Campu d'ilesia de Samartín del Mar
El Campu d'Ilesia de Samartín del Mar, asitiáu na aldea de Samartín, na parroquia de Samartín del Mar, nel conceyu asturianu de Villaviciosa, ye una unidá constituyía pola ilesia parroquial ya un texu, elementos ente los qu'esiste una amestanza cultural ya histórica, que xustifiquen la so calificación como Bien d'Interés Cultural.
| Campu d'ilesia de Samartín del Mar | |
|---|---|
.jpg) | |
| Llocalización | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Provincia | provincia d'Asturies |
| Conceyu |  Villaviciosa |
| Coordenaes | 43°30′59″N 5°24′28″W / 43.5165°N 5.407714°O |
  Campu d'ilesia de Samartín del Mar Campu d'ilesia de Samartín del Mar (Asturies) | |
| Patrimoniu | |
 | |
Campu d'Ilesia
editarLos Campos d'Ilesia n'Asturies, son conxuntos formaos por un texu ya un elementu del patrimoniu cultural material. El texu ye un árbol con gran relevancia cultural na rexón, exerciendo un papel simbólicu a lo llargo de la historia. Protagonista n'antigües creyencies precristianes, col tiempu convertirase nun iconu representativu de la comunidá parroquial, y a ser consideráu anguaño como l'alcordanza d'un pasáu míticu, d'una identidá asturiana afitada na tradición y nun conxuntu de valores ecoloxistes y ambientales.
La fonda amestanza ente estos dos elementos, faise evidente na esistencia n'Asturies de doscientos quince grupos constituyíos per un edificiu relixosu ya un texu. D'ente toos estos, y poles sos especiales carauterístiques, el Principáu d'Asturies, declaró a dolce d'ellos, ente los que s'atopa'l Campu d'Ilesia de Samartín del Mar, como Bien d'Interés Cultural, cola categoría de Sitiu Históricu, por Decretu 61/2017, de 20 de setiembre.
Ilesia
editarLa ilesia de Samartín del Mar construyose a finales del sieglu XVII, tal que reza la inscripción que preside'l presbiteriu “añu 1685 se H[i]Ço”, por mor de la dixebra de l'antigua parroquia de San Miguel del Mar, que tamién incluyía l'actual de Tazones. Nel interrogatoriu de Tomás López [n 1], redactáu nel postrer terciu del sieglu XVIII, indicábase simplemente que la ilesia de Samartín “ye nueva”.
La ilesia ufierta una planta rectangular de nave única con testeru reutu. Al esterior presenta dos contrafuertes al altor del ábside, posiblemente para da-y más estabilidá a esta seición constructiva. A esti nucleu arquiteutónicu améstase un ampliu cabildru que percuerre los llaterales suroeste y sureste, y dos sacristíes al sureste. Ye posible que la primera añadiérase nel sieglu XIX, mentanto que la segunda, la que fai pañu col testeru, data de 1975.
El cabildru presenta una planta en L y cúbrese con teyáu a una sola agua. Pal llau llargu escoyose una solución porticada, con tres columnes sobro pedestal de piedra, dos de fuste circular y otra, la que ta nel centru, de fuste cuadrangular con esquines biselaes. Y pal curtiu, amestáu al imafronte [n 2] de la ilesia, prefirióse afitar la cubrición nuna parede.
.jpg)
La puerta principal de la ilesia atópase nel imafronte y consta d'un cenciellu arcu de mediu puntu, d'una única rosca y con impostes [n 3] biselaes. Al llau de la puerta hai una pila con agua bendito axeitada nel muriu. Sorprende la posición enforma llateral d'esta puerta que, en cuenta d'asitiase nel centru la fachada, entorna escontra la esquierda, inorándose la causa pa escoyer esta solución constructiva.
La fachada principal completase con una espadaña bífora [n 4], de perfil convexu, remate de frontón triangular y pináculos [n 5] de bola, qu'amuesa una inscripción conmemorativa colos datos sobro la so construcción. Les actuales campanes daten de la década de 1940.
L'aspeutu esterior de la ilesia encaxa na estética de los edificios relixosos rurales de fin del sieglu XVII, destacando pela so sobriedá, regularidá y proporción, ensin evidencies de les fondes intervenciones feches en sufriendo una quema, lo mesmu que l'interior onde fízose una reconstrucción bien respetuosa col envís de da-y el so aspeutu orixinal.
A la entrada la ilesia allúgase la tribuna, dende la que namái podíen oyir misa los homes, mientres que les muyeres teníen de facelo nos bancos de la nave. Ésta vien de siguío, abriéndose nos sos murios llaterales forniques [n 6], a manera de falses capielles, qu'alluguen les imáxenes de la Virxe del Rosariu y de Xesús del Sagráu Corazón. Al pie de elles, sobro trabielles de madera, tan les talles de San Xosé y San Antón de Padua.
Un gran arcu trunfal de mediu puntu, con impostes nacelaes [n 7] y fechu con piedra caliar rosa, da pasu al presbiteriu, asitiáu a mayor altor que'l pisu la nave. El retablu mayor que n'orixe presidía esti espaciu foi sustituyíu per una cenciella fornica axeitada nel muriu, bordiada per un arcu apaineláu [n 8] sobro columnes agordonaes de madera, qu'alluga la imaxe de Samartín. A entrambos llaos, sobro dos trabielles diferentes, asítiense'l sagrariu y una talla de la Virxe del Carme. Lo más señaláu del ábside ye la bóveda tabicada que lu cubre, con unos falsos nervios y pechines [n 9] trazaes con pintura mariella. Les segundes tán decoraes con motivos cenciellos d'óvalos y cruces, entanto que la piedra clave [n 10] amuesa una cruz griega pintada en negru.
Mientres la Guerra Civil la ilesia de Samartín sufrió una gran quema, redactándose'n 1940 la memoria pa la reconstrucción de la ilesia, consistente nel afitamientu de los murios internos ya esternos, pintar, refaer la cubrición de la nave central ya el cabildru, asina como'l pisu d'esti, reponer la tribuna ya instalar porteríes y vidreres. El presupuestu total de les obres xubió a ventidós mil ochocientes ocho con trenta pesetes y foi apurríu pola Direición Xeneral de Rexones Afaraes (dolce mil pesetes) y el restu polos vecinos, qu'amás de recaldar trés mil cientu noventa y siete pesetes, apurrieron materiales, agabitaron na mano d'obra ya emprestaron los medios de tresporte necesarios, finando les obres el 12 d'agostu de 1944. Sacante mugores na fachada principal, la ilesia atópase nun bon estáu de caltenimientu.
Pela so antigüedá, esta ilesia forma parte del Inventariu del Patrimoniu Cultural d'Asturies, por mor de lo establecío na disposición transitoria tercera de la llei de Patrimoniu Cultural d'Asturies, qu'asina lo establez para “les edificaciones y polo xeneral los inmuebles construyíos con anterioridá al añu 1800”. Amás ta incluyía nel Inventariu del Patrimoniu Arquiteutónicu d'Asturies.
A la vera la ilesia, escontra l'este, nuna pequeña elevación del terrén, alcuéntrase'l campusantu parroquial, que xunto a la ilesia y el texu, forma una unidá, manifestada na espresión “campu d'ilesia”, que da conteníu tanto al conxuntu como a les sos partes.
Texu
editar.jpg)
Al llau de la ilesia de Samartín, cuasi apegáu al costáu suroeste del cabildru, álzase un texu femenín con un tueru de trescientos venti centímetros de perímetru. L'aspeutu xeneral del texu ye abondo esmolecedor, asina'l tueru tien un furacu grande causáu pola podrén de la madera, y la copa, na so parte oeste tien les cañes pelaes y seques, magar que'l llau opuestu presenta una gran bayura y verdor.
Too indica que'l motivu del so deficiente estáu ye l'alquitranáu del terrén que lu arredola, que llega hasta'l mesmu tueru y daña los raigaños, entartallándolos col pesu y torgando que puedan airase, anque dalgunos llograron esgarrapar esta capa galipote y aprucen al esterior. Xustamente, la parte más amalecía de la copa correspuéndese col terrén asfaltáu, mentanto que los raigaños que s'estienden so'l prau axacente, al tar bien ventilaos y poder absorber ensin dificultá les sustancies del terrén, faen que la copa nesa zona tea verde.
Al llau del texu, atópase un altar de piedra onde s'esponía a los fieles el Santísimu Sacramentu mientres la celebración del Corpus Christi. L'allugamientu d'estos altares al pie de los texos ye común en munchos campos d'ilesia y reflexen la total integración d'estos árboles nos rituales relixosos y nes celebraciones de la comunidá.
Notes
editar- ↑ Interrogatoriu de Tomás López: Cuestionariu de 15 entrugues empobinaes por esti xeógrafu, a finales del sieglu XVIII, a obispos, cures y autoridaes, para percanciar noticies y poder preparar un Diccionariu Xeográficu d'España.
- ↑ Imafronte: Fachada principal d'un templu.
- ↑ Imposta: Nos arcos, parte decorativa qu'enllacia la curva de l'arcu col elementu nel que sofítase.
- ↑ Bífora: Güecu d'una ventana o puerta formáu por dos arcos ximielgos, ente los que se interpon una columna.
- ↑ Pináculu: Elementu arquiteutónicu d'adornu rematáu na parte cimera con figura de conu o pirámide.
- ↑ Fornica: Furacu fechu nuna parede.
- ↑ Nacela: Moldura cóncava na que la seición ta formada per dos arcos de circunferencies distintes y de mayor anchor na parte inferior.
- ↑ Arcu apaineláu: tamién nomáu carpanel, ye un arcu dibuxáu con tres o más circunferencies consecutives ya impares, de les que resulta un arcu de forma achatada.
- ↑ Pechina: N'arquiteutura caún de los elementos constructivos que solucionen l'axuntadura ente la base circular d'una cúpula, ya un espaciu embaxo de planta cuadrada.
- ↑ Clave: N'arquiteutura, dovela central d'un arcu o d'una bóveda.
Referencies
editarEsti artículu ye una obra derivada de la disposición relativa al procesu de declaración d'un bien cultural o natural, asoleyada nel BOPA númberu 239, de 16 d'ochobre de 2017, testu que ta llibre de restricciones conocíes, en virtú del derechu d'autor de conformidá col artículu 13 del Testu Refundíu de la Llei de Propiedá Intelectual (BOE númberu 97, de 22 d'abril de 1996).
- Declaración de Bien d'Interés Cultural: https://sede.asturias.es/bopa/2017/10/16/2017-10983.pdf Archiváu 2020-07-17 en Wayback Machine
- Ficha de Bien d'Interés Cultural: https://sigvisor.asturias.es/SITPA/?webmap=602e40708f1b4fd9812c2e40c6e02b20&locale=es Archiváu 2020-08-09 en Wayback Machine
Datos: Q108547176
Multimedia: Field of church of San Martín del Mar
