Blazar
Un blazar ye una fonte d'enerxía bien compacta y altamente variable, acomuñada a un furacu negru asitiáu nel centru d'una galaxa. Los blazares tán ente los fenómenos más violentos del universu, y son una tema importante na astronomía estragaláctica.
Los blazares son un tipu particular de nucleu activu galácticu (inglés: Active galactic nucleus o AGN), carauterizáu por emitir un jet relativista. Anguaño acéptase qu'un blazar ye un cuásar, cola salvedá de que la so jet atópase apuntando en direición a la Tierra. El fechu de que reparemos el jet empobináu direutamente a nós, esplica tantu la intensidá como la rápida variabilidá y traces de los distintos tipos de blazars. Munchos blazars paecen esperimentar velocidaes superlumínicas dientro de los primeres pársecs de les sos jets, probablemente por cuenta de los frentes d'onda de choque relativísticos.
Los blazars nun constitúin un grupu homoxéneu, y estrémense en dos grupos:
- cuásares altamente variables, (denominaos tamién n'inglés "OVV", de Optically Violent Variable quasars), que son un pequeñu subgrupu dientro de los quásares.
- oxetos BL Lacertae, oxetos «BL Lac» o a cencielles «BL Lacs».
El nome de "blazar" foi acuñáu orixinalmente en 1978 pol astrónomu Edward Spiegel pa indicar la combinación d'estos dos clases. Dalgunos d'estos oxetos pueden ser blazares entemedios, que paecen tener un amiestu de les propiedaes de dambos.
El cuadru xeneralmente aceptáu d'estos quasares OVV ye que son, intrínsecamente, potentes radio galaxes, ente que los oxetos BL Lac son, básicamente, galaxes de fontes de radio débil. En dambos casos, los centros galácticos son de galaxes xigantes elíptiques.
Los modelos alternativos, por casu les microlentes gravitacionales, pueden responder a les observaciones de dellos blazars pero nun son consistentes coles propiedaes xenerales.
Tamién se considera que los furacos negros configuren blazares cuando los remexos d'afigura que pueden ta-yos acomuñaos son visibles. Créese que los cuásares (y blázares) son propios de los primeros estadios d'evolución de les galaxes; lo qu'esplicaría por qué solo los reparamos a distancies de miles de millones d'años lluz (y por tanto bien antiguos) mientres tales oxetos nun s'atoparon en galaxes cercanes.
Les galaxes que contienen un nucleu activu (AGN) denominar tamién galaxes actives.
Ver tamién editar
Exemplos editar
