Xeografía de Corea del Norte
Corea del Norte llinda al norte con China y con Rusia, al este col mar del Xapón (llamáu mar del Este o Oriental polos coreanos), al sur con Corea del Sur, y al oeste col mar Mariellu (llamáu mar del Oeste o Occidental en Corea), en que la so parte norte ta la badea de Corea. El territoriu norcoreanu toma la metá septentrional de la península de Corea, d'unos 1100 km de llargor.
| Xeografía de Corea del Norte | ||
|---|---|---|
.jpg) | ||
| Coordenaes | 40°N 127°E / 40°N 127°E | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
La mayor parte del so territoriu ta formada por llombes y montes dixebraes por valles fondos y estrechos nel norte y l'este, y por planicies costeres al oeste.
El puntu más eleváu de Corea del Norte ye'l Paektu-san, de 2744 m d'altitú. Los principales ríos son el Tumen (521 km) y el Yalu (790 km), que los sos cursos formen la frontera natural norte cola Manchuria china.
Relieve
editarLos primeres visitantes de Corea destacaron que'l país paez "un mar en continua galerna" por cuenta de les socesives cadenes montascoses que percuerren la península de Corea. En redol al 80 per cientu del territoriu ta formáu per montes y pandos, de les que toles que superen los dos mil metros d'altitú topar en Corea del Norte. La mayor parte de la población vive n'enllanaes y tierres baxes. Les llanures costeres son amplies nel oeste y discontinues nel este.
El monte Paektu, el puntu más altu de Corea del Norte, ye un monte volcánicu cerca de Manchuria con un pandu basáltica que bazcuya ente 1.400 y 2.000 m d'altitú. Los montes Hamgyong formen un cordal d'unos 350 km de llargor nel estremu nordeste de la península, con munchos picos de más de dos mil metros, ente ellos el Kwanmobong, de 2.541 m.
Otros cordales importantes son los montes Rangrim, en direición norte a sur na parte central del norte del país, enzancando les comunicaciones ente les partes oriental y occidental del país, con una altitú máxima nel picu Wagalbong, de 2.260 m, y fonte de dellos de los ríos más importantes, como'l Taedong y el Chongchon, y la sierra de Kangnam, al oeste de l'anterior, paralela al ríu Yalu, que forma frontera con China. Destaca pola so guapura'l monte de Kŭmgangsan, de 1.638 m, asitiada nel cordal de Taebaek, que percuerre tola parte oriental de la península de Corea y bordia el Mar de Xapón.
Les llanures son pequeñes. Les más estenses son les de Pyong Yang y Chaeryong, que tienen caúna unos 500 km². Al este, les llanures son más pequeñes por cuenta del cordal de Taebaek, que sigue la mariña y cai abruptamente nel mar.
Hidrografía
editar
La mayor parte de los ríos nacen nos cordales del norte y l'este del país, y escurren escontra l'oeste, escontra'l mar Mariellu y la badea de Corea. El más llargu ye'l ríu Yalu, tamién llamáu Amnok, navegable 678 de los sos 790 km de llargor. El segundu ríu n'importancia ye'l ríu Tumen, unu de los pocos importantes que desagüen nel mar de Xapón, con 521 km, pero solu navegable lo últimos 85 km por cuenta de la topografía. El tercer ríu n'importancia ye'l ríu Taedong, que flúi al traviés de la llanura de Pyongyang y ye navegable 245 de les sos 397 km.
Los llagos son pequeños por cuenta de la falta d'actividá glacial na rexón y a la estabilidá de la corteza terrestre. Sicasí, la construcción de preses pal llogru d'enerxía hidroeléctrica y el regadío dio llugar a diversos llagos de cierta importancia. Destaquen los banzaos de Hwanggang, Imnam, Nampo (banzáu de marea), Sapung, Taipingwan, Weiyuan, Kumya, Paekma[1] y Yunfeng. Esti postreru atopar ente la frontera de China y Corea del Norte, nel ríu Yalu, como'l banzáu de Sapung. Pela contra, el banzáu de Imnam atópase mui cerca de la frontera de Corea del Sur, nel ríu Bukhan, afluente del ríu Han. En 2005, Corea del Norte lliberó una gran cantidá d'agua d'esti banzáu, causando hinchentes nel país vecín. Pa compensalo, Corea del Sur construyó'l banzáu de la Paz,[2] onde quedaríen reteníes les crecíes.
En 2012 inauguróse'l banzáu de Huichon,[3] colos sos dos centrales hidroeléctriques, I y II, nel ríu Chongchon, que tenía de suministrar eletricidá a Pyongyang.[4] Per otru llau, esiste un proyeutu de construcción de 6 centrales hidroeléctriques nel ríu Ryesong, nel suroeste del país, con desaguada en Corea del Sur, nel mar Mariellu, al oeste de la boca del ríu Imjin. Na actualidá, inauguráronse delles d'estes centrales cola construcción d'un gran banzáu.[5][6][7][8] Les centrales denominaríense Ryesonggang, y llevaríen los númberos 1 al 6.[9]
Clima
editar
Corea del Norte tien una combinación de clima continental y oceánicu, con cuatro estaciones bien marcaes.[10] La mayor parte del país ta consideráu como de clima continental húmedu según la clasificación climática de Köppen, con branos templaos ya iviernos fríos y secos. Pel branu, hai una curtia estación húmeda llamada changma.[11] Les agües, nel centru sur, superen los 200 llitros en xunetu y agostu y avérense a los 1.000 mm añales.
El llargu iviernu apurre díes fríos y escamplaes entrepolaes con nubes de nieve provocaes polos vientos del norte y noroeste procedentes de Siberia. La temperatura medio de les máximes y les mínimes en Pyongyanf ye de -3 oC y -13 oC. De media, nieva 37 díes mientres l'iviernu, que puede ser especialmente duru nes rexones del norte.[10]
Los branos tienden a ser curtios, templaos y húmedos, y llueve por causa de los monzones del sur y el sureste qu'apurren mugor del océanu. La primavera y la seronda son estaciones de transición con temperatures nidies y vientos variables que les converten nes meyores dómines. La media diaria de les máximes y les mínimes n'agostu pa Pyongyang ye de 29 oC y 20 oC.[10]
De media tamién, el 60% de les precipitaciones tienen llugar de xunu a setiembre. El final de la primavera suel ser secu, siguida de fuertes agües ya hinchentes. Los tifones afecten a la península una vegada al añu, pel branu o entamos de seronda. En 2015 producióse la seca más importante en 100 años.[12]
Mediu ambiente
editar
El paisaxe de Corea del Norte ye diversu, y nél compaxinen praos alpinos, montes, tierres cultivaes, llagos, ríos y ecosistemes marinos. Nos últimos años, el mediu ambiente s'hai considera n'estáu de crisis, catástrofe o colapsu.[13][14][15]
Los cultivos, baltar d'árboles y los desastres naturales intensificaron la presión sobre los montes. Mientres la crisis económica de la década de 1990, acelérose la deforestación, mientres la xente volvía a los montes p'aprovise de madera y alimentu. Esto provocó un aumentu de la erosión del suelu y amontó el riesgu d'hinchentes.[13][14][15][16] Como respuesta, el gobiernu punxo en marcha un proyeutu de reforestación. Según les imáxenes de satélite, perdióse dende 1985 el 40 per cientu de la superficie forestal.[17]
Fronteres, mariñes ya islles
editar
Corea del Norte tien una superficie de 120.538 km², de los cualos 120.408 km² son tierra y 130 km² son agua. Les sos fronteres tien un llargor de 1.671,5 km de les que 1.416 km son con China; 238 km, con Corea del Sur, y 17,5 km con Rusia.
La península de Corea estender a lo llargo de 1.000 km dende'l sur hasta la masa continental asiática. Los 8.460 km de mariña de Corea son bien irregulares, y Corea del Norte tien 2.495 km, una tercer parte. sobremanera ente les mariñes sur y oeste. Na mariña este atopa la badea de Corea Oriental, nel estrechamientu que marca'l fin de la península, nel mar de Xapón, ente la frontera con Corea del Sur y el cabu de Musu Point o Musu Dan, puntu na mariña oriental onde la mariña xira escontra'l norte definitivamente. Nel llau contrariu atópase la badea de Corea, nel mar Mariellu.
Hai unes 3.579 islles na península de Corea, la mayoría nes mariñes sur y oeste. Ye posible que Corea del Norte añadiera delles islles en mariñes pocu fondes pa instalar bases de misiles.[18]
Referencies
editar- ↑ «The DPRK’s Damn Dams». North Korea Economy Watch. Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «S. Korea completes 'Peace Dam' to block flood attack from North» (english). World Tribune.com (27 d'ochobre de 2005). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-03. Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «New Power Station Goes Operational in North Korea». KCNA, YouTube (6 d'abril de 2012). Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «DPRK declares Huichon Power Stations operational» (english). North Korea Economy Watch (11 d'ochobre de 2011). Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «Ryesonggang Youth Power Station Non. 3 was successfully completed.» (english). http://exploredprk.com/. Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «Ryesonggang 6 Dam». Industry About (30 d'abril de 2017). Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «An update on the Huichon and Ryesonggang Power Stations» (english). North Korean Economy Watch. Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «Project 7053 : Ryesonggang Hydropower Plant Non.5, DPR Korea» (english). http://cdm.unfccc.int. Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ «Ryesonggang Youth Power Station Non. 3 Completed». http://www.naenara.com.kp. Consultáu'l 1 de payares de 2017.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 «North Korea Country Studies. Climate». Lcweb2.loc.gov. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'avientu de 2012. Consultáu'l 23 de xunu de 2010.
- ↑ Federal Research Division of the US Library of Congress. «North Korea – Climate». Country Studies. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2006. Consultáu'l 1 d'agostu de 2007.
- ↑ «North Korea says it cares worst drought in a century». BBC (17 de xunu de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xunu de 2015. Consultáu'l 19 de xunu de 2015.
- ↑ 13,0 13,1 Tenenbaum, David J. (2005). «International Health: North Korean Catastrophe». Environ Health Perspect 113 (1): páxs. A26. doi:. PMID 15643724.
- ↑ 14,0 14,1 McKenna, Phil (6 de marzu de 2013). Inside North Korea’s Environmental Collapse. https://www.pbs.org/wgbh/nova/next/nature/inside-north-koreas-environmental-collapse/.
- ↑ 15,0 15,1 Kirby, Alex (27 d'agostu de 2004). North Korea's environment crisis. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3598966.stm.
- ↑ The Environment Is So Bad in North Korea, They'll Even Let Americans Help. 3 d'abril de 2012. http://www.theatlanticwire.com/global/2012/04/environment-so-bad-north-korea-theyll-even-let-americans-help/50653/.
- ↑ Raven, Peter (9 de setiembre de 2013). «Engaging North Korea through Biodiversity Protection». Science & Diplomacy 2 (3). http://www.sciencediplomacy.org/perspective/2013/engaging-north-korea-through-biodiversity-protection.
- ↑ «North Korea’s Mysterious New Islands». The Diplomat (1 de mayu de 2017). Consultáu'l 2 de payares de 2017.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Xeografía de Corea del Norte.
Datos: Q1423763- Multimedia: Geography of North Korea
