Ducáu de Carintia
El Ducáu de Carintia (alemán: Herzogtum Kärnten; eslovenu: Vojvodina Koroška) foi un ducáu asitiáu nos territorios qu'anguaño conformen parte del sur d'Austria y del norte d'Eslovenia. Formó parte del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu dende l'añu 976 hasta la disolución del imperiu en 1806 y del reinu d'Austria-Hungría hasta la so disolución en 1918. Pol Tratáu de Saint-Germain (1919) la mayor parte del ducáu pasó a integrar l'estáu austriacu de Carintia, la parte sur-oriental foi xunida a la provincia de Koroška, en Eslovenia, y la comunidá de Jezersko foi incluyida nel acabante crear Reinu de los Serbios, Croates y Eslovenos, ente que el Val canale y el conceyu de Tarvisio fueron cedíos al reinu d'Italia.
| |||||
---|---|---|---|---|---|
tierres de la corona del Imperiu Austriacu | |||||
| |||||
Alministración | |||||
Estáu desapaecíu | Sacru Imperiu Romanu Xermánicu | ||||
Capital |
St. Veit an der Glan (es) (hasta 1518) Klagenfurt (dende 1518) | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 46°37′N 14°18′E / 46.62°N 14.3°E | ||||
Carantania y les dinastíes medievales
editarNel sieglu VII el territoriu que conformaría'l ducáu de Carintia formaba parte del principáu eslavu de Carantania, pasó a formar parte del imperiu de Carlomagno ente 788 y 843 y darréu convirtióse en parte del heriedu del reinu de Luis el Xermánicu. Dende l'añu 889 al 976 recibió'l nome de marca de Carintia dientro del ducáu de Baviera, pero'l conde Berthold foi alzáu a la posición de duque pol rei Enrique I nel añu 938.
Nel añu 976 l'emperador Otón II depunxo al duque Enrique II l'Amarradiegu de Baviera, y creó un sestu ducáu pal so imperiu, el nuevu ducáu de Carintia, estremando les tierres d'Enrique II, nomando a Enrique “el Mozu” primer duque de Carintia y a Otón I de Suabia duque de Baviera. Nel añu 1012 Adalbero I de Eppenstein convertir en duque de Carintia, pero foi desaposiáu de la so posición en 1035. Nel añu 1077 el ducáu foi apurríu a Luitpold, otru miembru de la familia Eppenstein, que sicasí, escastar a la muerte del duque Enrique III de Carintia en 1122. Nesi momentu'l ducáu foi considerablemente amenorgáu: un gran parte de lo que güei ye la Estiria Cimera pasó a Otokar II d'Estiria, y el restu de Carintia pasó a Enrique de Spanheim, afiáu d'Enrique III, que gobernó dende 1122 hasta la so inesperada muerte al añu siguiente.[1] Los más destacaos duques de la nueva dinastía Spanheim fueron Bernhard von Spanheim, el primer Duque de Carintia que foi descritu y honráu nos documentos como príncipe de la tierra.[2] L'últimu duque de la dinastía Spanheim foi Ulrich III, qu'escoyó a Otakar II de Bohemia como herederu. El postreru Spanheim, Philipp, que yera Arzobispu de Salzburgu, intentó convertise en duque pero nun consiguió imponese sobre Otokar a pesar de ser sofitáu por Rodolfo I d'Habsburgu. Philipp morrió nel añu 1279.
Dinastía Habsburgu
editarRodolfo, en ganando a Otakar II de Bohemia, convertir n'emperador xermánicu, y apurrió el Ducáu de Carintia a Meinhard II de Gorizia-Tirol. Nel añu 1335, a la muerte d'Enrique, l'últimu varón del llinaxe, l'emperador Lluis IV de Baviera apurrió Carintia y el sur del Tirol como feudu imperial el 2 de mayu en Linz a la familia Habsburgu, que lo gobernó hasta 1918. Como otra de les posesiones de la familia, Carintia esfrutó d'un estatutu semiautónomo cola so propia estructura constitucional mientres llargu tiempu. Los Habsburgu estremaron los sos territorios dientro de la familia en dos causes: pol Tratáu de Neuberg en 1379 y en 1564. En dambes ocasiones el Ducáu de Carintia formó parte d'Austria y foi gobernáu conxuntamente col Ducáu d'Estiria y Carniola.
La emperatriz María Teresa d'Austria y el so fíu y emperador Xosé II trataron de crear un estáu más unificáu y nel añu 1804 Carintia foi integrada nel reinu d'Austria. En 1867 convertir nun Kronland de la Cisleitania, la parte occidental del Imperiu d'Austria-Hungría.
Col pasu del tiempu, el llinguaxe alemán, con un prestíu social más pronunciáu, estendióse por cuenta del eslovenu, pero nel sieglu XVI los territorios de Carintia inda señalaben que yera un Archiducáu Windico, esto ye, un principáu soberanu eslovenu, lo que demuestra que los habitantes de Carintia conocíen los sos antiguos raigaños pre-xermániques.
Sieglu XX
editarTres la Primer Guerra Mundial y la disolución del Imperiu d'Austria-Hungría, el Tratáu de Saint-Germain axustó que'l Valle de la Canal” dende Tarvisio hasta Pontebba fuera vencíu a Italia y que les zones de llingua eslovena de los valles del Meža y el Drava alredor de Unterdrauburg (que foi rebautizada como Dravograd), y la zona de Jezersko fueren cedíes a Eslovenia y el nuevu Reinu de Serbios, Croates y Eslovenos. Sicasí, esti alcuerdu nun satisfixo a los yugoslavos, que tamién ocuparon el territoriu al norte de los montes Karawanken, incluyendo la ciudá de Klagenfurt. Los poderes de la Entente decidieron que'l territoriu ocupáu estremar en función d'un referendu en dos fases que decidiría'l destín de Carintia. El referendu celebró'l 10 d'ochobre de 1920, pero la resultancia a favor d'Austria nun camudó les fronteres decidíes nel Tratáu de Saint-Germain.
La parte austriaca de Carintia ye anguaño un estáu federal d'Austria, la zona que foi cedida a Italia forma parte de la provincia italiana de Friuli-Venecia Julia y la parte vencida a Yugoslavia agora forma parte de la rexón de Koroška n'Eslovenia.
Duques de Carintia
editarNota: L'orde dinásticu referíu ye'l del Ducáu de Carintia, al marxe d'otros títulos.
Dinastíes
editarDinastía Luitpoldinga
- Enrique I, duque de Baviera y Carintia (976-978)
Dinastía salia
- Otón I (978-985)
Dinastía Luitpoldinga
- De nuevu Enrique I, duque de Baviera y Carintia (985-989)
Dinastía Saxona
- Enrique II (989-995), tamién duque de Baviera 985-995
- Enrique III (995-1002), tamién duque de Baviera 995-1005 y emperador xermánicu.
Dinastía salia
- De nuevu Otón I (1002-1004),
- Conrado I (1004-1011)
Casa de Eppenstein
- Adalbero I (1011-1035)
Dinastía salia
- Conrado II (1036-1039)
- Enrique IV (1039-1047), tamién duque de Baviera (1026-1041) y emperador xermánicu (1046-1056)
Antigua Casa de Welf
- Welf I (1047-1055)
Casa de Ezzonen
- Conrado III (1056-1061)
Casa de Zähringen
- Berthold I (1061-1077)
Casa de Eppenstein
- Luitpoldo (1077-1090)
- Enrique V (1090-1122)
Casa de Spanheim
editar- Enrique VI (1122-1123 )
- Engelbert I (1123-1134)
- Ulrich I (1134-1144)
- Enrique VII (1144-1161)
- Herman I (1161-1181)
- Ulrich II (1181-1201)
- Bernhard I (rexente dende 1199, duque 1202-1256)
- Ulrich III (1256-1269)
Diverses dinastíes
editarDinastía de Premyszl
- Otakar I (1269-1276), tamién rei de Bohemia.
Casa d'Habsburgu
- Rodolfo I (1276-1286), tamién emperador xermánicu1273-1291
Gorizia-Tyrol
editar- Meinhard I (1286-1295)
- Enrique VIII (1295-1335), tamién rei de Bohemia 1306/1307-1310, colos sos hermanos.
- Lluis I (1295-1305)
- Otón III (1295-1310)
- Otón IV (1335-1339), xunto col so hermanu **
Alberto II (1335-1358)
- Federico I (1358-1362), xunto col so hermanu **
Rodolfo II (1358-1365)
- Alberto III (1365-1395)
Llinaxe de Leopoldu
editar- Leopoldu I (1379-1386)
- Guillermu I (1386-1406)
- Ernesto I (1406-1424)
- Federico II (1424-1493), tamién emperador xermánicu.
Territorios Habsburgu reunificados en 1458
editar- Maximiliano I (1493-1519), tamién emperador xermánicu (1508-1519)|
- Carlos I (1519-1521), tamién emperador xermánicu (1519-1556)
- Fernandu I (1521-1564), tamién emperador xermánicu (1558-1564)
Reinu d'Austria
editar- Carlos II (1564-1590)
- Fernandu II (1590-1637), tamién emperador xermánicu (1619-1637)
Carintia xunir al restu de los territorios de los Habsburgu en 1619. A partir d'entós el títulu de Duque de Carintia permaneció xuníu al herederu del llinaxe, primero como emperadores del Imperiu xermánicu y darréu como emperadores d'Austria-Hungría.
Notes y referencies
editarVer tamién
editarEnllaces esternos
editar