Cantalojas
Cantalojas ye un conceyu español asitiáu nel estremu noroccidental de la provincia de Guadalaxara, concretamente na Sierra d'Ayllón, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
 Cantalojas | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella-La Mancha |
| Provincia |  provincia de Guadalaxara |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Cantalojas (es)  | José Ramón Fernández Gordo |
| Nome oficial | Cantalojas (es)[1] |
| Códigu postal |
19275 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 41°14′04″N 3°14′47″W / 41.234444444444°N 3.2463888888889°O |
  Cantalojas Cantalojas (España)  | |
| Superficie | 159.2 km² |
| Altitú | 1314 m |
| Llenda con | |
| Demografía | |
| Población |
126 hab. (2023) - 90 homes (2019) - 61 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0% de provincia de Guadalaxara |
| Densidá | 0,79 hab/km² |
 | |
Xeografía
editarYe un llugar asitiáu na Sierra Norte de Guadalaxara, a 95 quilómetros de distancia de Guadalaxara y asitiáu a un altor de 1.315 metros sobre'l nivel del mar.
Por cuenta de situación xeográfica, la contorna del conceyu son montascosos. Cantalojas atópase bañáu pelos ríos Lillas y Artos, que pocu más embaxo, cuando se encañonan, pasen a ser conocíos como'l ríu d'El Focete, al empar afluentes del ríu Suerbe, dan llugar a paraxes pintoresques, dalgunos d'ellos de mal accesu.
Clima
editarEl clima de Cantalojas ye mediterraneu, con clara continentalidad. Ye fríu pel iviernu y abondo nidiu nos meses de branu. Ente que pel branu nun se suelen superar los 30 graos, pel iviernu lléguense a algamar temperatures del orde de -15 y -20 graos, la media añal nunca llega a 8 graos.[ensin referencies]
Naturaleza
editar
Parte del conceyu Cantalojas atópase dientro del parque natural de la Sierra Norte de Guadalaxara. Amás, nel so términu municipal asítiase'l fayedal de Teyera Negra,[2] que xunto col cercanu de Fayedal de Montejo, en Montejo de la Sierra (Madrid), ye unu de los fayedales más meridionales d'Europa.
Historia
editarPor cuenta de la so situación y a la distribución de pueblos prerromanos davezu aceptada, el territoriu tuvo ocupáu por celtíberos.[3] Ello ye que el llugar ye ideal pa pastoreos d'altor y la crianza ganadera. Según güei ye ésta una riqueza principal del pueblu, de xuru lo foi tantu en dómines remotes, como en dómines históriques yá más recién. Cantalojas perteneció, tres la reconquista cristiana de la zona, a la Comunidá de Villa y Tierra d'Ayllón, permaneciendo nél y nel señoríu de los sos socesivos posesores, hasta dómines recién.[4]
Dicha comunidá taba integrada na provincia de Segovia. Na reforma provincial de 1833, el Sexmo de la Transierra (Cantalojas y otros) fueron incorporaos a la provincia de Guadalaxara.
Na provincia de Guadalaxara sobreviven cuatro pueblos del Común d'Ayllón: Campillo de Ranas, Cantalojas, Majaelrayo y Villacadima. Estos cuatros pueblos yeren parte d'una sesma, la de Transierra que la componíen un total de cuatro pueblos y un conceyu,[5] pos s'atopen asitiaos na aguada meridional, rindiendo les sos agües al Tajo. Estes sesmas yeren rexíes por un sesmero, escoyíu ente los homes de la demarcación, que pagaben cierta cantidá al señor d'Ayllón, de la que contribuyíen con homes d'armes a los sos exércitos.
Cercanu al pueblu, sobre una eminencia del terrén que preside'l calce fondu del Suerbi, nel llugar que se-y conoz por El Castillar, queden los maltrechos restos d'un castiellu, qu'en Cantalojas atribuyir a los moros, y qu'ensin dulda foi, en principiu, castru ibero y, darréu, aprovecháu p'asitiar una torre vigía y un pequeñu apartaz militar na Edá Media, vixilando'l pasu frecuente de xentes per esa zona de comunicación ente dambes pandos.[4] Estes ruines corresponder col castiellu de Diempures que se menta nel Fueru de Atienza nel sieglu XII como llugar llende ente territorios forales y comunales d'Atienza y Ayllón.[6]
Demografía
editarEn 1846 Madoz indica la esistencia de "304 almes",[7] escayendo dende entós hasta quedase en 153 habitantes en 2017.
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 626 | 612 | 534 | 473 | 440 | 477 | 472 | 317 | 257 | 156 | 155 | 155 | 163 | 158 | 156 | 150 | 146 | 144 | 143 | 145 | 150 | 157 | 152 | 158 | 161 | 166 | 167 | 153 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nos meses branizos la población supera de continuu los 500 habitantes debíu al regresu de los habitantes emigrantes de la llocalidá.
Monumentos
editarArquiteutura tradicional
editarL'arquiteutura de Cantalojas destaca pol usu de la cayuela negra, dacuando como material esclusivo, otres vegaes combináu con piedra caliar n'esquineres y dinteles. Por ello esti pueblu suelse incluyir ente los de la llamada arquiteutura negra, carauterística de la sierra de Guadalaxara.
Economía llocal
editarEl so mediu de vida ye, principalmente, la ganadería, lanar y vacuna, ocupación que faciliten les sos abondoses camperes, y el turismu. A pocu más d'un quilómetru de distancia del pueblu atopen les ruines del castiellu de Diempures, sobre unes peñes, que mientres la Edá Media sirvió como puntu de vixilancia al pasu ente Atienza y Sepúlveda.
Feria de ganáu y fiestes
editarTuvo cierta importancia la so Feria de Ganáu, que se sigue celebrando, y ye la feria de ganáu más importante de tola provincia, el día 12 d'ochobre, fecha siguida a la de la so patrona, la Virxe de Valdeiglesias.[8] Otra fiesta d'interés ye la de Santuyano Confesor, que pasó a ser la fiesta de los braniantes, a mediaos del mes d'agostu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Nieto y Alegre, 1998, p. 170
- ↑ Vacas y Vacas, 2008, p. 34
- ↑ 4,0 4,1 Vacas y Vacas, 2008, p. 154
- ↑ Nieto y Alegre, 1998, p. 36
- ↑ Vacas y Vacas, 2008, p. 47
- ↑ Madoz, 1846, p. 407
- ↑ López, 2000, p. 108
Bibliografía
editar- López, J. Ramón (2000). Fiestes tradicionales de Guadalaxara: una guía pa conoceles y esfrutales. Volume 27 de Tierra de Guadalaxara. AACHE Ediciones de Guadalaxara, páx. 117. ISBN 9788495179319. Consultáu'l 25 d'agostu de 2010. (vista parcial na versión web. L'enllaz direición a páxines rellacionaes)
- Madoz, Pascual (1845-1850), Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, 16 tomos, Madrid: Establecimiento literario-tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
- Nieto, T.; Alegre, E. (1998). Guía de l'arquiteutura negra de Guadalaxara: una guía pa conocela y visitala. Volume 20 de Tierra de Guadalaxara. AACHE Ediciones de Guadalaxara, páx. 174. ISBN 9788495179005. Consultáu'l 25 d'agostu de 2010. (vista parcial na versión web. L'enllaz direición a páxines rellacionaes)
- Vacas, Pedro; Vacas, Mercedes (2008). Cantalojas, cantar a voces. Visión Llibros, páx. 373. ISBN 9788498862348. Consultáu'l 25 d'agostu de 2010.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Cantalojas.
Datos: Q1656094- Multimedia: Cantalojas
