p. 57.
  45. ↑ Spink, 1997, p. 37.
  46. ↑ Navalpotro, 2003, p. 11.
  47. ↑ CREDO Reference. Mother Teresa. Great Lives: A Century in Obituaries (2005, n'inglés). Consultáu'l 26 de xunu de 2011 (rique suscripción).
  48. ↑ Williams, 2002, p. 62.
  49. ↑ Spink, 1997, p. 284.
  50. ↑ Sebba, 1997, páxs. 58-60.
  51. ↑ 51,0 51,1 Spink, 1997, p. 55
  52. ↑ Muggeridge, 1974, p. 68.
  53. ↑ Clucas, 1988, páxs. 58-9.
  54. ↑ Sebba, 1997, páxs. 62-3.
  55. ↑ «madre-teresa-de-calcuta-en-macedonia 27, 1910 - Naz la Madre Teresa de Calcuta en Macedonia» Facultá d'Economía. Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  56. ↑ 56,0 56,1 56,2 56,3 Washington Post. (1997). «Nobel-Winner Aided the Poorest» (n'inglés). Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  57. ↑ Spink, 1997, p. 82.
  58. ↑ Spink, 1997, páxs. 286-7.
  59. ↑ «God's People Yearn For Holy Priests, Founded by Blessed Mother Teresa of Calcutta». Corpus Christi Movement for Priests (n'inglés). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  60. ↑ «The Religious Community of priests founded by Mother Teresa». Missionaries of Charity Fathers (n'inglés). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  61. ↑ Slavicek, 2007, páxs. 90-1.
  62. ↑ Briceño, 2005, páxs. 34-5.
  63. ↑ Briceño, 2005, páxs. 154-5.
  64. ↑ «Mother Teresa: a profile» (inglés) (2011). Archiváu dende l'orixinal, el 12 de setiembre de 2001. Consultáu'l 8 de setiembre de 2011.
  65. ↑ Clucas, 1988, p. 17.
  66. ↑ Cooper, Kenneth J. (14 de setiembre de 1997). «Mother Teresa Laid to Rest After Multi-Faith Tribute» (n'inglés). The Washington Post. Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  67. ↑ (30 de mayu de 2007) «A Vocation of Service». Eternal Word Television Network (n'inglés). Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  68. ↑ «Embassy of India in Armenia» (inglés) (2011). Archiváu dende l'orixinal, el 11 de febreru de 2009. Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  69. ↑ Williams, 2002, páxs. 199-204.
  70. ↑ Clucas, 1988, p. 104.
  71. ↑ de Volder, 2010, p. 178-9.
  72. ↑ de Volder, 2010, p. 163.
  73. ↑ de Volder, 2010, p. 179.
  74. ↑ ABC. «La madre Teresa de Calcuta, hospitalizada en Nueva Delhi por una fuerte fiebre» . (21 d'agostu de 1993). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  75. ↑ Irish Independent. (2007). «Easter, the Church and the same party line» (n'inglés). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  76. ↑ Bindra, Satinder (7 de setiembre de 2001). «Archbishop: Mother Teresa underwent exorcism Archiváu 2005-09-17 en Wayback Machine». CNN (n'inglés). Consultáu'l 16 de xunu de 2011.
  77. ↑ RE:Quest Education (2007). «Something beautiful for God: The life of Mother Teresa – Final Years» (inglés). History Makers. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 25 d'agostu de 2011.
  78. ↑ 78,0 78,1 «muerte-de-la madre-teresa Tristeza mundial pola muerte de la Madre Teresa». diariu La Nación (6 de setiembre de 1997). Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  79. ↑ Zin, Hernán (12 de setiembre de 1997). «honores-militares-a-la madre-teresa Controversia polos honores militares a la Madre Teresa». diariu La Nación. Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  80. ↑ «List of the recipients of the Jawaharlal Nehru Award» (inglés). ICCR. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-10. Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 Parvathi Menon. «Cover story: A life of selfless caring». Frontline, Vol. 14:: Númberu 19:: 20 de setiembre–3 d'ochobre de 1997.
  82. ↑ Majilla, 2009, p. 85.
  83. ↑ «Annual Dayawati Modi Award for Art / Culture / Education» (inglés). Iifaindia.org. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  84. ↑ Qfrases.com. «Frases de Madre Teresa de Calcuta Archiváu 2017-10-17 en Wayback Machine» Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  85. ↑ Maasburg, Leo (2012). presidente+de+Filipines+-y+entreg%C3%B3+el premiu+Ramon+Magsaysay%22+%22Teresa+de+Calcuta%22&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwj-wa7JjP_MAhXFfpAKHUOeBiYQ6AEIGzAA#v=onepage&q=%22el%20presidente%20de%20Filipines%20-y%20entreg%C3%B3%20el%20premiu%20Ramon%20Magsaysay%22%20%22Teresa%20de%20Calcuta%22&f=false La Madre Teresa de Calcuta: Una semeya personal, 2ª, Madrid: Pallabra, páx. 206. ISBN 978-84-9840-660-3. Consultáu'l 29 de mayu de 2016. «[...] el presidente de Filipines apurrió-y el premiu Ramon Magsaysay [...]»
  86. ↑ Ramon Magsaysay Award Foundation (1962). «Awardees: Mother Teresa. Citation-Response» (n'inglés). Consultáu'l 29 de mayu de 2016.
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 87,3 87,4 Van Biema, David (23 d'agostu de 2007). «Mother Teresa's Crisis of Faith» (n'inglés). Time. Archivado del original el 2013-08-16. https://web.archive.org/web/20130816032159/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1655415,00.html. Consultáu'l 21 de xunu de 2011. 
  88. ↑ Sebba, 1997, páxs. 80-4.
  89. ↑ Alpion, 2007, p. 9.
  90. ↑ Briceño, 2005, p. 355.
  91. ↑ Clucas, 1988, páxs. 81-2.
  92. ↑ Aikman, 2003, p. 235
  93. ↑ The Templeton Prize Site. «Mother Teresa» (n'inglés). Consultáu'l 18 de xunu de 2011.
  94. ↑ «It's an Honour: AC» (inglés). Itsanhonour.gov.au (26 de xineru de 1982). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-05-26. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  95. ↑ Quad City Times. (17 d'ochobre de 2005). «Habitat official to receive Pacem in Terris honor». Peace Corps (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  96. ↑ «Mother Teresa of Calcutta» (inglés). Balzan.org (14 de mayu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-03-14. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  97. ↑ Jones, Alice & Brown, Jonathan (7 de marzu de 2007). «Opposites attract? When Robert Maxwell met Mother Teresa». The Independent (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  98. ↑ Fundación Nobel. «The Nobel Peace Prize 1979» (n'inglés). Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  99. ↑ Michelle Locke (2011). «Berkeley Nobel laureates donate prize money to charity» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de mayu de 2007. Consultáu'l 8 de setiembre de 2011.
  100. ↑ Serra, Alfredo (1997). «La Madre de Toos (1910-1997)». revista Xente'' (1677). 
  101. ↑ de Calcuta, Teresa. (11 d'avientu de 1979). «Nobel Prize Lecture». NobelPrize.org (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  102. ↑ 102,0 102,1 (16 d'ochobre de 2006) «Online Memorial Tribute to Mother Teresa». ChristianMemorials.com (n'inglés). Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  103. ↑ Navalpotro, 2003, p. 5.
  104. ↑ Frank Newport, David W. Moore y Lydia Saad (13 d'avientu de 1999). «Most Admired Men and Women: 1948-1998» Gallup Organization (n'inglés). Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  105. ↑ 105,0 105,1 Frank Newport (31 d'avientu de 1999). «Mother Teresa Voted by American People as Most Admired Person of the Century», Gallup Organization. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  106. ↑ «Greatest of the Century» Gallup/CNN/USA Today Poll (n'inglés). 20–21 d'avientu de 1999. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  107. ↑ 107,0 107,1 Hitchens, Christopher (20 d'ochobre de 2003). «Mommie Dearest» (inglés). Slate. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  108. ↑ Hitchens, 1995, p. 87.
  109. ↑ 109,0 109,1 «Teresa del poder», artículu de José M. Bustamante publicáu nel periódicu español El Mundu el 31 d'avientu de 1995.
  110. ↑ Byfield, Ted (1997). «If the real world knew the real Mother Teresa there would be a lot less adulation». Alberta Report 24. 
  111. ↑ 111,0 111,1 111,2 111,3 Donohue, William A.. «Hating Mother Teresa» (inglés). Catalyst. Catholic League for Religious and Civil Rights. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 27 d'agostu de 2011.
  112. ↑ 112,0 112,1 Loudon, Mary. (1996) The Missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice, Book Review, BMJ vol. 312, nᵘ 7022, 6 de xineru de 2006, pp. 64–5. Consultáu'l 20 de xunu de 2011.
  113. ↑ Fox, Robin (1994). «Mother Theresa's care for the dying». The Lancet 344 (8925), pp. 807-8
  114. ↑ Scott, 2005, p. 7.
  115. ↑ «Sanal Edamaruku: "India has no reason to be grateful to Mother Teresa" Archiváu 2016-12-29 en Wayback Machine» (n'inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2011.
  116. ↑ Jeffrey, David; O'Neill, Joseph; Burn, Gilly (1994). «Mother Teresa's care for the dying». The Lancet 344 (8929):  p. 1098. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673694917590. Consultáu'l 16 d'agostu de 2011. 
  117. ↑ «KERA's Think Podcast: Leaving Mother Teresa, Losing Faith, and Searching for Meaning» (n'inglés). 15 d'avientu de 2008. Consultáu'l 28 d'abril de 2011.
  118. ↑ Chatterjee, Aroup. «Introduction to The Final Verdict» (n'inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2011.
  119. ↑ Hitchens, 1995, p. 5.
  120. ↑ Hitchens, 1995, páxs. 65.
  121. ↑ Hitchens, 1995, páxs. 68-70.
  122. ↑ Hitchens, 1995, páxs. 4,65/71.
  123. ↑ Hitchens, 2007, p. 7.
  124. ↑ MacIntyre, Donal (2005). «The Squalid Truth Behind the Legacy of Mother Teresa». New Statesman 134. http://www.newstatesman.com/200508220019. 
  125. ↑ Xuan Pablo II (20 d'ochobre de 2003). «Address Of John Paul II To The Pilgrims Who Had Come To Rome For The Beatification Of Mother Teresa» (inglés). Santa Sede. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  126. ↑ David Van Biema (23 d'agostu de 2007) (n'inglés). Mother Teresa's Crisis of Faith. Time. Archivado del original el 2013-08-16. https://web.archive.org/web/20130816032159/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1655415,00.html. Consultáu'l 21 de xunu de 2011. 
  127. ↑ 127,0 127,1 de Calcuta, Madre Teresa; Kolodiejchuk, Brian (2007). Mother Teresa: Come Be My Light (n'inglés). New York: Doubleday. ISBN 0385520379.
  128. ↑ 128,0 128,1 «New Book Reveals Mother Teresa's Struggle with Faith» (n'inglés). Beliefnet, 2007. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  129. ↑ 129,0 129,1 «Hitchens Takes on Mother Teresa» (inglés). Newsweek. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  130. ↑ Shamus Toomey (2011). «Mother Teresa's 'crisis of faith' spelled out in book» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 11 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  131. ↑ Bruce Johnston (2011). «Mother Teresa's Crisis of Faith» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2002. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  132. ↑ Moore, Malcolm (26 d'agostu de 2007). «Mother Teresa's canonisation not at risk» (n'inglés). Daily Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2007/08/24/wteresa224.xml. Consultáu'l 21 de xunu de 2011. 
  133. ↑ Benitu XVI (25 d'avientu de 2005). «Deus Carines Est». Ciudá del Vaticanu. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  134. ↑ Moore, 2002, p. 5.
  135. ↑ 135,0 135,1 «Mother Teresa of Calcutta Pays Tribute to St. Francis of Assisi» nel sitio web American Catholic, consultáu'l 21 de xunu de 2011 (n'inglés).
  136. ↑ David Orr (10 de mayu de 2003). «Medicine cured 'miracle' woman – not Mother Teresa, say doctors». The Telegraph (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  137. ↑ 137,0 137,1 El Mundu. ye. «El Papa Xuan Pablo II beatifica a la Madre Teresa de Calcuta» (19 d'ochobre de 2003). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  138. ↑ Rohde, David (20 d'ochobre de 2003). «Her Legacy: Acceptance And Doubts Of a Miracle» (inglés). Estaos Xuníos: The New York Times. Consultáu'l 21 de xunu de 2011. «Ms. Besra, who attended the Vatican ceremony, said the cure occurred a year after Mother Teresa's death.»
  139. ↑ Emol.com. «india-por milagru atribuyíu-a-sor-teresa-de-calcuta.html Polémica na India por milagru atribuyíu a Sor Teresa de Calcuta» (16 d'ochobre de 2002). Consultáu'l 3 de xunetu de 2011.
  140. ↑ Corfield, Justin (2007). «India», Colditz, Graham, A.: Encyclopedia of Cancer and Society Vol. 1 (n'inglés). Thousand Oaks, California, EE. XX.–Londres, Reinu Xuníu: SAGE Publications, páx. 456. ISBN 978-1-4129-4989-7. «Mention should be made of the canonization of the Roman Catholic nun Mother Teresa of Calcutta. Her healing of Monica Besra, who was suffering from a tumor, was one of the main elements in Mother Teresa's becoming a saint.»
  141. ↑ Reinoso, Susana (3 de marzu de 1999). «La beatificación de la Madre Teresa, un pidíu mundial». La Nación. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  142. ↑ Hitchens, Christopher (febreru-marzu de 2004). «Less than Miraculous» (inglés). Free Inquiry. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-05. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  143. ↑ «Beatifican mañana a Madre Teresa de Calculta». Méxicu: El Sieglu de Torreón (18 d'ochobre de 2003). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  144. ↑ Blau, Reuven (3 sept. 2016). «Mother Teresa helped cure Brazilian man of multiple brain tumors» (inglés). New York Daily News. Consultáu'l 4 de xunetu de 2017.
  145. ↑ Squires, Nick (18 d'avientu de 2015). «Mother Teresa will become a saint in Vatican Year of Mercy» (inglés). The Telegraph. Consultáu'l 4 de xunetu de 2017. «Mother Teresa had been recognised for her second miracle when she cured a Brazilian man suffering from multiple brain tumours in 2008»
  146. ↑ Falasca, Stefania (17 d'avientu de 2015). «Canonizzazione. Madre Teresa santa, il via llibera del Papa» (italianu). Avvenire. Consultáu'l 26 de xunu de 2017.
  147. ↑ Bernabé, Mònica (19 d'avientu de 2015). El Mundu (ed.): «El papa aprueba la canonización de Teresa de Calcuta». Consultáu'l 19 d'avientu de 2015.
  148. ↑ Harris, Elise (18 d'avientu de 2015). ACI Prensa (ed.): «madre-teresa-de-calcuta-sera-declarada-santa-71034/ Vaticanu fixo anunciu oficial: La Madre Teresa de Calcuta va ser declarada santa». Consultáu'l 18 d'avientu de 2015.
  149. ↑ El Papa Francisco proclama santa a la Madre Teresa de Calcuta. Multitudinaria ceremonia na Plaza de San Pedro nel Vaticanu (ABC, 4-9-2016, de Axenciar EFE, consultada'l 4-9-2016).
  150. ↑ «Francisco canoniza a Madre Teresa de Calcuta». Consultáu'l 4 de setiembre de 2016.
  151. ↑ Povoledo, Elisabetta (3 de setiembre de 2016). «Mother Teresa Is Made a Saint by Pope Francis» (inglés). The New York Times. Consultáu'l 7 d'avientu de 2016.
  152. ↑ «Mother Teresa declared saint by Pope Francis at Vatican ceremony – BBC News» (inglés). Consultáu'l 7 d'avientu de 2016.
  153. ↑ «Mother Teresa of Calcutta. A biography of the life and career of Mother Teresa.» (english). Marvel (Xineru de 1984.). Consultáu'l 5 de setiembre de 2017.
  154. ↑ «madre-teresa-foi-la-heroina-de-una historieta-de-marvel-14113/ Cuando la Madre Teresa foi la heroína d'una historieta de Marvel». aciprensa.com.
  155. ↑ «Web oficial del Aeropuertu Internacional de Tirana Madre Teresa» Tirana-airport.com.al. Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  156. ↑ «Nueva York dedica una cai a la Madre Teresa de Calcuta» Aciprensa.com, 2 de setiembre de 2009. Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  157. ↑ «muséu-sobre-la madre-teresa-desamarra-la_16019_25397.html Homenaxe o cursilería: el muséu sobre la Madre Teresa desamarra'l discutiniu» Los tiempos.com, 12 de xunu de 2009. Consultáu'l 21 d'abril de 2011.
  158. ↑ «Mother Teresa Women`s University» (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  159. ↑ «The miracle of faith» (n'inglés). Hindu.com. 25 d'agostu de 2007. Archivado del original el 2007-11-04. https://web.archive.org/web/20071104021514/http://www.hindu.com/2007/08/25/stories/2007082554761400.htm. Consultáu'l 21 de xunu de 2011. 
  160. ↑ Hinduonnet.com. (26 d'agostu de 2006). «Memories of Mother Teresa Archiváu 2011-05-23 en Wayback Machine» (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  161. ↑ «Touch the Poor...» (inglés). India-today.com (15 de setiembre de 1997). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-09-03. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  162. ↑ «The path to Sainthood» (inglés). Hinduonnet.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-02. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  163. ↑ «In the shadow of a saint» (inglés). Hinduonnet.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-02. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  164. ↑ Navin Chawla (11 d'abril de 2008). «Mission Possible» (inglés). Indiatoday.digitaltoday.in. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  165. ↑ Hindu.com. (26 d'agostu de 2008). «Mother Teresa and the joy of giving Archiváu 2008-08-28 en Wayback Machine» (n'inglés). Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  166. ↑ «"Mother Express" to be launched on Aug 26» (inglés). IBN Live (2 d'agostu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  167. ↑ (n'inglés) Centre could have done more for Mother Teresa: Karunanidhi. The Times Of India. 4 d'avientu de 2010. http://timesofindia.indiatimes.com/india/Centre-could-have-done-more-for-Mother-Teresa-Karunanidhi/articleshow/7044440.cms. Consultáu'l 21 de xunu de 2011. 
  168. ↑ «Premiu Nacional Madre Teresa» (2011). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2007. Consultáu'l 8 de setiembre de 2011.
  169. ↑ «Megan Fox Mother Teresa Pictures» (inglés). Pop Crunch (9 d'agostu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-24. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  170. ↑ nueche escura-de-la madre-teresa-de-calcuta “The letters” la película sobre “la nueche escura” de la Madre Teresa de Calcuta. 3 de xineru de 2016. http://www.romereports.com/2016/01/03/the-letters-la-pelicula-sobre-la nueche escura-de-la madre-teresa-de-calcuta. Consultáu'l 4 de xineru de 2016. 

Bibliografía

editar
N'español
N'inglés

Llectura complementaria

editar

Enllaces esternos

editar

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.

• «La madre Teresa nun yera una Santa» Artículu críticu col so inminente procesu de santificación.


Predecesor:
Fundadora y primer superiora xeneral
 
Superiora xeneral de les
Misioneres de la Caridá
1950 - 1997 		Socesor:
María Nirmala Joshi


Predecesor:
Andréi Kolmogórov
Karl von Frisch
Xuan XXIII
Paul Hindemith
Samuel Eliot Morison 		Premiu Balzan
1978 		Socesor:
Ernest Labrousse y Giuseppe Tucci
Jean Piaget
Torbjörn Caspersson


Predecesor:
'
 
Premiu Nobel de la Paz
1979 		Socesor:
Adolfo Pérez Esquivel


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Teresa_de_Calcuta&oldid=4308250»