Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Tierra de Miranda»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
m r2.7.1) (Robó Añadíu: fr:Terre de Miranda
Sin resumen de edición
Llinia 1:
[[File:Mapa de la Tierra de Miranda.png|thumb|250px|Tierra de Miranda]]
{{correxir}}
La '''Tierra de Miranda'''<ref>[http://www.romaniaminor.net/ianua/Ianua02/02Ianua04.pdf L MIRANDÉS: ŨA LHÉNGUA MINORITAIRA AN PERTUAL]</ref> ye un territoriu históricu asitiáu al noroeste de [[Portugal]], na
frontera con [[España]] y na so mayor parte pobláu polos falantes del [[Idioma mirandés|mirandés]]. Tien alrodiu de 700 Km2 dividíos en 27 freguesíes.
 
==Historia==
[[Image:Barragem de Miranda do Douro (Portugal).jpg|thumb|350px|L embalse de Miranda l Douro]]▼
''Artículu principal: [[Historia de la Tierra de Miranda]]''
La '''Tierra de Miranda''' o '''Pais Mirandés''' ye una rexón nel estremu nordés de [[Portugal]], na
=== Prehistoria y romanización ===
frontera con [[España]]. Ta formada polos conceyos de Miranda l Douru, El Bomiosu, Mogadouru y Freixu de Spada a la Cinta.
Na [[Edá del Fierro|edá del fierro]] tenemos constancia de la presencia de la tribu [[ástur]] de los [[zoeles]] al traviés d'altares, tables y esteles. Los [[Imperiu Romanu|romanos]] conquistaron el territoriu haza'l [[sieglu I]] influyendo enormemente na cultura de los habitantes.
 
=== Edá Media y Moderna ===
==Hestoria==
Los asentamientos más vieyos conocíos asitiaos na Tierra de Miranda remóntense ente los [[sieglu V|sieglos V]] y [[sieglu VI|VI]], baxo'l domiñudominiu [[Suevos|suevu]]. DempuésFormaría sedríaparte territoriu asturllionés, cuando esti pasó les llendes ladel [[cordilleraReinu Cantábricade Lleón]] yhasta lluéuun pasaría a ser de domiñu pertués ya qu'en Zamora decidiosetratu ente Fonsu[[Alfonso I de PertualPortugal]] y [[Fonsu VII de LliónLleón]] nel que pasarepasó a formar parte d'lun nuevu reinu peninsular:, [[Portugal]],. igualmenteIgualmente siguiría tando baxo'l domiñudominiu del conventu d'[[Astorga]]. PenteNos tiempos de la Reconquistaespansión llegaronhaza'l lessur ordenesde los reinos cristianos, llegaron órdenes militares portugueses como foi'l casu de los Templarios de Mogadouro yo de los Hospitalarios d'Algoso, yasina les españoles decomo los Templarios d'Alcanhiças y los frailes de Moreiruola y de San Martin de CastañedaCastaneda.
 
Foron d'especial trescendencia les guerres de los [[sieglu XVII|sieglos XVII]] y [[sieglu XVIII|XVIII]]. En [[1762]], l'exércitu español atravesó la frontera, arrasó'l castiellu y llevó a parte la población como cautiva haza [[Pamplona]]. La ''feria de Samiguel'', una de les mayores del norte portugués, celebrada cada añu'l 29 de setiembre nel llocal llamáu ''Bal de S. Miguel'', dexó de facese en [[Bumioso]]. Esta feria, qu'atrayía a pertueses y españoles, pasó a la ciudá de [[Zamora]] onde güei tovía se realiza.
==Turismu==▼
El turismu en Miranda hai de frayalo en dos ámbetos:▼
*'''Turismu natural''': Destaquen Miradouros y la Tierra de Miranda, dende les que se puese oservar el Dueru.▼
*'''Turismu comercial''': Parte'l turismu nesta zona ye debío a la cercanía con España y a los precios más baxos. Esta actividá ta siendo diezmada pola igualación del nivel de vida ente españoles y portugueses, aunque favorezse en parte gracies a l'apertura les fronteres europees.▼
 
=== Sieglu XIX endelantre ===
==Llingua==
La Tierra de Miranda vivó un períodu d'aisllamientu hasta [[1955]], cuando la contrucción del embalse y l'aprovechamientu hidrollétricu del [[ríu Dueru]] fexo resurdir a poblaciones como Miranda o Picuote. Nel [[sieglu XX]], tuvieron llugar delles foles migratories que llevaron a gran parte de la población a [[Brasil]] (hasta a la década de [[1960]]) y pa Europa (principalmente pa [[Francia]]), provocando la desertifición xeneral de les llocalidaes.
Na Tierra de Miranda fálase una llingua conocía como [[mirandés]] que ye considerada como dialeutu del [[asturllionés|asturllionesa]] y que tien alredor de 15000 falantes. Tien el calter de llingua oficial y ye emplegada poles instituciones llocales.
 
== Xeografía ==
 
=== Clima ===
La Tierra de Miranda asítiase nel noreste tresmontanu, aproximadamente na llatitú 41 graos 30'N y na llonxitú 6 graos 17'O. Debío a la so situación xeográfica, el clima d'esta zona ye mui particular, ello que que los mirandeses lo carautericen citando un sabiu refrán ''"En Miranda hai nueve meses d'iviernu y trés d'infiernu"''. L'iviernu en Miranda ye fríu, siendo la temperatura mínima media del més más fríu de 2 graos 30 díes/añu, anque la temperatura pue baxar a los 0º C y inclusu llegar a graos negativos. Per otra parte, el branu ye dafechu opuestu; caliente y secu, siendo la temperatura máxima media del més más caliente 32º C.
 
== Llocalidaes ==
[[Archivu:Pauliteiros.jpg|thumb|270px|Representación de los [[Pouliteiros de Miranda]] en [[Lisboa]].]]
Esti territoriu compónse por 27 llocalidaes o ''[[Freguesia|freguesíes]]'':
{|border=0
|
* [[Abelhanoso]]
* [[Anfainç]]
* [[Anguirra]]
* [[Atanor]]
* [[Augas Bibas]]
* [[Bal de Frailes]]
* [[Bila Chana de Barceosa]]
* [[Bilar Seco]]
* [[Caçarelhos]]
* [[Campo de Bíboras]]
* [[Cicuiro]]
* [[Cunstantin]]
* [[Dues Eigreijas]]
||
* [[Malhadas]]
* [[Miranda L Douro]]
* [[Palaçuolo]]
* [[Paradela]]
* [[Picuote]]
* [[Pruoba]]
* [[Ruolos]]
* [[San Martico de Angueira]]
* [[Sendin]]
* [[Silba]]
* [[Trabanca]]
* [[Uba]]
* [[Zenízio]]
||
|}
 
Habría que sumar dos llocalidaes de cultura [[Asturllionés|asturiano-lleonesa]] que son:
* [[Deilon]]
* [[Riodonor]]
 
 
== Idioma mirandés ==
Na Tierra de Miranda fálase una variedá enmarcada dientro del dominiu asturlleonés conocida como [[mirandés]]. Los drechos de los falantes (ente 700 y 15000) tán reconocíos pola llei 7/99, de xineru del añu [[1999]].
 
▲==Turismu==
▲[[ImageArchivu:Barragem de Miranda do Douro (Portugal).jpg|thumb|350px270px|L 'embalse de Miranda l Douro]]
▲El turismu en Miranda haipodemos de frayalo en dos ámbetosatopar:
▲*'''Turismu natural''': Destaquen Miradouros y la Tierra de Miranda, dende lesonde que se puese oservarobservar el Dueru.
▲*'''Turismu comercial''': Parte'l turismu nesta zona ye debíoDebío a la cercanía con España y a los precios más baxos. EstaSicasí, esta actividá tatien siendocada diezmadavez menos importancia pola igualación del nivel de vida ente españoles y portugueses, aunque favorezsefavorecida en parte gracies a l'apertura les fronteres europees.
 
==La Tierra Miranda y les opciones polítiques==
Hai delles opciones qu'abarquen esta zona nos suos proyeutos políticos:
*'''El llionesismu''': pola sua llingua ya hestoria paralela a la llionesa ye considerada por dellos como parte d'el proyeutu políticu del [[País Llionés]]. Tamién s'inclu-y nel [[panasturianismu]] ya en ciertos ámbetos del [[asturllionesismu]].
*'''L'independentismu de Tras-os-montes''': ye una tendencia minoritaria qu'aboga por una mayor autonomía pa cola rexón portuguesa de [[Tras-os-montes]], na que s'inclú-y la Tierra de Miranda. Fundose nos caberos años 70 y orixinalmente sofitaba la torna la base militar a la zona, pero llueu tornose a un autonomismu qu'incluso tien un seutor independentista d'esquierda. Ta representáu pola [[Comissão Pró-Autonomia do Nordeste Transmontano]].
*'''"El Paiç de Miranda"''': ye un movimientu fundáu en 1980 que pretende la dixebra d'esta tierra pola dura represión políticocultural del Estáu portugués sobre les minoríes culturales, amás inclúi la fastera de fala mirandesa d'[[España]]. Ta representáu pol [[Partidu de la Lhiberdade de l Praino Mirandés]].
 
== Enllaces esternos ==
Línea 26 ⟶ 75:
*[http://partidu.no.sapo.pt/index2.htm Partidu de la Lhiberdade de l Praino Mirandés]
*[http://hi5.com/friend/328647315--CPANT--Profile-html Comissão Pró-Autonomia do Nordeste Transmontano]
 
== Referencies ==
{{llistaref}}
 
[[Categoría:Portugal]]
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Tierra_de_Miranda»