Vitis tiliifolia

Vitis tiliifolia;
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Fanerógama, Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Vitales
Familia:	Vitaceae
Xéneru:	Vitis
Especie:	V. tiliifolia; Humb. & Bonpl. ex Schult.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

Vitis tiliifolia: la uva de monte, agraz o chochogo, ye una liana o bejuco perteneciente a la familia de les Vitaceae; que se distribúi naturalmente dende'l sur d'Estaos Xuníos y de Méxicu, hasta'l norte de Suramérica: Ecuador, Colombia, Venezuela y Brasil, y na aguada Atlántica: Golfu de Méxicu y el Caribe; nel sur de Méxicu, na llamada rexón de Los Tuxtlas, ye conocida llocalmente como "Chochogo". N'otres partes d'América Central denominar agrá^[2], nes Antilles, Panamá, Venezuela y Colombia bejuco d'agua^[2] y nesta postrera tamién agrás^[2].

Descripción

Presenta un tarmu redondu y trabancosu, llixeramente torcíu, de 5-6 cm diámetru, con nuedos presentes, pocu evidentes y prominentes, allugaos lateralmente y alternaos. Entrenudos de 7-15 cm de llargu. Corteza fisurada, d'aspeutu escamosu, con fisuras de 5-10 mm, crestes corchosas, de color café.

Presenta fueyes simples de color verde d'unos 7 a 16 cm de llargu, cordiformes (en forma de corazón), con 3 lóbulos, fai glabro y viesu densamente pelosu, blancu, con marxe dentáu-lobáu. Esti bejuco tien unes ramines delgaes llamaes bilortos de forma bifida, coles cualos enriédase n'otres plantes.

Florece d'abril a mayu, fructifica de xunetu a agostu. Les flores son de color verde, bien pequeñes. El frutu ye redondu d'unos 4 a 6 mm de diámetru, cuando mozos verdes y cuando maduros de color coloráu escuru a moráu.

En ciertes rexones la planta floria y fructifica mientres tol añu o nel mes de xunu. Esta planta ye común n'ambientes naturales y alteriaos.

Usos

El frutu ye comestible, y con él ellabórase por fermentadura un vinu artesanal, que na rexón de Los Tuxtlas al sur de Méxicu ye conocíu como "vinu de chochogo" y na rexón d'Alvarado, Veracruz. a cencielles como "agraz" o "vinu de agraz", de bien prestosu sabor y arume, comercializáu a nivel llocal na ciudá de Santiago Tuxtla dende 1995 y otres llocalidaes cercanes.

La planta ye utilizada medicinalmente pa los reñones.

Santiago Tuxtla

En xunetu de 2015 va llevar a cabu'l primer Festival del Chochogo nel Mpio. de Santiago Tuxtla, onde se tastiara manxares y bébores tradicionales ellaboraes na rexón de los Tuxtlas. A pesar de que se conoces con distintos nome, na rexón dizse Xohxogo (Voz nahualt que significa “Cosa bien agria”. Según los cronistes el consumu d'esta bébora que dende hai abondo tiempu yá se consumía. La referencia más antigua data de 1522cuando Gonzalo de Sandoval ye unviada a esplorar estes tierres y menta:

“entramos nuna provincia que se diz Zitla, la más fresca y llena de bastimentos y bien poblada qu'habíamos vistu; y depués vieno de paz”

Taxonomía

Vitis tiliifolia describióse por Humb. & Bonpl. ex Schult. y espublizóse en Systema Vegetabilium 5: 320. 1819.^[3]

Etimoloxía

Vitis; nome xenéricu que ye tomáu direutamente del Llatín vītis, vitis, la vide, el sarmiento, vitis vinea siendo'l vinu^[4]

tiliifolia: epítetu

Sinonimia

Vitis acuminata Oerst.
Vitis arachnoidea Oerst.
Vitis caribaea DC.
Vitis vinifera var. tiliifolia (Humb. & Bonpl. ex Roem. & Schult.) Kuntze^[5]

Ver tamién

Referencies

↑ The original description of V. tiliifolia is found in Syst. veg. 5:320. 1819 GRIN (29 de marzu de 2010). «Vitis tiliifolia information from NPGS/GRIN». Taxonomy for Plants. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Consultáu'l 20 d'abril de 2010.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Malaret, Augusto (1970). Lexicón de Fauna y Flora (en castellanu). Madrid: Comisión Permanente de l'Asociación d'Academies de la Llingua Española, páx. vii + 569.
↑ «Vitis tiliifolia». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 26 de marzu de 2015.
↑ Gaffiot F., Dictionnaire Latin-Français, Hachette, Paris, 1934, p.1686
↑ «Vitis tiliifolia». The Plant List. Consultáu'l 26 de marzu de 2015.

Bibliografía

CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
Correa A., M.D., C. Galdames & M. Stapf. 2004. Cat. Pl. Vasc. Panamá 1–599. Smithsonian Tropical Research Institute, Panamá.
Cowan, C. P. 1983. Flora de Tabasco. Llistaos Floríst. Méxicu 1: 1–123.
Davidse, G., M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera. 2015. Saururaceae a Zygophyllaceae. 2(3): ined. In G. Davidse, M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera (eds.) Fl. Mesoamer.. Universidá Nacional Autónoma de Méxicu, Méxicu.
Dodson, C.H., A.H. Gentry & F.M. Valverde Badillo. 1985. Fl. Jauneche 1–512. Bancu Central del Ecuador, Quito.
Elias, T. S. 1968. Flora of Panama, Part VI. Family 112. Vitaceae. Ann. Missouri Bot. Gard. 55(2): 81–92. View in BotanicusView in Biodiversity Heritage Library
Funk, V. A., P. E. Berry, S. Alexander, T. H. Hollowell & C. L. Kelloff. 2007. Checklist of the Plants of the Guiana Shield (Venezuela: Amazonas, Bolivar, Delta Amacuro; Guyana, Surinam, French Guiana). Contr. U.S. Natl. Herb. 55: 1–584.

Enllaces esternos

^[1]león Gómez Calixto. Manual pa la identificación de lianas nel campu. Proyeutu CONABIO: FB636/R167/98. Universidá Nacional Aútónoma de Méxicu, Institutu de Bioloxía, Depto. de Botánica. Méxicu, 2000. http://www.conabio.gob.mx/institucion/proyectos/resultados/InfR167.pdf

Angulo, david. La flora del monte La Montañona, Chalatenango, El Salvador. Fundación Prisma. San Salvador, 2005. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

Carlos S.. Aportación d'información. Dende 1995. https://plus.google.com/+BebidadelosTuxtlasChochogoSantiagoTuxtla/posts

↑ https://plus.google.com/102724867757243015786/about?gl=mx&hl=es-419

[grin-1] The original description of V. tiliifolia is found in Syst. veg. 5:320. 1819 GRIN (29 de marzu de 2010). «Vitis tiliifolia information from NPGS/GRIN». Taxonomy for Plants. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Consultáu'l 20 d'abril de 2010.

[Malaret-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Malaret, Augusto (1970). Lexicón de Fauna y Flora (en castellanu). Madrid: Comisión Permanente de l'Asociación d'Academies de la Llingua Española, páx. vii + 569.

[Trop-3] «Vitis tiliifolia». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 26 de marzu de 2015.

[4] Gaffiot F., Dictionnaire Latin-Français, Hachette, Paris, 1934, p.1686

[5] «Vitis tiliifolia». The Plant List. Consultáu'l 26 de marzu de 2015.

[6] ttps://plus.google.com/102724867757243015786/about?gl=mx&hl=es-419

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[1]