Wikipedia

Cecilia Arizti

Cecilia Arizti (28 d'ochobre de 1856, L'Habana – 30 de xunu de 1930, L'Habana)[3] foi una compositora, pianista y educadora musical cubana. Familiarizar con tolos estilos y les formes de la música universal europea del so tiempu.

Cecilia Arizti
Vida
Nacimientu L'Habana[1], 28 d'ochobre de 1856[1]
Nacionalidá Bandera de Cuba Cuba
Muerte L'Habana[1], 30 de xunu de 1930[2] (73 años)
Estudios
Llingües falaes castellanu
Oficiu compositora, profesora de música, pianista
Instrumentu musical pianu
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía

editar

Cecilia Arizti Sobrino nació nel barriu La Llomba del Ángel (na ciudá de L'Habana), fía de Teresa Sobrino y del pianista Fernando Arizti (1828-1888)[4] ―quien había estudiáu pianu col francés Juan Federico Edelmann (el líder del romanticismu européu en Cuba), quien foi tamién maestru del pianista cubanu Manuel Saumell (1817-1870)―.[5]

Cecilia Arizti tuvo dos hermanes, llamaes María Teresa y Felicia. Dende bien neña, el so padre enseñólu a tocar partitures de los clásicos. A los ocho años compunxo un Ave María y una mazurca, que'l so padre escribió en pentagramas. Aprendió teoría y solféu col maestru de pianu Francisco Fuentes, quien lu enseñó a tocar obres de Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven y Franz Liszt.[6]

A los dolce años d'edá empezó a estudiar col pianista, compositor y pedagogu cubanu Nicolás Ruiz Espadero, quien fuera alumnu de Fernando Arizti (el padre de Cecilia).[5] Él aguiyar en dedicase por entero a la composición de música europea.[7]

Mocedá

editar

A los dieciocho años d'edá empezó a producir delles obres de música académica. Tola so vida desendolcar nun ambiente artístico ya intelectual escepcional. La casa de los sos padres, en callar Tulipán nᵘ 14, ente cais Santa Catalina y Falgueras, nel Cuetu (barriu del centro-sur de L'Habana) yera famosa na so dómina polos sos frecuentes velaes artístiques, onde Arizti rellacionóse estrechamente con figures musicales ya intelectuales cubanes y estranxeres.[6]

Dempués de completar los sos estudios, Arizti actuó como pianista de conciertu en Cuba y Estaos Xuníos. Convertir en profesora de pianu nel Conservatoriu Peyrellade, y publicó un manual de téunica pianística.[5]

En L'Habana del sieglu XIX descollaron delles muyeres músiques: na primer metá del sieglu XX yeren estremaes l'arpista Asunción Montalvo y les pianistes Dolores Espadero (esposa del pianista Nicolás Ruiz Espadero), María Peñalver y Luisa O'Farrill. Na segunda metá del sieglu, destacáronse les pianistes Angelina Sicuoret (1880-1945)[4] y Natalia Broch. Ente toes eses músiques, la más reconocida foi Cecilia Arizti.[5]

Ufiertaba conciertos na sala de Anselmo López y nel Centru Gallego de la Ciudá de L'Habana.[6]

A partir de 1887 publicó en Nueva York y en París (Francia) una serie de composiciones pa pianu: dos Scherzos, Nocherniegu, Reverie, Impromptu, y una Danza.

El 20 de payares de 1893 (a los 37 años d'edá) estrenó nel salón López (en L'Habana) el so Tríu de cámara pa pianu, violín y violonchelu, xunto col violinista Rafael Díaz Albertini y el violonchelista Rafael Ortega. Ye una de les sos obres más conocíes. y la primer obra nel so xéneru escritu por una muyer cubana.[6][5]

En 1896 ―morando na ciudá de Nueva York―, presentar nel Carnegie Hall.[6]

En campu de la enseñanza escribió un manual d'exercicios pal pianu (Venti ejercicio diarios pa pianu). Ganóse la vida dando clases particulares y nel conservatoriu de Carlos Peyrellade, en L'Habana.[6]

El pianista y organista José Echaniz (Azcoitia, Guipúzcoa, España, 1860 - Guanabacoa, 5 d'avientu de 1926), que llegara a Cuba en 1877 y establecióse en Guanabacoa, fundó nesa ciudá l'Academia Arizti (en 1916).

Estilu compositivo ya interpretativu

editar

Sacante delles obres ―como'l Tríu de cámara pa pianu, violín y violonchelu―, concibió tola so obra pa pianu solista, preséu qu'apoderaba a la perfeición.[6] Na so obra percíbese claramente la influencia de Frederic Chopin (1810-1849) y Robert Schumann (1810-1856) y d'otros compositores de principios del sieglu XIX.[6]

Les sos melodíes son construyíes sobre munches secuencies, cromatismos, reblincones interválicos. Nella predominen les formes xenerales de movimientu, lo que-y dexa plantegar una inestabilidá harmónica. [...] Forma parte d'esi pervalible ya inmensa ayalga que ye la historia musical cubana del sieglu XIX.
Mariana Hevia (musicóloga)[5]
L'enclín reomántico-europeizante de Espadero tuvo continuadores en Cuba. La so discípula, Cecilia Arizti (fía del pianista del mesmu apellíu), publicó en Nueva York, en 1877, una serie de composiciones pa pianu: dos Scherzi, Nocherniegu, Mazurca, Reverie, Impromptu, Barcarola, Romanza, Valse lentu, Valse brillosu, y una Danza. L'estilu de Cecilia Arizti yera más castigáu que'l de Espadero y solía ignorar el virtuosismu tan presente na so dómina. El Nocherniegu ye d'una rara delicadeza. Desgraciadamente, Cecilia Arizti, como'l so maestru, yera víctima del so enfotu de trabayar acordies colos «bonos exemplos» propuestos pola so dómina. Llindaba les sos posibilidaes por complexu d'inferioridá. La influencia de Rubinstein ―entós unu de los dioses del día― taba demasiáu próxima. Solo vemos a la compositora tal como pudiera ser, cuando escribe páxines llanes, simples, d'un sabor romántico atenuáu, que fai pensar ―interesada pero real coincidencia― nel Adagietto de Les Biches de Poulenc.
Alejo Carpentier, La música en Cuba[7]

Fallecimientu

editar

Finó'l 30 de xunu de 1930 na Ciudá de L'Habana.[6]

Obres

editar

Arizti compunxo obres pa pianu, n'estilu románticu européu.[6][8]

  • Andante relixosu.
  • Balada aciaga.
  • Balada.
  • Barcarola (opus 6).
  • Berceuse.
  • Llabradora.
  • Caprici (Caprichos).
  • Danza.
  • Danza fantástica.
  • Dos exercicios pa pianu.
  • Exercicios diarios pa pianu.
  • Impromptu (opus 12).
  • Impromptu en fa menor.
  • Improvisación.
  • Mazurcas.
  • Nocherniegu (opus 13).[9]
  • Reverie (opus 16).
  • Romance.
  • Romanza romántica pa violín y pianu.
  • Romanza.
  • Romances capricho.
  • Scherzo (opus 10).
  • Scherzo (opus 17).[10]
  • Tercer scherzo.
  • Tríu de cámara pa pianu, violín y violonchelu.
  • Valse brillosu.
  • Valse lentu (opus 8).
  • Venti ejercicio diarios pa pianu (manual de téunica pianística).

Bibliografía

editar
  • Coleición de les obres editaes de Cecilia Arizti pola Y. Dupre de Paris la G. Schiermer, Y Cortada Co. de New York perteneciente al archivu del Muséu Nacional de la Música.
  • Martínez, Orlando: Cecilia Arizti (1856-1930). Homenaxe nel centenariu del so natalicio. L'Habana: Ediciones de Blanck, 1956.
  • «Siete obres pa pianu», fotografía de la tapa del llibru, nel sitiu web Google Books.

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Afirmao en: Grove Music Online. DOI: 10.1093/GMO/9781561592630.ARTICLE.54001. Data de consulta: 9 ochobre 2023. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. ↑ Afirmao en: Diccionario biográfico español. Identificador DBE: 75927/cecilia-arizti-sobrino. Apaez como: Cecilia Arizti Sobrino. Editorial: Real Academia de la Historia. Llingua de la obra o nome: castellanu. Data d'espublización: 2011.
  3. ↑ «Arizti Sobrino, Cecilia (fem) 28.oct.1856-30.jun.1930», ficha del 19 de mayu de 2005 nel sitiu web CCM (Composers Classical Music). Consultáu'l 27 de marzu de 2013.
  4. ↑ 4,0 4,1 Heliu Orovio: Cuban Music from A to Z. Bath (RU): Tumi Music, 2004.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «Les manes nel pianu», artículu de Josefina Ortega en La Jiribilla, revista dixital de cultura cubana, añu IV, 2005. Amuesa dos fotografies de Cecilia Arizti (una d'elles la que s'esibe nesti artículu). Consultáu'l 22 de marzu de 2013.
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 «Cecilia Arizti», biografía nel sitiu web Ecured (L'Habana). Consultáu'l 22 de marzu de 2013.
  7. ↑ 7,0 7,1 Alejo Carpentier (1904-1980): Music in Cuba (traducción al inglés del llibru Música en Cuba). Editáu por Timothy Brennan. University of Minnesota Press, 2001. Consultáu'l 22 de marzu de 2013.
  8. ↑ «Cecilia Arizti (pianu, composición)», artículu biográficu del 22 de setiembre de 2011 nel sitiu web Mujer Instrumentistes. Consultáu'l 27 de marzu de 2013.
  9. ↑ Fotografia de la portada de la partitura de Nocturne pour le pianu, par Cecilia Arizti, nel sitiu web La Jiribilla.cu. Consultáu'l 27 de marzu de 2013.
  10. ↑ Fotografia de la primer páxina de la partitura del Scherzo op. 17, nel sitiu web Ecured.

Enllaces esternos

editar
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Cecilia_Arizti&oldid=4247624»