Aliud
Aliud ye una llocalidá y tamién un conceyu de la provincia de Soria, partíu xudicial de Soria, Comunidá Autónoma de Castiella y Lleón, España. Pueblu de la Contorna de Campo de Gomara
 Aliud | |
|---|---|
.jpg) | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella y Lleón |
| Provincia |  provincia de Soria |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Aliud (es)  | Leocadio Álvarez Gómez |
| Nome oficial | Aliud (es)[1] |
| Códigu postal |
42132 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 41°39′16″N 2°15′11″W / 41.654444444444°N 2.2530555555556°O |
  Aliud Aliud (España) _Mapa.svg) | |
| Superficie | 17.65 km² |
| Altitú | 1016 m |
| Llenda con | Aldealafuente, Cabrejas del Campo, Almenar de Soria, Buberos y Gómara |
| Demografía | |
| Población |
21 hab. (2023) - 15 homes (2019) - 5 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0.02% de provincia de Soria |
| Densidá | 1,19 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
| aliud.es | |
 | |
Toponimia
editar1ᵉʳ Versión
editarEl topónimu deriva del árabe اليهود (al-yahūd), «los xudíos».[2]
Los colonos xudíos establecíense ellí onde había riqueza, siendo esta una zona de riqueza ganadera.
Más palantre, los xudíos conversos tomaron apellíos nuevos qu'escondieren el so orixe xudíu (Díez, por casu, ye apellíu reconocíu como sefardita pol Gobiernu español a la de faer posible el llogru de la nacionalidá española), fuxendo de la Inquisición, que tenía xurisdicción sobre los conversos, siendo qu'hubo progromos en Castiella y n'Aragón contra los mesmos xudíos nel sieglu anterior a la espulsión de los mesmos d'España en 1492.
Inclusive dempués de 1492 hubo en Soria munchos xudíos que tornaron ellí onde vivíen antes, camudando'l so nome, tal como'l casu de Hernando Álvarez, que tornó convertíu de Portugal, magar non convencíu, como reconoció Clara, como cristiana vieya de Gomara, ante'l Tribunal de la Inquisición el 1 setiembre de 1502. Ver 'Notes alrodiu de la espulsión de los xudíos de la diócesis d'Osma (Soria)', p.79.
Cabo suponer qu'en Aliud, de nome musulmán, hubiera un bon númberu de xudíos, d'ende que se-y conociera por esi nome. Una colonia xudía en territoriu cristianu-musulmán.
Na memoria de los actuales vecinos de Aliud non queda nin rastru d'aquellos xudíos de Aliud, que'l so nome escuende'l so orixe igual que los apellíos sefardinos de los conversos.
Escaecíu anguaño dichu orixe por toos, traicionando la memoria d'aquel pueblu xudíu de Aliud, namái les piedres de les cases y les ruines de los sos edificios xunto colos xenes de los sos descendientes masculinos (el 'xen judio' ver nel cromosoma Y) daríen fe del so venceyu sefardín.
2ª Versión
editarEl topónimu procede del árabe الحود (al-hûd)[3]
Otra versión más moderna ye la ufiertada pol arabista y miembru de la Real Academia de la Historia Elías Terés Sádaba na so obra “Antroponimia Hispanoárabe (Reflexada poles fontes latino-romances)” onde se nos indica la posible procedencia del nome nel so puntu 426:
Hûd: Nome coránicu, reflexáu nes siguientes fontes: XHA Çulemam Auenhut o Abenhut; VBA Abenfut, Abenhut; BC AbenCuth, Abenhut, CJ Abenhut, Auehut YE, MHE, MRFM Abenhut(h) o Abenut; TFCD Ybenfuc; Rml Abbenhut, abehenut; RV Abenhut; RM Abenhud, Aben Hud; PCG Abenhuth; CAXI Abenhuc[4]
Toponimia: Torre de Behud, Puerta de Bahud, Camín de Benafut, Aliud, Regueru de Valhuz, Vilavenut, Posar(da)s de Abenfut o Abenhut, Abenuz/x, Beneute.
No que se refier al nome coránicu Hûd, ye bien posible que faiga referencia al profeta árabe qu'unvió Dios a los aditas y que da nome a ensame de families musulmanes ente les que s'atopa la importante dinastía de los Banu Hud, reis de la taifa de Zaragoza ente 1039 y 1110.
Nuna redolada arrodiada de comunidaes de clara raigón musulmana como Albocabe, Almenar o Aragel resulta lóxicu pensar qu'Aliud sería una pequeña aldega, tamién musulmana, dedicada a llabores d'agricultura y ganadería sol influxu proteutor de dalgún nucleu poblacional con ciertu potencial defensivu como Gómara, que disponía d'importantes recursos militares. Cuntando con que la conquista de Soria per parte de los musulmanes foi nel añu 715 puede considerase la fundación de Aliud ente los sieglos VIII ya IX. Un exvoto celtíberu[5] topáu nes cercaníes del antiguu molín indica la esistencia de dalguna población o centru devocional prerromanu pela redolada. (s.II – s.I e.C.). Restos de terra sigillata indiquen tamién la presencia romana na zona nos sieglos I – IV d.C.
Xeografía
editar Esta pequeña población de la Campo de Gómara ta allugada nel centru de la provincia de Soria , al este de la capital nel valle del ríu Rituerto al sur d'Almenar de Soria.
Despoblaos
editarL'antigua villa d'Albocabe, n'estáu ruinosu, pertenez anguaño al términu de Aliud, al igual que'l despobláu d'Aragel.
Comunicaciones
editarNel encruz de les carreteres locales SO-P-3004 que nos lleva de Cabrejas del Campo a Gómara y la SO-P-3121 d'a Albocabe a Torralba de Arciel.[6]
Historia
editarLlugar que mientres la Edá Media perteneció a la Comunidá de Villa y Tierra de Soria formando parte del Sexmo de Lubia.[7]
A la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá de constitúi en conceyu constitucional, conocíu entós como Aliud y Albocabe na rexón de Castiella la Vieya[8] que nel censu de 1842 cuntaba con 54 llares y 218 vecinos.
Los habitantes de Aliud yeren conocíos como "yelseros".
Demografía
editarEn 2010 la población xube a 27 habitantes, 15 homes y 12 muyeres.[9]
| Gráfica d'evolución demográfica d'Aliud ente 1900 y 2010 |
 |
|
Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001) según los censos de población del INE. Población según el padrón municipal de 2010 del INE. |
Población por nucleu
editar| Nucleos | Habitantes (2009) |
|---|---|
| Aliud | |
| Albocabe | |
| Aragel |
Fiestes y costumes
editarLa fiesta tradicional ye la del Rosario. Sicasí, pel branu celébrense fiestes tamién l'últimu fin de selmana d'agostu. El santu qu'hai na ermita del conocíu como "Cuetu Santu" ye San Cristóbal. Cuenta con frontón pa xuegos y parque, según edificiu municipal p'allugar a la corporación de trés conceyales, consultoriu médicu y sales p'actividaes comunes. El conceyu tamién dispón d'accesu a internet por aciu WiFi gratuitu pa los vecinos del conceyu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Asín Palacios, Miguel (1940). Contribución a la toponimia árabe d'España. Madrid: Conseyu Cimeru d'Investigaciones Científiques, páx. 64.
- ↑ Terés Sádaba, Elías (1992). “Antroponimia hispanu árabe (Reflexada poles fontes latino-romances)”, en Anaquel d'estudios árabes, Nᵘ 3, ISSN 1130-3964. Universidá Complutense, páx. 32.
- ↑ Les abreviatures pueden consultase en: Terés Sádaba, Y.: “Antroponimia hispanu árabe (Reflexada poles fontes latino-romances)”, en Anaquel d'estudios árabes, ISSN 1130-3964, Nᵘ 1, 1990, páxs. 129-133
- ↑ Pequeña vaca de bronce que s'atopa anguaño nel Muséu Numantinu
- ↑ Wikimapia [1]
- ↑ Asina consta nel Censo de Población de la Corona de Castiella del añu 1594.
- ↑ Conceyu Códigu INE -42016
- ↑ «INE, Soria: Población por conceyos y sexu.». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-24.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Aliud.
