Reló d'agua

Reconózse-y como clepsidra^[1] (κλεψύδρα), del griegu κλέπτειν kléptein (robar) y ὕδωρ hydōr (agua), o reló d'agua^[2] a cualquier mecanismu pa midir el tiempu por aciu el fluxu reguláu d'un líquidu escontra o dende un recipiente graduáu, dando asina dos tipos distintos de relós según la direición del fluxu.

Les clepsidres daten de l'antigüedá exipcia (mrḫyt) y usábense especialmente mientres la nueche, cuando los reloj de sol perdíen la so utilidá. Los primeros relós d'agua consistíen nuna vasía de cerámica que contenía agua hasta ciertu nivel, con un furu na base d'un tamañu fayadizu p'asegurar la salida del líquidu a una velocidá determinada y, poro, nun tiempu prefijado. El recipiente disponía nel so interior de delles marques, de tal manera que'l nivel d'agua indicaba los distintos periodos, tanto diurnos como nocherniegos.

Los relós d'agua tamién s'usaron polos atenienses pa señalar el tiempu asignáu a los oradores. Más tarde fueron introducíos col mesmu fin nos tribunales de Roma y amás usábense nes campañes militares pa señalar les guardias nocherniegues. El reló d'agua exipcio, más o menos modificáu, siguió siendo'l preséu más eficiente pa midir el tiempu mientres munchos sieglos.

Historia editar

Hacia l'añu 1530 e.C. construyir pal rei Amenhotep I n'Exiptu una vasía con carauterístiques de reló d'agua
Nel Templu d'Amón en Karnak atopóse un reló d'agua datáu nel sieglu XIV e.C.
Nel sieglu IV e.C. Platón escurrió un espertador qu'utilizaba un reló d'agua.
Na Antigua Grecia y l'Antigua Roma midíase'l tiempu de falar por aciu relós d'agua.
Nel sieglu III e.C. Ctesibio, un alumnu d'Arquímedes, desenvolvió un reló d'agua con indicadores numbéricos, al que se llamó horologium ex aqua.
El chinu Su Song describe y constrúi en 1090 un reló d'agua con elementos mecánicos.
Nel sieglu XV l'inxenieru coreanu Jang Yong-Sil inventó les clepsidres Jagyokru y Okryuguiryun, relós automáticos de cobre que se caracterizaben pol so complexu procesu d'indicar la correuta hora que s'efectuaba pola fuercia de l'agua.
Nel añu 1982, en Berlín, ellaboróse un reló d'agua de 13 m d'altor (batiendo'l récor del francés Bernard Gitton).
El so cayente deber a la meyora de los relós mecánicos.