|
El '''Surdimientu''' ye'l nome que recibe una dóminacorriente cultural y, reñacenciafundamentalmente lliteraria, enfotáu nel espoxigue y prestixu de la cultura y la llingua asturianes,. qu'entamaAníciase cola apaición de l'asociación cultural [[Conceyu Bable]] en [[1974.]], Dendeorixe entós, eldel movimientu pro-llingua que vívese n'Asturiessocial en finando la dictadura, yfavor de xeitu perespecial nel ámbitu universitariu, vien condicionando la vidallingua políticaxurdíu ynos culturalaños d'Asturies en formacaberos de movimientu social. Anguañu ye'l movimientu social más fuerte de toos ya inda sigui la llucha pola oficialidádictadura de la llingua asturiana y por algamar una supervivencia futura pal[[Francisco idiomaFranco]].
L'apaición del movimientu lliterariu que conozseconocíu por "surdimientu"''Surdimientu'', vaye deparalelu laal mano d'otru movimientu en llingua asturiana que ye'ldel "[[Nuevu canciu Astur]]" que france dafechu concoles tolovíes anteriord'espresión ymusical trataqu'hasta entós tuvo la llingua asturiana. Asina, apaecen nuevos cantantes y grupos musicales que traten temes nuevos, dende la política a l'amor pasando pel erotismu y les rellaciones personales, franciendo tamién con tol costumismu previu y de la época de posguerra.
No que se refier a la lliteratura, lael bayura''Surdimientu'' ye tala,posible que'lgracies númberua dl'escritoresapaición nd'activuuna durantebayura d'l surdimientuescritores qu'igualaba en númberu - y les más de les vueltes superabatamién en calidá -, a tolos sos presdecesores dende'l sieglu XVII. Asina, yye que, por mor de la bayura d'obres y autores, asina como pol tiempu que dura munchos críticos falen d'un "primer''Primer surdimientu"Surdimientu'' y d'un "segundu''Segundu surdimientu"Surdimientu''
== El primer Surdimientu ==
Asitiaria los sos entamos en 1974-1976 cola creyación de Conceyu Bable y finaría alrodiu de [[1988]], cola espublización nel diariu [[La Nueva España]] del manifiestu entituláu ''""la Asturias pensante y sensata"'' per parte del grupu reaicionariu [[Amigos de los Bables]], contrariu al procesu de normalización de la llingua asturiana. Esi manifiestu, que tuvo fonda repercusión n'Asturies, supón el fin de la primer fasfase d'espoxigue de la cultura y la llingua asturianes dende la muerte de Franco.
Son nomes del primer surdimientu, que destaquen más que nada nel campu de la poesía, los de [[Manuel Asur]], [[Xuan Xosé Sánchez Vicente]], [[Teresa González]] o [[Andrés Solar]]. En prosa surde'l nome de [[Miguel Solís Santos]].
== El Segundu Surdimientu ==
El segundu surdimientu podría ñacerñacería alrodiu de 1988 y tendría como carauterística cimera'l cambeu de temes y de venceya personal de los sos protagonistes. Tres de finalesfines de los 80, les persones qu'escriben fainlo polo xeneral dende una perspeutiva apolítico y separtando los temes políticos o sociales, entrando no que munchos denomennomen la "madruezmadurez de la lliteratura asturiano".
Nel planu de la poesía, [[Xuan Bello]] y [[Berta Piñán]] son los principales cabezalerosnomes del movimientu, que podría encuadrase comopertenecientecomo perteneciente a la corriente de la ''poesía de la esperiencia''. Son nomes claves tamién nel ámbitu de la poesía los de [[Lourdes Álvarez]] y [[Antón García]], toos ellos ganadores del [[Premiu "Teodoro Cuesta" de Poesía]], el que va marcar a los poetes d'ésta y de la siguiente xeneración.
Esti Segundu Surdimientu significa'l reconocimientu de la narrativa, na que destaquen los nomes d'[[Adolfo Camilo Díaz]], [[Ismael González Arias]], [[Pablo Antón Marín Estrada]] y [[Xandru Fernández]], toos ellos ganadores del [[Premiu "Xosefa Xovellanos" de Novela]], el más importante de los que se conceden.
== La superación del Surdimientu o'l el Post-Surdimientu ==
El surdimientu''Surdimientu'', como etapa lliteraria, inda ta con fuercia n'Astures, magar qu'haiga delles iniciatives pa francer con tolo anterior y facer proyeutos pa una nueva xeneración. D'estesNesti sen, larescampla másla famosainiciativa yede la revista lliteraria [[Formientu]] qu'espublizó'l periodista [[Inaciu Galán]] en [[2006]].
D'esta xeneración, inda bien moza, emprimen a facese notar los nomes de [[Vanessa Gutiérrez]], [[Pablo Rodríguez Alonso]] y [[Pablo Texón]], toos ellos ganadores del [[Premiu "Teodoro Cuesta" de Poesía]].
| 