Darío Echandía
Darío Echandía Olaya (13 d'ochobre de 1897, Chaparral (es) 
– 7 de mayu de 1989, Ibagué) foi un xurista, ideólogu, filósofu y políticu colombianu, miembru del Partíu Lliberal Colombianu. Foi Presidente de Colombia d'ochobre de 1943 a mayu de 1944, na so condición de Primer Designáu, como se denominaba entós al actual cargu de vicepresidente. Tamién tuvo encargáu de la presidencia n'otros trés causes y foi rector de la Universidá Llibre de Colombia.
Darío Echandía | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
27 marzu 1967 - 14 abril 1968
| |||||||||
| Vida | |||||||||
| Nacimientu |
Chaparral (es) , 13 d'ochobre de 1897 | ||||||||
| Nacionalidá |
 Colombia | ||||||||
| Muerte | Ibagué, 7 de mayu de 1989 (91 años) | ||||||||
| Familia | |||||||||
| Casáu con | Emilia Arciniegas | ||||||||
| Estudios | |||||||||
| Estudios |
Universidad del Rosario (es) | ||||||||
| Llingües falaes | castellanu | ||||||||
| Oficiu | diplomáticu, políticu, xurista | ||||||||
| Seudónimos | El Maestro[1] | ||||||||
| Creencies | |||||||||
| Relixón | catolicismu[2] | ||||||||
| Partíu políticu |
Partido Liberal Colombiano (es) | ||||||||
 | |||||||||
Biografía
editarN'estudiando na so ciudá natal, llogró'l so títulu de Bachiller nel tradicional Colexu Mayor de La nuesa Señora del Rosario, onde tamién estudiaron, ente otros, el ex-presidente Alberto Lleras, l'escritor Álvaro Mutis y el columnista Daniel Coronell. Darréu, llogró'l títulu d'Abogáu na Universidá del Rosario en Bogotá en 1917. Venceyáu al Partíu Lliberal dende bien nuevu, ocupó un escañu na asamblea departamental de Tolima en representación del so partíu ente 1918 y 1922. Depués de la so temprana incursión en política, decidió pasar a la caña xudicial, exerciendo como xuez civil del circuitu d'Ambalema (1924-1927) y maxistráu del Tribunal Cimeru de Ibagué (1927-1928). En 1928 ye designáu xerente del Bancu Agrícola Hipotecariu n'Armenia.
Participó viviegamente na eleición d'Enrique Olaya Herrera como presidente en 1930, y dende esi entós convirtióse n'unu de los homes d'enfotu del direutor del Partíu Lliberal, Alfonso López Pumarejo??, de quien foi ministru de Gobiernu en 1934. Tamién en 1930, y a nome de l'ala izquierda del so partíu, foi miembru de la Direición Nacional Lliberal, y en 1931 foi escoyíu senador. En 1934 foi escoyíu representante a la cámara, pero pocos meses dempués foi designáu ministru de Gobiernu pol presidente López, y depués como ministru d'Educación y de Rellaciones Esteriores; cargos dende los cualos dedicóse al impulsu de la Revolución en Marcha, el programa de reformes impulsaes por López, dientro de la República Lliberal.
Postuláu pol sector d'izquierda del partíu (y n'especial por Jorge Eliécer Gaitán) p'asoceder a López en 1938, tornó la so aspiración al ver que les mayoríes del partíu inclinar pol moderáu Eduardo Santos, quien resultaría escoyíu presidente y nomaría a Echandía, embaxador ante la Santa Sede. Echandía tornó al país hasta 1942 pa promover la reelección d'Alfonso López y convertise nel so ministru de Rellaciones Esteriores. Amás el Senáu nomólu Designáu a la Presidencia (como se denominaba en Colombia al Vicepresidente)y como tal, reemplazó a López, exerciendo la Presidencia de la República, ente ochobre de 1943 y mayu de 1944. Tres el regresu del presidente, a Echandía correspondió-y encarar el golpe d'Estáu del 10 de xunetu, asumiendo de nuevu la xefatura del Estáu, hasta recuperar l'orde institucional y llograr el regresu de López al poder.
Pa les eleiciones de 1946, el partíu lliberal estremar ente Gabriel Turbay y Gaitán, y Echandía foi suxeríu como candidatu d'unidá, pero refugó la ufierta diciendo: "Nun deseyo estremar en trés lo que yá ta estremáu en dos". El trunfu del conservador Mariano Ospina Pérez esi añu, llevó al lliberalismu a la oposición y Echandía xugó un papel de primer orde, cuando, tres l'asesinatu de Gaitán el 9 d'abril de 1948 aceptó, a instancies de la direición del lliberalismu, la ufierta de Ospina de formar un gabinete d'unidá nacional, nel qu'exerció como ministru de Gobiernu (per tercer vegada).
Pero en 1949 les metes del gobiernu d'unidá nun se cumplieren y decidió arrenunciar al gabinete, siendo dende entós nomáu pol so partíu pa la Presidencia de la República, pa les eleiciones que se llevaríen a cabu n'avientu d'esi añu. Pero'l clima d'estrema violencia y de falta de garantíes a los lliberales, catalizado pol atentáu contra él mesmu nel que morrió'l so hermanu Vicente Echandia, obligar a retirar la so candidatura, colo cual producióse'l trunfu del conservador Laureano Gómez, ensin contendor.
Ante la difícil situación del so partíu mientres el gobiernu de Gómez, Echandía atrever a calificar como golpe d'opinión el golpe d'Estáu del xeneral Gustavo Rojas Pinilla en 1953, participando de la coalición de lliberales y conservadores ospinistas que-y sofitaron y llegando a asumir como maxistráu de la Corte Suprema de Xusticia, pero retiró meses dempués, pol calter dictatorial y personalista del nuevu gobiernu.
Participó na creación del Frente Nacional que consiguió la cayida de Rojas y el regresu al Estáu de Derechu, dempués de cuasi una década de lo que les sos copartidarios denominaron como socesives dictadures, civil ente 1949 y 1953, y militar ente 1953 y 1957. Foi xefe únicu del so partíu y, dempués de ser Presidente de la República, decidió aceptar la gobernación del Tolima, la so tierra natal, sensiblemente afeutada pol fenómenu de la violencia política originda en 1948. Desempeñóse como Gobernador en 1958, sol gobiernu d'Alberto Lleras. Más tarde, ente 1966 y 1968 foi ministru de Xusticia del presidente Carlos Lleras Restrepo, a quien sustituyó interinamente nesti últimu añu.
Tres el gobiernu de Lleras Restrepo, retirar de la política activa, pero convertir n'unu de los mayores críticos del procesu de moderación y conservatización del so partíu, hasta'l puntu de que nos sos últimos díes, preguntáu por un periodista sobre por qué yera lliberal, respondió: "¿Cuál lliberal?, ¡si yo soi socialista!". De cutiu definíase, dende elpunto de vista doctrinariu como socialdemócrata.
Polos sos fondos conocencies en Filosofía del Derechu, el so lideralgu intelectual mientres la República Lliberal, la so vocación pedagóxica confirmada como profesor na Universidá Nacional, nel Externado de Colombia, na Universidá Llibre (Colombia), de la cual foi'l so Presidente en 1964, y nel Colexu Mayor del Rosario y, sobremanera, pola so derechura moral foi llamáu polos sos conciudadanos "el maestru" y conocíu como la "conciencia xurídica de la nación".
"Este ye un país de cafres", llegó a dicir, como si aldovinara lo que depués de la so muerte tocaría-yos guardar a los sos compatriotes. Careció, enviudó, volvió al so Tolima natal. Pocos amigos ver. El suyu foi un llargu y solitariu tapecer. Morrió en Ibagué, el 7 de mayu de 1989 a los 91 años d'edá.
Constructor d'Instituciones
editarEl maestru Echandía, como ministru de Gobiernu non yá foi un personaxe exa de la República Lliberal, sinón el gran protagonista de la reforma constitucional de 1936 nel Congresu. Presentó'l proyeutu respeutivu a les Cámares el 10 de setiembre de 1934. La reforma del 36 incorporó a la Constitución colombiana'l conceutu de función social de la propiedá, la intervención del Estáu pa racionalizar la economía y la reconocencia de los derechos económicu y social. Echandía foi'l impulsor de la concepción social del Derechu y del Estáu en Colombia lo cual, según dellos especialistes, convertir nel precursor del Estáu social de derechu en Colombia.
En 1975 foi llamáu pol gobiernu pa presidir una comisión de xuristes que formulara la propuesta de reforma a l'alministración de xusticia y al réxime territorial. Dicha comisión foi conocida nel país col nome de Comisión Echandía la cual propunxo la creación d'una Corte Constitucional, como yá lo había propuestu Echandía en 1957, na so condición de miembru de la Comisión Paritaria de Reaxuste Institucional, dende la cual propunxéronse les instituciones del Frente Nacional.
En resume Echandía formuló felicidá propuesta nel senu de dambes Comisiones. Na primera tuvo acompañáu de los xuristes Eduardo Zuleta Ángel y Fernando Isaza; y na segunda, pol constitucionalista Carlos Restrepo Piedrahita, quien llevó'l discutiniu de la propuesta al Congresu, ensin ésitu. Finalmente la Corte Constitucional de Colombia, foi creada pola Asamblea Constituyente de 1991.
Fechos Post-gobiernu
editarEl maestru Echandía foi un activu dirixente dempués de qu'abandonó la presidencia de la República en 1944. Primero foi embaxador en dellos países d'Europa y ante la Santa Sede, depués profesor universitariu, xefe únicu del so partíu, conseyeru de políticos n'exerciciu y d'otros xefes d'Estáu. Pero, sobremanera alzóse na conciencia moral y xurídico del lliberalismu y del país. Nos empiezos del Frente Nacional el presidente Alberto Lleras Camargo nomar Gobernador del Tolima, p'acometer la pacificicación d'esi Departamentu, tan duramente azotáu pola violencia del mediu sieglu.
Foi tamién Maxistráu de la Corte Suprema de Xusticia, miembru de l'Academia Colombiana de Xurisprudencia y de la Comisión de Reaxuste Institucional, que ayudó a diseñar les Instituciones del Frente Nacional. El Bancu de la República publicó, en 1982, una selección de les sos principales obres, sol títulu de "Obres Selectes" en cinco tomo, so la edición de Aníbal Noguera Mendoza y col prólogu d'Otto Morales Benítez.
Al ser designáu gobernador, el presidente Lleras unviada a los tolimenses un mensaxe, nel cual dicía: "Nun tien el gobiernu nacional cosa meyor qu'ufiertar al Tolima que da-y un gobernador como Darío Echandía, que presidió ejemplarmente la República n'unu de los sos momentos más difíciles, llexislador y maxistráu que dexó marques imborrables na evolución del derechu colombianu, pero por sobremanera, home de tan estraordinaria bondá, que dempués de tar por 30 años na vanguardia de les lluches democrátiques, nun tien un namái enemigu, nin hai naide que nun lo respete y almire o que nun s'incline ante la tresparente pureza d'una vida dedicada por entero al serviciu de los demás y a les más altes disciplines de la sabiduría".
Bigliografía
editar- GÓMEZ HOYOS, Rafael (Pbro). "Darío Echandía, Humanista Cristianu", Prólogu al llibro Humanismu y Téunica, Bogotá.
- LOZANO Y LOZANO, Juan. "Los mios Contemporáneos".
- LLERAS CAMARGO, Alberto. Mensaxe unviáu, na so condición de Presidente de la República, al pueblu tolimense, por cuenta de la designación del maestru Echandía como Gobernador del Tolima
- MORALES BENÍTEZ, Otto. "Maestru Darío Echandía". Ediciones del Bancu de la República, Bogotá 1982
- TRUJILLO MUÑOZ, Augusto. "El Maestru Echandía, ideólogu del Estáu social de Derechu y precursor de la Corte Constitucional", en Revista de l'Academia Colombiana de Xurisprudencia nᵘ311, Bogotá xunu de 1988.
Referencies
editar- ↑ URL de la referencia: https://www.semana.com/nacion/articulo/el-maestro/11306-3.
- ↑ URL de la referencia: https://cvc.cervantes.es/lengua/thesaurus/pdf/44/TH_44_002_208_0.pdf.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Darío Echandía.
Datos: Q2888440- Multimedia: Darío Echandía
