Diferencies ente revisiones de «Ganimedes (lluna)»

El descubrimientu de Ganimedes atribúise-y a [[Galileo Galilei]], que tendríalu visto'l [[7 de xineru]] de [[1610]]. El so nombre foi una suxerencia del astrónomu [[Simon Marius]] poco dempués del descubrimientu, y fae referencia a [[Ganimedes (mitoloxía)|Ganimedes]], coperu de los dioses y amante de [[Zeus]]<ref name=galileoproject>Galileo Project. ''[http://galileo.rice.edu/sci/observations/jupiter_satellites.html Satellites of Jupiter]''. galileo.rice.edu.</ref>. La so esploración cercana llevose a cabu al traviés de varies sondes, entamando pola ''Pioneer 10''. Les sondes ''Voyager'' afinaron el conocimientu de los valores de les sos característiques físiques, mentantu que la ''Galileo'' descubrió'l so océanu soterráneusoterrañu y'l so campu magnéticu. L'[[Axencia Espacial Europea]] tien proyectada una misión al sistema xovianu al traviés d'una sonda que sedrá llanzada al espaciu en [[2022]]. Esta, tres de sobrevolar varies vegaes los trés satélites galileanos xelaos, ha entrar n'órbita alredor de Ganimedes<ref> Amos, J. (2012). ''[http://www.bbc.com/news/science-environment-17917102 Esa selects 1bn-euro Juice probe to Jupiter]''. bbc.com.</ref>.

La superficie de Ganimedes tien un [[albedu]] d'aproximadamente'l 43%<ref name="Calvin1995">{{cite journal |last=Calvin |first=Wendy M. |last2=Clark |first2=Roger N. |last3=Brown |first3=Robert H. |last4=Spencer |first4=John R. |title=Spectra of the ice Galilean satellites from 0.2 to 5 µm: A compilation, new observations, and a recent summary |journal=J.of Geophys. Res. |date=1995 |volume=100 |issue=E9 |pages=19,041–19,048 |bibcode=1995JGR...10019041C |doi=10.1029/94JE03349 }}</ref>. El xelu acuosu parez tar presente per ende na superficie, y tien una fracción de masa del 50–90%,<ref name="Showman1999" />, enforma mayor que la que tien nel satélite tomáu como una xunidá. La espectroscopia de radiación infrabermeyo amuesa la presencia de bandes fuertes d'absorción de xelu acuoso a les llonxitúes d'onda de 1,04, 1,25, 1,5, 2 y 3 [[micrómetru|micrómetros]]<ref name="Calvin1995" />. El terrenu acanaláu ye más brillante qu'el escuru, y predomina más nelli el xelu na so composición<ref name="RESA">{{cite web |url=http://www.resa.net/nasa/ganymede.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071202132022/http://www.resa.net/nasa/ganymede.htm |archivedate=2007-12-02 |title=Ganymede: the Giant Moon |work=Wayne RESA |accessdate=17 de febreru de 2017 }}</ref>. L'análisis de la información obtenida pola sonda ''Galileo'' y de resultes de la observación dende la Tierra confirma la presencia de varios materiales non acuosos: [[dióxidu de carbonu]], [[dióxidu d'azufre]] y, quiciás, [[cianóxenu]], [[sulfatu d'hidróxenu]] y dellos compuestos orgánicos<ref name="McCord1998">{{cite journal |last=McCord |first=T.B. |last2=Hansen |first2=G.V. |last3=Clark |first3=R.N. |last4=Martin |first4=P. D. |last5=Hibbitts |first5=C. A. |last6=Fanale |first6=F. P. |last7=Granahan |first7=J. C. |last8=Segura |first8=M. |last9=Matson |first9=D. L. |display-authors=2 |title=Non-water-ice constituents in the surface material of the icy Galilelean satellites from Galileo near-infrared mapping spectrometer investigation |journal=J. Of Geophys. Res. |date=1998 |volume=103 |issue=E4 |pages=8,603–8,626 |bibcode=1998JGR...103.8603M |doi=10.1029/98JE00788 }}</ref><ref name="Showman1999" />.Los resultaos de la información aportada pola sonda ''Galileo'' amuesen tamién la esistencia de [[sulfatu de magnesiu]] y, quiciás, [[sulfatu de sodiu]] sobro la superficie ganimedina<ref name="The Grand Tour">{{cite book |title=The Grand Tour: A Traveler's Guide to the Solar System |last=Miller |first=Ron |authorlink=Ron Miller (artist and author) |first2=William K. |last2=Hartmann |date=May 2005 |pages=108–114 |publisher=Workman Publishing |location=Thailand |edition=3rd |isbn=0-7611-3547-2 }}</ref><ref name="McCord2001">{{cite journal |last=McCord |first=Thomas B. |last2=Hansen |first2=Gary B. |last3=Hibbitts |first3=Charles A. |title=Hydrated Salt Minerals on Ganymede's Surface: Evidence of an Ocean Below |journal=Science |date=2001 |volume=292 |pages=1523–1525 |doi=10.1126/science.1059916 |bibcode=2001Sci...292.1523M |pmid=11375486 |issue=5521 }}</ref>, unes sales que podríen orixinase nel océanu soterráneusoterrañu del interior del satélite<ref name="McCord2001" />.

Yá na década de 1970 los científicos de la [[NASA]] entamaron a sospechar la esistencia en Ganimedes d'un océanu perprofundu encerráu ente dos capas de xelu, una superficial y otra que envuelve, en contactu directu con elli, el mantu rocosu<ref name="Showman1999" /><ref name="clubsandwich 2014" />{<ref name="Sohl2002" /><ref name="Freeman2006">{{cite journal |last=Freeman |first=J. |title=Non-Newtonian stagnant lid convection and the thermal evolution of Ganymede and Callisto |journal=Planetary and Space Science |date=2006 |volume=54 |issue=1 |pages=2–14 |doi=10.1016/j.pss.2005.10.003 |url=http://bowfell.geol.ucl.ac.uk/~lidunka/EPSS-papers/pete2.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070824155106/http://bowfell.geol.ucl.ac.uk/~lidunka/EPSS-papers/pete2.pdf |archivedate=2007-08-24 |format=PDF |bibcode=2006P&SS...54....2F }}</ref><ref name="amount of water in ocean">{{cite web | url=http://earthsky.org/space/underground-ocean-on-jupiters-largest-moon | title=Underground ocean on Jupiter's largest moon | publisher=EarthSky | date=March 15, 2015 | accessdate=17 de febreru de 2017 }}</ref>. Na década de 1990 la misión ''Galileo'' sobrevoló'l satélite, confirmando la esistencia d'esti océanu soterráneusoterrañu. Un análisis asoleyáu en [[2014]], que tien en cuenta la termodinámica de les mases d'agua y los efectos del sal, suxere que Ganimedes podría tener delles capes oceániques d'agua líquido separtaes por capes de xelu, cola capa más profunda en contactu directu col mantu rocosu<ref name="clubsandwich 2014" /><ref name="Vance">{{cite journal |title=Ganymede's internal structure including thermodynamics of magnesium sulfate oceans in contact with ice |journal=Planetary and Space Science |date=12 April 2014 |last=Vance |first=Steve |last2=Bouffard |first2=Mathieu |last3=Choukroun |first3=Mathieu |last4=Sotina |first4=Christophe |doi=10.1016/j.pss.2014.03.011 |url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0032063314000695 |accessdate=17 de febreru de 2017 |bibcode = 2014P&SS...96...62V |volume=96 |pages=62–70}}</ref>

<ref name="NASA-20140501c">{{cite web |author=Staff |title=Video (00:51) - Jupiter's 'Club Sandwich' Moon |url=https://www.youtube.com/watch?v=oBbWjlkuw5U |date=1 May 2014 |work=[[NASA]] |accessdate=17 de febreru de 2017 }}</ref><ref name="Hubble 2015">{{cite news |url=http://phys.org/news/2015-03-hubble-underground-ocean-jupiter-largest.html?utm_source=nwletter&utm_medium=email&utm_content=splt-item&utm_campaign=daily-nwletter |title=Hubble observations suggest underground ocean on Jupiter's largest moon Ganymede |work=NASA |publisher=PhysOrg |date=12 March 2015 |accessdate=17 de febreru de 2017 }}</ref>. La esistencia d'esi contactu directu ente la roca y l'agua líquido podría ser un factor importante nel orixe de la vida<ref name="clubsandwich 2014" />. Esti análisis tamién indica que les grandes profundidaes a les que s'alcuentren estes capes líquides (el mantu rocosu ta a 800 km de profundidá) supón que la temperatura nel océanu más inferior, el que ta en contactu col mantu, podía ser hasta 40 vegaes mayor que la de les otres capes oceániques asitiaes ente dos capes de xelu. En marzu de [[2015]] comunicose que les mediciones feches col telescopiu espacial ''Hubble'' del movimientu de les aurores sobre la superficie de Ganimedes suxeren la esistencia d'un océanu soterráneusoterrañu: la esistencia d'un gran océanu d'agua salao afecta'l campu magnéticu d'esti cuerpu celeste y, poro, la so [[aurora polar|aurora]]<ref name="Ocean Hubble" /><ref name="Hubble 2015"/><ref name="sciencedaily1503">http://www.sciencedaily.com/releases/2015/03/150312112112.htm</ref><ref name="sswater1"> {{cite journal | last1 = Saur | first1 = Joachim | last2 = Duling | first2 = Stefan | last3 = Roth | first3 = Lorenz | last4 = Jia | first4 = Xianzhe | last5 = Strobel | first5 = Darrell F. | last6 = Feldman | first6 = Paul D. | last7 = Christensen | first7 = Ulrich R. | last8 = Retherford | first8 = Kurt D. | last9 = McGrath | first9 = Melissa A. | last10 = Musacchio | first10 = Fabrizio | last11 = Wennmacher | first11 = Alexandre | last12 = Neubauer | first12 = Fritz M. | last13 = Simon | first13 = Sven | last14 = Hartkorn | first14 = Oliver | year = 2015 | title = The Search for a Subsurface Ocean in Ganymede with Hubble Space Telescope Observations of its Auroral Ovals | url = | journal = Journal of Geophysical Research: Space Physics | volume = 120| issue = | pages = 1715–1737| doi = 10.1002/2014JA020778 }}</ref>.

Ganimedes tien, amás d'esti momentu magnéticu intrínsecu, un campu magnéticu dipolar inducíu<ref name="Kivelson2002" />. La so esistencia rellacionase cola variación del campu magnéticu xupiterinu cerca de Ganimedes. El momentu inducíu ta dirixíu radialmente hacia o desde Xúpiter, siguiendo la dirección de la parte variable del campu magnéticu planetariu. El momentu magnéticu inducíu ye d'un orde de magnitú menor qu'el intrínsecu. La fuerza de campu del campu inducíu nel ecuador magnéticu de Ganimedes ye d'alredor de 60 nT, esto ye, la mitá del campu xupiterinu ambiental<ref name="Kivelson2002" />. El campu magnéticu inducíu ganimedín ye similar al de Calistu y Europa, lo que refuercia la idea de que Ganimedes tien un océanu soterráneusoterrañu con alta conductividá llétrica<ref name="Kivelson2002" />.