Gouda
Gouda ye una ciudá, perteneciente al conceyu del mesmu nome, de los Países Baxos, na provincia de Holanda Meridional. La so población ye de 71.740 habitantes (2005).
 Gouda | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Reinu de los Países Baxos | ||||
| País | Países Baxos | ||||
| Provincia | Holanda Meridional | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu de los Países Baxos[1] | ||||
| Nome oficial | Gouda (nl) | ||||
| Nome llocal | Gouda (nl) | ||||
| Códigu postal |
2800–2809 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 52°01′05″N 4°42′20″E / 52.018056°N 4.705556°E | ||||
  Gouda Gouda (Países Baxos) .png) | |||||
| Superficie | 18.11 km² | ||||
| Altitú | 0 m | ||||
| Llenda con |
| ||||
| Demografía | |||||
| Población | 73 681 hab. (1r xineru 2021) | ||||
| Porcentaxe |
2.06% de Holanda Meridional 0.42% de Países Baxos 0.43% de Reinu de los Países Baxos | ||||
| Densidá | 4068,53 hab/km² | ||||
| Viviendes | 31 619 (1r xineru 2015) | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
0182 | ||||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 horariu de branu UTC+02:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | Solingen, Gloucester, Kongsberg y Finsterwalde | ||||
| gouda.nl | |||||
 | |||||
La ciudá ye conocida pol quesu gouda, que viéndese nel mercáu de quesu que se celebra tolos xueves. Tamién ye conocida pola fabricación de pipes y de veles. La cerámica de Gouda ye igualmente valorada internacionalmente por el so estilu únicu basáu nel art nouveau.
Historia editar
El llugar onde Gouda allúgase anguaño yera alredor del añu 1000 un terrén pantanosu chiscáu de regueros tales como'l Gouwe. A lo llargo de les veres del Gouwe empezar a estrayer alteria nel sieglu XI y el sieglu XII, concretamente onde güei tán asitiaos el mercáu y el conceyu. En 1143 méntase'l nome de Gouda per primer vegada nuna carta del obispu d'Utrecht. Alredor de 1225 comunicóse al traviés d'una canal el Gouwe col Viejo Rin y la desaguada del Gouwe nel IJssel foi engrandada hasta construyir un puertu. El castiellu de Gouda sirvió pa dar defensa a dichu puertu.
La ruta asina creada foi utilizada pal comerciu de Flandes y Francia con Holanda y la zona del Mar Bálticu. En 1272 el conde Florencio V dio los fueros a la ciudá, que mentanto adquiriera una considerable importancia. Hubo de sufrir dos quemes importantes en 1361 y 1438. En 1572 la ciudá foi ocupada polos protestantes sublevaos contra Felipe II, amburaron un monesteriu de la ciudá y escalaron otru más. En 1577 llevar a cabu la baltadera del castiellu. Como munches otres ciudaes de los Países Baxos, Gouda tamién foi afeutada pola peste en 1602. Hasta 1750 nun llegó a recuperase la cifra de población perdida.
A partir de 1830 empezar a baltar les muralles de la ciudá, acabándose cola última puerta d'accesu a la ciudá en 1854, y en 1855 entra en serviciu'l ferrocarril Gouda-Utrecht.
En 1940 foi terraplenado la canal Nieuwehaven, al que siguieron más tres la Segunda Guerra Mundial. En 1944 la estación de ferrocarril foi destruyida por un bombardéu aliáu. En 1977 treslladóse'l mercáu de ganáu porcino, el mayor de los Países Baxos, a terrenes fora de la ciudá.
Monumentos editar
Conceyu editar
El Stadhuis ye d'unu de los conceyos d'estilu góticu más antiguos de los Países Baxos. Foi construyíu en piedra ente 1448 y 1450, tres el postreru gran quema, sufriendo dalgún cambéu en 1692 y 1880. La última restauración tuvo llugar en 1996. La escalinata d'estilu renacentista data de 1603. El carillón del llateral ye de los años sesenta y trátase d'un regalu del direutor d'una compañía de seguros.
Pesu públicu editar
El waag yera l'edificiu onde se pesaben los quesos, como'l conceyu ta allugáu na plaza del mercáu (Markt). La so construcción corrió al cargu de Pieter Post en 1668.
Ilesia de San Xuan Bautista editar
Sint Janskerk, colos sos 123 m de llargu, ye la ilesia de mayor llargor de los Países Baxos. La ilesia amburó tres veces, dos d'elles por causa de quemes que práuticamente destruyeron la ciudá, en 1361 y 1438, y la tercer vegada en xineru de 1552, al cayer un rayu sobre la torre, resultando totalmente destruyíu l'interior. Dempués reconstruyóse na forma qu'entá se caltién anguaño.
Son famoses les sos vidreres cromaes. Venti de les setenta ventanes son obra de los hermanos Crabeth y fueron asitiaes ente 1530 y 1603. Tres la Reforma prosiguió la instalación de les vidreres, magar la so temática camudó abondo. Ente les sos vidreres destaca la famosa Vidrera del Rei que Felipe II donó en 1557 xunto a la so esposa María Tudor y les que donó Guillermo d'Orange y la so esposa Ana de Saxonia, entós aliáu de la Corona española y pocos años dempués el so mayor enemigu.
La ilesia construyóse orixinalmente como ilesia católica, polo que se realizó en forma de cruz y púnxose so la advocación de San Xuan Bautista. La hestoria d'esti santu cuntar nos ventanales de la vuelta de la cabecera. En 1572, cuando Gouda abrazó la Reforma, quitáronse toles estatues y altares. Les vidreres nun fueron estropiaes polos iconoclastes y los saquiadores, sinón que, al contrariu, fueron respetaes y calteníes. Les vidreres tamién sobrevivieron a la dómina de la Revolución francesa y mientres la Segunda Guerra Mundial, fueron prudentemente desmontaes y guardaes nun llugar seguru.
Campusantu. Nel campusantu de Gouda fuelguen los restos de Malva Marina Reyes (Madrid 1934 - Gouda 1943), única fía del Premiu Nobel de Literatura Pablo Neruda. La neña -quien sufría d'hidrocefalia- yera fía del poeta y la so primer esposa, la holandesa Maria Antonieta Hagenaar y depués de la separación de los sos padres foi a vivir a Holanda. Mientres la so madre trabayaba, la neña quedaba al cuidu de la familia de Hendrick Julsing nesta ciudá, que la acoyó y criar como a la so propia fía. Maria Antonieta visitar una vegada el mes y traía dineru pa la so mantención. Nel campusantu celebráronse dellos homenaxes a la pequeña dende 2004 cuando foi afayada la so tumba pol chilenu Antonio Reynaldos, residente n'Holanda dende hai un par de décades.
Personaxes pernomaos editar
- Maria Thins Financiera y mecenes, suegra de Johannes Vermeer
Referencies editar
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Gouda.- Conceyu de Gouda (n'inglés y neerlandés)
- Turismu de Gouda
