Caganer

Un caganer ye una figurina de nacencia que se suel asítiase nos belenes, como tradición en Cataluña y na Comunidá Valenciana, de normal escondida nun rincón, detrás d'un arbustu, agachada y en postura de tar defecando. Tamién ye frecuente esta figura nos belenes d'otros puntos d'Italia, España y Portugal, onde reciben el nome de cagador o cagón.

Vista fronteru d'un caganer.

Caganer vistu por detrás.

Historia

Créese que l'orixe d'esta tradición asitiar ente finales del sieglu XVII y principios del XVIII, en metá del Barrocu, un movimientu cultural y artístico que se caracterizaba por un realismu esaxeráu. Nesa dómina nun yera una figura específica del belén, sinón que s'atopa n'azulexos onde sale representáu cuntando hestories. El caganer apaez nel belén catalán a finales del sieglu XVII anque nun se fixo popular del tou hasta'l sieglu XIX.^{[ensin referencies]}

Tradicionalmente, el caganer yera un llabrador afatiáu cola indumentaria tradicional catalana (faxa y barretina). Más modernamente realizáronse tou tipu de versiones del caganer, utilizando de cutiu la imaxe de personaxes populares como políticos o deportistes. Por casu, nel añu 2008 vendíense figures de Barack Obama, Hugo Chávez, Cristina Fernández de Kirchner y Lula da Silva, y nel añu 2013 vendiéronse figures de Lionel Messi, Obama, Angela Merkel, Vladímir Putin, Nelson Mandela y Francisco.

Caganer escondíu nun rincón del belén.

Xeneralmente, esta figura asitiar nun rincón estremáu del belén, intentando que nun quede nun llugar destacáu. Anque nun se conoz con exactitú cuál ye la razón p'asitiar esta figura, créese que'l caganer coles sos fieces fertiliza la tierra, polo que se-y considera un símbolu de prosperidá y bona suerte pal añu siguiente. La tradición del caganer ta aceptada dafechu pola Ilesia. Asitiar esta figura nel belén traía suerte y allegría; nun faelo portaba desventura.

Curiosamente, el caganer nun ye l'únicu personaxe navidiegu típicamente catalán que defeca. Esiste otra tradición, el Tió, un tueru d'árbol al que los neños tunden la nueche antes de Navidá. Al ritmu de los golpes y de cantares tradicionales que los neños dedíquenlu, el Tió los pagu "sacupando" dulces y llambionaes.

Referencies

• DDAA (2004). La Gran Enciclopèdia en català Tomo IV (en catalán). Barcelona: Edicions 62. ISBN 84-297-5432-6.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Caganer.