Diferencies ente revisiones de «Ilesia Católica»
Contenido eliminado Contenido añadido
Llinia 4:
Les creyencies cristianes del catolicismu fúndense no recoyío nel [[Credu de Nicea]]. La Ilesia Católica enseña que hai namái una ilesia, santa, católica ya apostólica, fundada por [[Xesús|Xesucristu]] na [[Gran Comisión]]<ref name=":6">''[https://www.archbalt.org/vatican-congregation-reaffirms-truth-oneness-of-catholic-church-2/ Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church]'', na web de l'archidiócesis de Baltimore (archbalt.org).</ref><ref>Bokenkotter T, ''[https://books.google.es/books?id=DISK1e7JXA8C&pg=PA7&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false A Concise History of the Catholic Church]'', p. 7. Nueva York, Double Day, 2004. ISBN 978-0-307-42348-1.</ref>; y que los sos obispos son los sucesores de los apóstoles de Cristu y el papa, el primeru d'ente ellos, ye'l socesor de San Pedru, a quien Cristu-y dio la primacía sobro los demás apóstoles<ref>Evanxeliu de San Matéu, [https://www.sanpablo.es/libro-pueblo-de-dios/la-biblia/nuevo-testamento/evangelio-segun-san-mateo/16 16:19].</ref>. Caltién que mantiene les práctiques de la fe cristiana orixinal, qu'esta-y foi tresmitida pola tradición sagrada<ref>Catecismu de la Ilesia Católica, [http://www.vatican.va/archive/ccc_css/archive/catechism/p123a9p4.htm párrafu 890].</ref> y que ye, pola mor de la guía del [[Espíritu Santu]], infalible. Pesie a la so xunidá coesisten nella bayura de tendencies teolóxiques ya espirituales<ref>Catecismu de la Ilesia Católica, [http://www.vatican.va/archive/ccc_css/archive/catechism/p123a9p3.htm párrafu 835].</ref><ref>Gunton C, [https://www.jstor.org/stable/20019261?seq=1 "Christianity among the Religions in the Encyclopedia of Religion"], en Religious Studies, Vol. 24, núm. 1, p. 14 (1988). </ref>, espeyaes na esistencia d'una [[Ilesia Llatina]] (tamién nomada Ilesia d'Occidente o Ilesia Católica Romana), 23 [[Ilesies católiques orientales]] y cientos d'instituciones monástiques, delles [[Orde mendicante|mendicantes]], delles de [[Clausura monástica|clausura]] y delles [[Orde terciaria|terciaries]].
[[Ficheru:Basilica Sancti Petri blue hourl - Retouch.jpg|miniaturadeimagen|Fachada de la [[basílica de San Pedru]], en Roma. L'edificiu asiéntase nel llugar nel que, según la tradición, ta la tumba del [[apóstol San Pedru]].]]
De los sos siete sacramentos el principal d'ellos ye la [[Eucaristía]], que se cellebra llitúrxicamente na [[misa]]<ref>Catecismu de la Ilesia Católica, artículos [https://www.vatican.va/archive/ccc_css/archive/catechism/p2s2c1a3.htm 1322-7].</ref>. La Ilesia enseña que, al traviés de la consagración por un sacerdote, el pan y el vinu del sacrificiu eucarísticu conviértense nel cuerpu y la sangre de Xesucristu: ye la doctrina de la [[transubstanciación]]. La [[Virxe
El so pensamientu dirixó primeru ya influyó dempués la filosofía, la cultura, l'arte y la ciencia occidental. Anguaño, los sos fieles estiéndense per tol mundu, y de magar el [[sieglu XX]] la mayoría vive nel [[Hemisferiu Sur|hemisferiu sur]] como resultáu, d'una banda, de la progresiva secularización d'[[Europa]], y d'otra de la persecución que sufren los cristianos nel [[Oriente Mediu]]. La Ilesia Católica yera una cola [[Ilesia Ortodoxa]] hasta'l [[Cisma d'Oriente]] de [[1054]], resultáu de diferencies insalvables ente les dos ilesies sobre la cuestión de l'autoridá del papa sobro los demás obispos. Hasta'l [[conciliu d'Éfesu]] de 431 la [[Ilesia del Oriente]] almitía la idea de la primacía papal, y tamién les [[Ilesies ortodoxes orientales]] hasta'l [[conciliu de Calcedonia]] de 451: le estremadura ente toes elles foi resultáu de diferencies teolóxiques, non organizatives. Al cisma d'Oriente siguiolu, nel [[sieglu XVI]], la [[Reforma protestante]], que supunxo la ruptura de parte de los obispos, sacerdotes y fieles cola Ilesia y dio llugar al nacimientu ya espoxigue del [[protestantismu]]. Dende finales del [[sieglu XX]] la Ilesia ye percriticada poles sos enseñances sobre la sexualidá, pola so negativa a ordenar sacerdotises muyeres y pol so manexu de los casos d'abusu sexual nos que participaran sacerdotes.
Llinia 97:
Magar que la Ilesia Católica enseña que namái ella ye'l camín pa la salvación<ref name=":8" />, reconoz tamién que l'Espíritu Santu puede manifestase notres comunidaes cristianes pa "impulsales hacia la xunidá católica" y pa "animales y dirixiles hacia la confluyencia cola Ilesia Católica" y, poro, puede llevar a los sos fieles a la salvación, porque eses comunidaes cristianes separtaes d'ella contienen elementos de la doctrina verdadera, magar que tean amestaos con creyencies falses. Enseña, tamién, que tolos que se salven sálvense al traviés de la Ilesia Católica, pero que hai otres formes extraordinaries d'algamar la salvación: el [[bautismu de deséu]], persones que quieren el bautismu primero de morrer pero nun tienen tiempu o oportunidá de recibilu; el martiriu prebaptismal o [[bautismu de sangre]], persones que muerren pola so fe inclusu anque nun tean bautizaes; y la [[ignorancia insuperable]], persones que nun tuvieron la oportunidá de conocer la fe católica pero tuvieron un comportamientu en vida que los fae dignos de la salvación, que sicasí nun ye automática namái por ser ignorante de la fe católica<ref>Fanning W, ''[[wikisource:Catholic_Encyclopedia_(1913)/Baptism|Baptism]]'', entrada na Catholic Encyclopedia (1913).</ref>.
=== Santos y devociones ===
[[Ficheru:Jean-Francois-Millet-the-angelus.jpg|miniaturadeimagen|330x330px|''L'Ángelus'', de [[Jean-François Millet]] (1857-59, [[Muséu d'Orsay]]). El rezu del [[Ánxelus]] remóntase al [[sieglu XIV]], y ye una de les devociones populares que forma parte de les "práutiques piadoses adecuaes" almitíes pola Ilesia Católica.]]
Un [[santu]] ye una persona a la que se-y reconoz haber tenío un gráu excepcional de cercanía con Dios. Nómase [[canonización]] al actu pol que una ilesia cristiana declara qu'una persona que yá morriera yera un santu; tres d'esa declaración la persona ye incluyida nel canon, o llista, de santos reconocíos<ref>Wilson D, Fischer T, ''Omnibus II: Church Fathers Through the Reformation'', p. 101. Veritas Press, 2005. ISBN 978-1-932168-44-0.</ref><ref>Diehl D, Donnelly M, ''Medieval Celebrations'', p. 13. Stackpole Books, 2001. ISBN 978-0-8117-2866-9.</ref>. Les primeres persones honraes como santes foron los [[Mártir|mártires]]: les lleendes piadoses sobro la so muerte foron consideraes prebes de la fuercia de la so fe en Cristu. A partir del [[sieglu IV]] entamó la veneración pública de los nomaos ''confesores'', persones que demostraran la so fe non morriendo por ella sinón al traviés de la so vida y la so pallabra.▼
Na Ilesia Católica, neto na ilesia llatina que nes orientales, l'actu de canonización ta reserváu a la Sede Apostólica, y ocurre al final d'un llargu procesu que requier munches prebes de que'l candidatu a santu viviera y morriera de forma tan santa ya exemplar qu'amerita ser reconocíu como santu. El reconocimientu oficial pola Ilesia de la santidá d'una persona implica qu'esa persona ta yá en Cielu y puede ser públicamente invocada ya nomadad oficialmente na lliturxa, incluyendo la [[Lletanía de los Santos]]. La canonización permite tamién la veneración universal del santu na lliturxa del ritu romanu; pa ser veneráu namái llocalmente, nún
▲Un santu ye una persona a la que se-y reconoz haber tenío un gráu excepcional de cercanía con Dios. Nómase canonización al actu pol que una ilesia cristiana declara qu'una persona que yá morriera yera un santu; tres d'esa declaración la persona ye incluyida nel canon, o llista, de santos reconocíos. Les primeres persones honraes como santes foron los mártires: les lleendes piadoses sobro la so muerte foron consideraes prebes de la fuercia de la so fe en Cristu. A partir del sieglu IV entamó la veneración pública de los nomaos confesores, persones que demostraran la so fe non morriendo por ella sinón al traviés de la so vida y la so pallabra.
Les devociones son "práutiques esternes de piedá" que nun
▲Na Ilesia Católica, neto na ilesia llatina que nes orientales, l'actu de canonización ta reserváu a la Sede Apostólica, y ocurre al final d'un llargu procesu que requier munches prebes de que'l candidatu a santu viviera y morriera de forma tan santa ya exemplar qu'amerita ser reconocíu como santu. El reconocimientu oficial pola Ilesia de la santidá d'una persona implica qu'esa persona ta yá en Cielu y puede ser públicamente invocada ya nomadad oficialmente na lliturxa, incluyendo la Lletanía de los Santos. La canonización permite tamién la veneración universal del santu na lliturxa del ritu romanu; pa ser veneráu namái llocalmente, nún ambetu xeográficu determináu, nun fae falta ser declaráu santu, y ye abondo con tener sío nomáu beatu.
=== La Virxe María ===
▲Les devociones son "práutiques esternes de piedá" que nun forme parte de la lliturxa oficial de la Ilesia Católica pero son parte de les práutiques espirituales populares de los católicos. Esti términu compriende delles práctiques rellacionaes cola veneración de los santos, y especialmente de la Virxe María. Son devociones, por exemplu, el Vía Crucis, la devoción al Sagráu Corazón de Xesús, los escapularios, les novenes a los santos, los peregrinaxes, la devoción al Santísimu Sacramentu o la veneración d'estatues o cuadros cola imaxe de los santos. Los obispos recordaron a los católicos, nel Conciliu Vaticanu II, que "les devociones deben desarrollarse de forma que tean harmonizaes colos tiempos llitúrxicos, ser axeitaes a lo recoyido na lliturxa y, d'alguna forma, derivaes d'ella, y deben dirixir a la xente a ella porque, en realidá, la lliturxa, pola so propia naturaleza, sobrepasa la importancia de cualisquiera d'elles".
Llámase marioloxía católica al conxuntu de dogmes, doctrines ya creyencies que faen referencia a la vida de María, la ma de Xesús, asina como a la so veneración polos creyentes. María ye oxetu d'un respetu especial por ser la Ma de Dios (en griegu clásicu Θεοτόκος, romanizáu ''Theotokos)'', y ye dogma de fe la so virxinidá perpetua, esto ye, que remaneció virxe a lo llargo de toa la so vida<ref>[[Benitu XVI]], [https://web.archive.org/web/20120527075524/http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/homilies/2012/documents/hf_ben-xvi_hom_20120101_world-day-peace_en.html ''Homilía del 45<sup>u</sup> día de la Paz y día de la Solemnidá de María, Ma de Dios''] (1 de xineru de 2012).</ref>. Tamién lo son la doctrina de la [[Inmaculada Concepción]], esto ye, que foi concebida ensin la mancha del pecáu orixinal, y l'[[Asunción de María]], ye dicir, que'l so cuerpu xubió al Cielu al final de la so vida. Estes dos caberes creyencies foron establecíes como dogma infalible, respeutivamente, pol [[papa]] [[Pío IX]] en [[1854]] y pol papa [[Pío XII]] en [[1950]]<ref name=":10">Barry, p. 106.</ref>, pero dempués de tener consultao colos obispos católicos de tol mundu pa comprobar qu'esto yera una creyencia universal<ref>Schaff P, ''The Creeds of Christendom'', p. 211. Baker Books, 2009. ISBN 1-115-46834-0.</ref>.
Les devociones a María formen parte de les espresiones de la piedá católica, pero estrémense del cultu a Dios<ref>Schreck, p. 199-200.</ref>. Estes devociones inclúin l'arte, la música y l'arquitectura mariana. Hai delles fiestes marianes a lo llargo del añu llitúrxicu, y María ye honrada con munchos nomes y títulos, como'l de Reina los Cielos. El papa [[Pablo VI|Pablu VI]] llamola Ma de la Ilesia porque ser la ma física de Cristu convertíala na ma espiritual de caún de los miembros del Cuerpu de Cristu, esto ye, de la Ilesia<ref name=":10" />. La so influyencia na vida del so fíu fae que los católicos-y dediquen munchos rezos y devociones pa consiguir la so intercesión ante Cristu pa que se cumplan los sos pidimientos: l'[[Avemaría]], el [[Rosariu (catolicismu)|Rosariu]], la [[Salve (catolicismu)|Salve]] y el [[Memorare]] son dellos de los más populares y espardíos<ref>Barry, p. 122-3.</ref>. Otra popular devoción católica ye la peregrinación a los llugares nos que la Ilesia afirma qu'hebo apariciones marianes auténtiques: [[Nuestra Señora de Lourdes|Lourdes]], [[Virxe de Fátima|Fátima]], [[Nuestra Señora de Guadalupe (Méxicu)|Guadalupe]]<ref>Schreck, p. 368.</ref>...
== Referencies ==
| |||