La espresión asuntu Platen referir a una disputa pública ente'l poeta Heinrich Heine y el so colega August von Platen-Hallermünde, una de les disputes más amargoses de la hestoria de la lliteratura alemana.

Antecedentes

editar

En 1819, un vieyu Goethe publicó'l so Diván d'Oriente y Occidente, una serie de poemes realizaos al estilu persa. Dientro de les temes trataes, atopábase naturalmente la pederastia, l'amor a los rapazos, habitual na poesía persa. Claro que Goethe darréu aseguró que l'amor presentáu ye platónicu. El coperu Saki cánta-y al poeta Hatem:

Nennen dich dean großen Dichter, Wenn
dich auf dem Markte zeigest;
Gerne hör' ich, wenn du singest, Und
ich horche, wenn du schweigest.

Doch ich leibe dich noch lieber, Wenn
du küssest zum Erinnern;
Denn die Worte gehn vorüber, Und
der Kuss, der bleibt im Innern.

Reim auf Reim will was bedeuten, Besser
ist ye, viel zu denken.
Singe du dean andern Leuten
Und verstumme mit dem Schenken.

Te llamen el gran poeta, Cuando te muestres
nel marcáu;
Escucho con prestu cuando cantes, Y espío
cuando calles.

Pero entá te quiero más, Cuando beses
pa recordar;
Pos la pallabres esmorécense, Y el
besu permanez nel interior.

Rima a rima significa daqué, Ye meyor
pensar enforma, Canta a los
demás
Y calla al sirvir vinu.

L'estudiante August, conde von Platen-Hallermünde, lleó entusiasmáu los poemes con 23 años en Weimar. Platen, qu'a pesar del so nome aristocráticu yera fíu d'un guardabosques, reconociera la so homosexualidá en 1818, pero decidir a vivila de forma platónica y asexual, fechu qu'espresó nos sos poemes.

Discutiniu

editar

En 1827 Heinrich Heine publicó, como anexu a los sos Reisebilder. Zweiter Teil («Imáxenes de viaxe. Segunda parte.»), xenien del poeta Carl Leberecht Immermann, nes que se ri del orientalismu na poesía, crítiques que se convirtiera n'habituales dende'l discutiniu ente autores románticos y clasicistes.

Oestliche Poeten

Groß' mérite ist ye jetzo, nach Saadi's Art zu girren, Doch
mir scheint's égal gepudelt, ob wir östlich, westlich irren.

Sonsten sang, bei'm Mondenscheine, Nachtigall seu Philomele;
Wenn jetzt Bülbül flötet, scheint ye mir denn doch dieselbe Kehle.

Alter Dichter, du gemahnst mich, als wie Hameln's Rattenfänger;
Pfeifst nach Morgen, und ye folgen all' die lieben, kleinen Sänger.

Aus Bequemlichkeit verehren sie die Kühe frommer Inden, Daß
sie dean Olympus mögen nächst in jedem Kuhstall finden.

Von dean Früchten, die sie aus dem Gartenhain von Schiras stehlen, Essen
sie zu viel, die Armen, und vomiren dann Ghaselen.

Poetes orientales

Gran méritu ye agora, ruar a la manera de Sa'di, Pero a mi paezme igual,
que nos equivocar de forma oriental o occidental.

Antes cantaba, a la lluz de la lluna, el ruiseñor o Filomela;
Cuando agora toca la flauta Bülbül, paezme'l mesmu gaznatu.

Viejo poeta,[1] el to alviértesme, como el flauteru de Hamelín;
Xibles a la mañana y te siguen tolos queríos y pequeños cantores.

Por comodidá adoren a les vaques de los piadosos indios, Pa poder
encuentrar el Olimpo en cada corte.

De los frutos, que roben de los xardinos de Shiraz, Comen
demasiáu, los probes, y devuelven gazales.

Platen sintióse aludíu nesta crítica y tomó a mal la publicación de los epigrames por Heine. Na so obra Der romantische Ödipus («El Edipo romántco»; 1828), Platen introdució un personaxe llamáu Nimmermann,[2] atacando a Heine al traviés del so orixe xudíu: referir a él como «el divín Petrarca de la fiesta de les cabañes»,[3] «arguyu de la sinagoga»,[4] etc. amás d'afirmar que golía a ayu, usando clixés antisemita.[5] L'ataque diba más allá de lo habitual, yá que nun s'amenorgaba a criticar la obra, sinón que aportaba a personal.

Ente que Immermann procuró reconducir el discutiniu al nivel lliterariu, Heine decidir pol güeyu per güeyu. Nel tercer tomu de Reisebilder (1830), editáu pocu dempués, nel últimu capítulu tituláu «Bäder von Lukka» («Baños de Lukka»), Heine afaía cuentes col poeta y amigu entendíu»[6] Platen y nun aforra en comentarios despreciatibles, de cutiu refiriéndose a la homosexualidá de Platen: Platen, al que «nunca tocó una muyer»,[7] sería «más home de culu qu'home de cabeza»,[8] una «tríbada masculina»;[9] el conde ye allabáu pola so cortesía para colos más nuevos, frente a los que ye la modestia mesma, al pidir cola más atenta humildá'l so permisu, pa de xemes en cuando xubir a la so habitación».[10] Inclusive fai risión la probeza de Platen: «el condáu del Conde ta na lluna».[11] Tamién menta al pasar a otros homosexuales, como al «gazalico Iffland»[12]

Ente otres razones, los ataques de Platen influyeron en que la candidatura de Heine a una cátedra en Múnich fracasara. De fechu Heine diba más allá, creyendo que detrás de Platen atopábense los clérigos bávaros que fixeren fracasar l'intentu. Esta guerra d'estermín»,[13] como llamó nuna ocasión el discutiniu, influyó tamién na decisión de Heine de treslladase en 1831 a París. La polémica amuesa que'l bautizu protestante de Heine en 1825 nun lo protexó d'enemistaes y discriminación. Platen tamién morrió nel autoexilio n'Italia, en 1835.

Los contemporáneos enfearon la conducta de Heine y los sos comentarios despreciatibles sobre la homosexualidá de Platen; l'asuntu sigue considerándose una mancha na biografía del poeta, yá que hai que tener en cuenta que la homosexualidá yera un delitu na dómina. Sicasí, el críticu lliterariu Karl Herloßsohn sentenció en 1930: «Na forma, na que Heine foi atacáu por Platen, yá s'atopaba zarrada la forma na que se tenía que defender».[14] Asina, Heine usaría les mesmes armes coles que foi atacáu. Gotthard Feustel busca los oríxenes del discutiniu en dos consciencies que, a pesar de tolos sos esfuercios, nun son aceptaos pola sociedá por non afaese a la norma». Hans Mayer ver como marxinaos, que, a pesar de tolos sos esfuercios por integrase, fracasen.

Notes y referencies

editar
  • Mayer, Hans: «Der Streit zwischen Heine und Platen». En: Außenseiter. Frankfurt/M. (Suhrkamp) 1981, p. 207-223.
  • Feustel, Gotthard (1995). Die Geschichte der Homosexualität (n'alemán). Leipzig: Albatros. ISBN 3-491-96077-0.
  1. Ye una referencia a Goethe.
  2. En referencia a Immermann; Nimmermann ye un xuegu de pallabres con «nimmer», «nunca» o «enxamás», y «mann», home.
  3. N'alemán «dean herrlichen Petrark des Lauberhüttenfestes»; Immermann comparara enantes al so amigu Heine con Petrarca.
  4. N'alemán «Synagogenstolz».
  5. Wolfgang Fricke. «Estractu de Der romantische Ödipus» (alemán). heinrich-heine-denkmal.de. Consultáu'l 22 d'agostu de 2010.
  6. Heine usa les pallabres «Dichter und warmen Freund», lliteralmente «poeta y templáu amigu». Les pallabres «warm» y «freund» emplegábense de cutiu pa referise de manera velada a los homosexuales. De forma similar, la pallabra alemana moderna «Schwul», «marica», provién de la pallabra «schwül», «bochornosu», «afogadiegu», nel sentíu del tiempu húmedo y caliente.
  7. N'alemán «nie ein Weib berührt»
  8. N'alemán «mehr ein Mann von Steiß als ein Mann von Kopf»
  9. N'alemán «männliche Tribade»
  10. N'alemán «Zuvorkommenheit gegen Jüngere, bei denen er die Bescheidenheit selbst gewesen sei, indem er mit der liebreichsten Demuth ihre Erlaubniß erbeten, dann und wann zu ihnen auf's Zimmer kommen zu dürfen»
  11. N'alemán «Die Grafschaft des Grafen liegt im Pulgue.»
  12. N'alemán «der ghaselige Iffland»
  13. N'alemán «Vernichtungskrieg»
  14. N'alemán «In der Art, wie Heine angegriffen wurde von Platen, lag auch schon die Art, wie er sich verteidigen musste.»