Canal Bárbara

Canal Bárbara
Situación
Tipu	estrechu
Coordenaes	54°12′00″S 72°07′17″W / 54.2°S 72.121447°O
	Canal Bárbara Canal Bárbara (Chile)
Datos

La canal Bárbara^{[Nota 1]} ye una de les canales fueguinos que dixebra la islla Santa Inés de la islla Clarence na rexón austral de Chile xuniendo les agües del estrechu de Magallanes coles del océanu Pacíficu.^{[Nota 2]}

Alministrativamente pertenez a la Rexón de Magallanes y Antártica Chilena, provincia de Magallanes, comuña de Punta Arenas.^[1]

Dende hai aproximao 6000 años hasta metá del sieglu XX les sos costes fueron habitaes pol pueblu kawésqar. A empiezos del sieglu XXI esti pueblu fuera práuticamente escastáu pola aición del home blancu.^[2]

Percorríu

La canal Bárbara comunica'l estrechu de Magallanes col océanu Pacíficu Sur, dixebrando la islla Santa Inés de la islla Clarence. Tien 45 milles de llargu, dende'l so entrada norte nel cabu Edgeworth hasta la islla Henry pel sur. El so cursu ye trabancosu pola configuración de les costes de les islles que dixebra y polos baxos fondos ya islles qu'hai nel so cursu. Polo xeneral ye anchu y fondu, pero tien delles angosturas, la principal ye'l pasu Shag, llimpiu y fondu, pero na so parte más angosta tien namái un cable d'anchu.

La corriente creciente provién del norte ye dicir dende'l estrechu de Magallanes, la vaciante cuerre en sentíu opuestu. Les corrientes tiren con fuercia nes angosturas, nel pasu Shag, en sizigia, llega a 7 nuedos. Nel so cursu hai dellos bonos puertos, tales como puertu Dean y puertu Nutland ente otros. ^[3]

Historia

Dende hai unos 6000 años les sos agües yeren percorríes polos pueblos kawésqar y yámanas, nómades canoeros, pañadores marinos. qu'allegaben a esti sector del archipiélagu de Tierra del Fueu en busca de pirita de fierro cola qu'encendíen fueu. Esto duró hasta mediaos del sieglu XX en que práuticamente yá fueren escastaos pola aición del home blancu.

Mientres l'añu 1713 la tartana francesa Santa Bárbara al mandu del capitán Marchant efectuó trabayos hidrográficos nes canales fueguinos. Afayó l'actual canal Bárbara, al que bautizó col nome de la so nave y tamién afayó otra canal paralela a esti al que llamó Jarouzel, probablemente l'actual canal Acwalisnan. ^[4] ^[5]

A fines del sieglu XVIII, a partir del añu 1788 empezaron a llegar a la zona los balleneros, los lloberos y cazadores de foques ingleses y estauxunidenses y finalmente los chilotes. ^[6]

N'abril de 1828 el comandante Phillip Parker King a bordu de la goleta Adelaide efectuó la reconocencia y llevantamientu de la parte norte de la canal. Al pasu púnxolu Shag pola gran cantidá de mabees que la sobrevolaben. (Shag=Mabea) ^[7] Tamién esploró la parte sur del pasu Shag, especialmente'l senu Xeláu onde atopó gran cantidá de xelu llexando que s'esprendía d'un gran glaciar. ^[8]

Mientres los años 1897 y 1898 la cañonera Magallanes de l'Armada de Chile efectuó trabayos hidrográficos na canal.^[9]

La canal ta dientro de la Reserva nacional Alacalufes dependiente de la Corporación Nacional Forestal.^[10]

El so entrada norte qu'inclúi la islla Cayetano, el pasu Shag y el senu Xeláu pertenecen a lo que se conoz como Parque Marín Francisco Coloane, una Área Marina Costera Protexida de Múltiples Usos (AMCP-MU) impulsada pol gobiernu de Chile y que'l so oxetivu ye caltener l'área d'alimentación de la Ballena Gorrumba (Meganoptera novaeangliae), caltener l'área de reproducción del Pingüín de Magallanes (Spheniscus magellanicus) y Llobu Marín Común (Otaria flavencens), y protexer les comunidaes ecolóxiques asociaes.^[11]

Economía

Nes sos agües reparen llobos de mar, llondres, delfines y ballenes. Tamién hai gran cantidá de camarones coloraos, alimentu principal de les ballenes. A empiezos del sieglu XXI esplótase la estraición de centolles.

Turismu

A cuntar de fines del sieglu XX delles empreses implementaron l'ecoturismo marítimu dende la ciudá de Punta Arenas hasta l'área norte de la canal Bárbara qu'axunta un relativamente bon accesu y tien curiosos qu'inclúin whalewatching, pinguineras, llobos marinos, fauna polo xeneral y paisaxes.

Islles y castros

Islla Cayetano

Atópase metanes la entrada a la canal Bárbara dende l'estrechu de Magallanes. Ta 2 milles al sureste del cabu Edgeworth y a 3½ milles al sur del grupu Charles. Tien 6 milles de llongura na so exa N-S y 5½ milles na exa E-O.

Los llaos norte y oeste de la islla formen la mariña oriental de la entrada norte de la canal Bárbara. Los sos llaos esti y sur tán dixebraos de la islla Clarence por canales que nun son navegables pola cantidá d'islles, castros y angosturas que presenten.

Nel sector NE álzase'l monte Sylvia y nel sector SO el monte Cayetano. Na so mariña este abre'l puertu Lángara.^[12]

Islla Guardián Brito

Allugada al SE de la islla Santa Inés y al Y de la badea Stokes. Tien 14 milles de llongura na exa N-S y 8 d'anchu na direición E-O^[13]

Islles Staines

La islla tien pocu más de 5 milles de llongura por 1¼ d'anchu. Asitiada a 4 milles al este del puertu Hewett. Esprende escontra l'oriente, escontra la canal Bárbara, numberoses islles, la mayor llamada Otazo, y castros que bloquien cuasi totalmente la canal que dixebra les islles Staines y Guardian Brito.^[14]

Islla Stanley

Atópase 3 milles al este del grupu de les islles Staines. Xunto con otres islles, castros y estorbises formen otru grupu nel que destaca pol so porte la islla Santibañez y los castros Contramaestre, los más alloñaos escontra'l sur.

Nel so estremu NO asítiase un monte de 213 metros d'altu. Al este de dichu monte atopa la caleta Orompello y al sur del mesmu, la caleta Gomez.^[15]

Castros Mogotes

Ye un grupu de castros que s'atopa na exa de la canal ente les islles Staines y la islla Stanley.^[16]

Canales, pasos y angosturas

Canal González

Dixebra la islla Santa Inés de la islla Guardián Brito y xune la canal Bárbara col océanu Pacíficu al traviés de la badea Stokes. Tien aproximao 10 milles de llongura empobinada al NE-SO. La so entrada pola canal Bárbara denominar pasu Lagreze.

Ye anchu y llimpiu. Bien fondu y seguro pa la navegación de too tipu d'embarcaciones.^[13]

Pasu Shag

Atopar a 4 milles al SO de la entrada norte de la canal Bárbara ente la islla Santa Inés y la islla Cayetano. El so cursu ta apexáu por baxos fondos, castros ya islles que namái dexen el so navegación bordiando la mariña de la islla Santa Inés.

El pasu ye llimpiu y fondu. Na parte más angosta, al altor de la islla Wet, tien namái un cable d'anchu. El so navegación sigue ente la islla Santa Inés y la islla Alcayaga. La corriente creciente tira escontra'l sur y la vaciante escontra'l norte. En sicigias algama los 7 nuedos.^[17]

Pasu Adelaida

Comunica les canales Bárbara y Cockburn. Ye llimpiu y fondu. De bon navegación. Dixebra l'estremu suroeste de la islla Clarence de les islles Enderby y Vidal Gormáz.^[16]

Paso Águila

Comunica les canales Bárbara y Cockburn. Bien fondu y llimpiu, bono de navegar. Ta allugáu ente les islles Clavel y les islles Enderby y Vidal Gormáz.^[16]

Paso Sur

Comunica les canales Bárbara y Cockburn. Bien fondu,llimpiu y de bon navegación. Ta ente les islles Clavel y la islla Henry.^[16]

Angostura Sur

Formar ente la islla Santa Inés y la islla Browell. Tien la llongura d'una milla en direición NO-SE y un anchu d'aproximao 4 cables. Pal so navegación encamienta faéselo a media canal pero un tanto más cerca de la islla Browell.

Ta nel sector sur de la canal Bárbara, que ye la parte más difícil de toa'l so navegación. La so entrada dende l'océanu ye por ente les islles del grupu Magill, la carta de navegación ye la meyor guía pal navegante.^[18]

Badees, senos y ensenaes

Badea Broderip

Ta allugada 5 milles al oeste del pasu Shag. Na so mariña norte formen delles caletas que tienen bonos fondeaderos. La meyor ye caleta Dinner, abrigada y con bon fondeadero en 18 metros. ^[19]

Badea Brown

Atópase 5 milles al SSO de la badea Nort. Ufierta fondeadero nuna pequeña caleta del llau norte de la so entrada en 14 metros de fondura y fondu de sable. La parte sur de la entrada a la badea ta cubierta de castros.^[14]

Senu Xeláu

Allugar na punta norte de caleta Dinner. Nél balera un aventexu de gran estensión qu'esprende grandes témpanos que la corriente o'l vientu abasnen fora del estuariu. Ye bien fondu y nun s'atopó fondeadero.^[19]

Ensenada Smyth

Atópase darréu al sur de la caleta Dighton y a 2,5 milles al SO del cabu Edgeworth. Tien un sacu de 3,5 milles en direición ONO y un anchu mediu de ½ milla. Esta arrodiada per tierres bien elevaes. Ye bien fonda, sacante en caleta Earle onde hai fondeadero pa casos d'emerxencia. Los cuetos del fondu tán cubiertos por glaciares.^[20]

Puertos y caletas

Puertu Dean

Asitiáu 5 milles al ONO del pasu Shag. Ta nun estuariu que sigue la mesma direición del aventexu del senu Xeláu. Ye bien fondu y nun se conoz onde fondiar.^[21]

Puertu Nutland

Atópase 2,5 milles al sur de la badea Broderip, señaláu poles islla Hill. Nel so fondeadero de sable y fango se sondan 15 a 18 metros.^[19]

Puertu North

Allugáu 10 milles al sur de la islla Browell y na mariña este de la islla Guardián Brito. Medianamente seguro pa naves chiques.

El tramu de la canal Bárbara entendíu ente'l puertu Nort y la islla Staines, más al sur, ta apináu d'estorbises y petones.^[22]

Puertu Hewett

Atopar nel estremu SE de la islla Guardián Brito sobre'l pasu Aviador Ibañez. Ye pequeña pero ye un bon llugar d'espera. El fondeadero ta nel llau norte del puertu en 16 metros de fondura. ^[14]

Caleta Warrington

Abrir na costa este de la islla Santa Inés na mariña occidental de la entrada dende l'estrechu de Magallanes a la canal Bárbara.

Ufierta bon fondeadero anque ta bien abierta al vientu del este.^[20]

Caleta Dighton

Ta allugada na entrada de la canal Bárbara dende l'estrechu de Magallanes sobre la mariña de la islla Santa Inés. Anque abierta al vientu del Y ufierta un bien bon fondeadero en 36 metros de fondura frente a una sablera de sable.^[20]

Ver tamién

Notes

↑ Encamiéntase lleer esti artículu teniendo a la vista un atles y/o les cartes de navegación de les zones que se menten. https://mapcarta.com/es/20143232
↑ Mientres munchos años, hasta empiezos del sieglu XX, consideróse que les islles del grupu del NO del archipiélagu de Tierra del Fueu yeren namái dos grandes islles: la islla Santa Inés y la islla Clarence, pos nun s'esquizaren dafechu nin llevantaren les canales Córdoba depués Abra y Acwalisnan

Referencies

↑ Magallanes, 2018.
↑ Chapman, 2012, páxs. 29,30,31.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 95,120.
↑ Revista de Marina, 2003.
↑ Solana A, 1899, p. 736.
↑ Chapman, 2012, páxs. 88,100.
↑ King, 1839, páxs. 136,139.
↑ King, 1839, p. 140.
↑ Armada de Chile, 2016.
↑ Ministeriu de Bienes Nacionales (1988). «Reserva Forestal Alacalufes» (castellanu).
↑ AMCP, 2016.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 95,97.
↑ ^13,0 ^13,1 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 100.
↑ ^14,0 ^14,1 ^14,2 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 101.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 101,102.
↑ ^16,0 ^16,1 ^16,2 ^16,3 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 102.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 97,98.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 99,100.
↑ ^19,0 ^19,1 ^19,2 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 99.
↑ ^20,0 ^20,1 ^20,2 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 97.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, p. 98.
↑ Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 100,101.

Bibliografía utilizada

Institutu Xeográficu Militar (1970). Atles de la República de Chile. Santiago - Chile - Institutu Xeográficu Militar. Segunda edición.
Institutu Hidrográficu de l'Armada de Chile (1974). Atles Hidrográficu de Chile. Valparaíso - Chile - Institutu Hidrográficu de l'Armada. Primer edición.
Institutu Hidrográficu, Armada de Chile (1958). Carreru de la Mariña de Chile Volume V, 4 (en castellanu), Institutu Hidrográficu del Armáu.
Isidoro Vazquez d'Acuña García del Postigo (2004). Historia Naval del Reinu de Chile 1520-1826. Imprenta Salesianos S.A.. 956-12-1664-7.
King, Phillip Parker (1839). Robert FitzRoy: Narrative of the surveying voyages of His Majesty's Ships Adventure and Beagle between the years 1826 and 1836, describing their examination of the southern shores of South America, and the Beagle's circumnavigation of the globe. Proceedings of the first expedition, 1826-30, under the command of Captain P. Parker King, R.N., F.R.S. (n'Inglés). Londres: Henry Colburn. Consultáu'l 2013.
Yaganes del cabu de Fornos. Alcuentru colos europeos antes y dempués de Darwin., Santiago de Chile
Solana A, Francisco (1899). Universidad de Toronto: Diccionariu xeográficu de la República de Chile, 2 (en castellanu), Robarts. Consultáu'l 2014.
Ferrer, Hernán, ed. (2003), El Finxu Austral de la Llende d'América. El Cabu de Fornos.(Primer parte)., 6, Valparaíso, http://revistamarina.cl/revistas/2003/6/indice.html
Cañonera Magallanes-2°, 2016, http://www.armada.cl/armada/tradicion-y-historia/unidaes-historicas/m/canonera-magallanes-2/2014-02-14/105312.html Archiváu 2020-11-28 en Wayback Machine
AMCP Parque Marín Francisco Coloane, http://www.mma.gob.cl/1304/w3-article-53706.html
Magallanes, Rexón (2018). Gobierno de Chile - Rexón de Magallanes. https://www.gob.cl/rexones/region-de-magallanes/. Consultáu'l 11 d'abril de 2018.

Enllaces esternos

Directemar - Armada de Chile
Reglamentu de practicaje y pilotaje - Armada de Chile. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Imaxe satelital y coordenaes GPS de la canal Bárbara
Canal Bárbara (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

[1] Encamiéntase lleer esti artículu teniendo a la vista un atles y/o les cartes de navegación de les zones que se menten. https://mapcarta.com/es/20143232

[2] Mientres munchos años, hasta empiezos del sieglu XX, consideróse que les islles del grupu del NO del archipiélagu de Tierra del Fueu yeren namái dos grandes islles: la islla Santa Inés y la islla Clarence, pos nun s'esquizaren dafechu nin llevantaren les canales Córdoba depués Abra y Acwalisnan

[FOOTNOTEMagallanes2018{{{c}}}-3] Magallanes, 2018.

[FOOTNOTEChapman2012{{{c}}}29,30,31-4] Chapman, 2012, páxs. 29,30,31.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}95,120-5] Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 95,120.

[FOOTNOTERevista_de_Marina2003{{{c}}}-6] Revista de Marina, 2003.

[FOOTNOTESolana_A1899{{{c}}}736-7] Solana A, 1899, p. 736.

[FOOTNOTEChapman2012{{{c}}}88,100-8] Chapman, 2012, páxs. 88,100.

[FOOTNOTEKing1839{{{c}}}136,139-9] King, 1839, páxs. 136,139.

[FOOTNOTEKing1839{{{c}}}140-10] King, 1839, p. 140.

[FOOTNOTEArmada_de_Chile2016{{{c}}}-11] Armada de Chile, 2016.

[Reserva_Forestal-12] Ministeriu de Bienes Nacionales (1988). «Reserva Forestal Alacalufes» (castellanu).

[FOOTNOTEAMCP2016{{{c}}}-13] AMCP, 2016.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}95,97-14] Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 95,97.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}100-15] 13,0 ^13,1 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 100.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}101-16] 14,0 ^14,1 ^14,2 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 101.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}101,102-17] Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 101,102.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}102-18] 16,0 ^16,1 ^16,2 ^16,3 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 102.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}97,98-19] Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 97,98.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}99,100-20] Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 99,100.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}99-21] 19,0 ^19,1 ^19,2 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 99.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}97-22] 20,0 ^20,1 ^20,2 Institutu Hidrográficu, 1958, p. 97.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}98-23] Institutu Hidrográficu, 1958, p. 98.

[FOOTNOTEInstitutu_Hidrográficu1958{{{c}}}100,101-24] Institutu Hidrográficu, 1958, páxs. 100,101.

[Nota 1]

[Nota 2]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]