Biosfera
La biosfera ye'l sistema formáu pol conxuntu de los seres vivos del planeta Tierra y les sos rellaciones.[1] Esti significáu «d'envoltura viva» de la Tierra, ye'l d'usu más estendíu, pero tamién se fala de biosfera, n'ocasiones, pa referise al espaciu dientro del que desenvuélvese la vida.
| Biosfera | |
|---|---|
capa geográfica (es)  | |
|
región del espacio (es) | |
 | |
 |
La biosfera ye l'ecosistema global. Al mesmu conceutu referímonos con otros términos, que pueden considerase sinónimos, como ecosfera o bioxeosfera. Ye una creación coleutiva d'una variedá d'organismos y especies qu'interautuando ente sigo, formen la diversidá de los ecosistemes. Tien propiedaes que dexen falar d'ella como un gran ser vivu, con capacidá pa remanar, dientro d'unes llendes, el so propiu estáu y evolución.
Historia
editar
El términu foi acuñáu pol xeólogu Eduard Suess en 1875, pero'l conceutu ecolóxicu de biosfera empecipió na década de 1920 con Vladimir I. Vernadsky, precediendo a la introducción en 1935 del términu ecosistema por Arthur Tansley.[2] La biosfera ye un conceutu de la mayor importancia n'astronomía, xeoloxía, climatoloxía, paleoxeografía, bioxeografía, evolución y, polo xeneral, en toles ciencies que traten sobre la vida na Tierra. Inclúi a tolos ecosistemes, yá seyan xigantes o diminutos.
Distribución de la vida
editarConstitúi una capa fina de dimensiones irregulares, lo mesmo que ye irregular la densidá de biomasa, de diversidá y de producción primaria. Estiéndese pela superficie y el fondu de los océanos y mares, onde primero se desenvolvió, pola superficie de los continentes, y nos niveles superficiales de la corteza terrestre, onde la vida espolleta, con baxa densidá, ente los poros y fiendes de les roques.
Océanos
editar
Nos océanos la vida concéntrase na capa superficial, zona fótica, na qu'entra la lluz. La cadena trófica empieza equí con fotosintetizadores que son sobremanera cianobacteries y protistes, xeneralmente unicelulares y planctónicos. Los factores limitantes pal desarrollu de la vida son equí dellos nutrientes esenciales, como'l fierro, que son escasos, y la máxima productividá alcuéntrase nos mares fríos y en ciertes rexones tropicales, allegantes a los continentes, nes que les corrientes faen aprucir nutrientes dende'l fondu del mar. Fuera d'esos llugares, les rexones peláxiques (n'alta mar) de les llatitúes templaes son ermos biolóxicos, con poca densidá de vida. Los ecosistemes marinos más ricos y complexos son sicasí tropicales, y son los que se desenvuelven a bien poca fondura, namái unos metros, ricos en vida bentónica, cerca de la vera; l'exemplu más claru son los petones coralinos.
Amás de na zona fótica, hai una vida marina próspera en cada unu de los escuros y estensos fondos del océanu, que depende, pa la so nutrición, de la materia orgánico que cai dende enriba, en forma de borrafes y cadabres. En dellos llugares nos que los procesos xeoteutónicos faen aprucir agües calientes cargaes de sales, son importantes los productores primarios, autótrofos, que llogren la enerxía de reaiciones químiques basaes en sustratos inorgánicos; el tipu de metabolismu que denomamos quimiosíntesis.
En contra de ciertos prexuicios, la densidá media de vida ye mayor nos continentes que nos océanos na biosfera actual; anque como l'océanu ye muncho más estensu, correspuénde-y aproximao'l 50 % de la producción primaria total del planeta.
Continentes
editar
Nos continentes la cadena trófica arrinca de les plantes terrestres, fotosintetizadores que llogren nutrientes minerales del suelu gracies a les mesmes estructures con que se fondien, los raigaños, faciendo circular agua escontra la xamasca, au la evaporen. Por esta razón el principal factor llimitante nos continentes ye la disponibilidá d'agua nel suelu, al empar que lo ye la temperatura, que ye más variable que nos mares, onde l'eleváu calor específico de l'agua asegura un ambiente térmico bien homoxéneu y estable nel tiempu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «-sfera.
- ↑ Suess, Eduard (1875) Die Entstehung der Alpen.
