Falla de Chixoy-Polochic

La falla de Chixoy-Polochic, tamién conocíu como falla del Polochic, o Cuilco-Chixoy-Polochic, ye una de los dos principales zones de falla en Guatemala marcando la llende teutónicu ente la placa del Caribe y la placa Norteamericana, y afaigan los 2 cm per añu de desplazamientu ente dambes plaques[1]. La otra falla importante de la llende de placa ye la la falla de Motagua asitiáu unos 80 km al sur, qu'afai unos 75% del desplazamientu baxu en corriente ciclu sísmicu[1]. La falla del Polochic afai la mayoría de los demás. Descorre nun llixeru arcu dende la mariña este de Guatemala hasta Chiapas nel suroeste de Méxicu, siguiendo los fondos valles de los ríos Polochic, Chixoy y Cuilco[2]. Escontra l'este xunir a la falla de Motagua nel mar Caribe, y posiblemente a la falla de Tonalá na so estremidá occidental al sur de Méxicu. Nun paez siguir el so cursu escontra l'oeste, al traviés el planicie costal o la marxe continental hasta la fuesa de subducción[3] de la placa de Cocos.

La falla de Chixoy-Polochic tien un desplazamientu total de 125 ± 5 km[4], bien establecíu pola separación des estructures pleguadas 'laramidicas' (d'edá Paleocenu o Eocenu). La so velocidá media foi envalorada a 2.5-3.3 mm per añu mientres los postreros 7-10 millones d'años[5], 4.8 ± 2.3 mm per añu mientres los postreros 10 000 años, y menos de 5 mm al añu baxu en ciclu intersísmico actual[1].

Magar l'actividá sísmica recién ye más prominente na falla de Motagua, tal como'l seísmu mayor del 4 de Febreru 1976 de magnitú Mw 7.5, dellos estudios suxeren que la falla de Chixoy-Polochic ye inda capaz de producir terremotos mayores, como por casu el terremotu de 1816, cual, con una magnitú envalorada de 7.5 a 7.8 Mw[6] afectó l'oeste de Guatemala y Chiapas. Sicasí esti terremotu puede asoceder n'otres falles[7][8]. Les evidencies d'actividá les más recién inclúin a lo menos cuatro desplazamientos ente 17 ka y 13 ka BP[5], y un desplazamientu asísmico mientres los postreros 5 sieglos[9]. La falla del Polochic, como tamién a la falla de Motagua, pueden ser responsables d'una serie de 4 terremotos qu'asocedieron ente 850 y 1400 CE[9], al tiempu del colapsu de la civilización clásica Maya, cualos afectaren les ciudaes de Quiriguá, Pusilhá, Xunantunich y Copán[10]. Cinco otros terremotos asocedieron ente 1050 y 1450 CE a lo llargo de la falla del Polochic o de falles vecines[9]. La falla tien una zona que produz pequeños terremotos ente 5 y 10 km de fondura[11], que puede corresponder a una zona bloquiada. Dende l'empecipió del rexistru instrumental fiable de seísmos en Guatemala (~1920 CE) nun se recordó terremotos de magnitú cimera a Mw 5.6.

15°19′07″N 89°53′44″W / 15.318691°N 89.89563°O / 15.318691; -89.89563

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 1,2 Lyon-Cayen, H.; Barrier, Y.; Lasserre, C.; Francu, A.; Arzu, I.; Chiquin, L.; Chiquin, M.; Duquesnoy, T. et ál. (1 d'ochobre de 2006). «Kinematics of the North American–Caribbean-Cocos plates in Central America from new GPS measurements across the Polochic-Motagua fault system» (n'inglés). Geophysical Research Letters 33 (19):  páxs. L19309. doi:10.1029/2006GL027694. ISSN 1944-8007. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2006GL027694/abstract. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  2. Ortega-Gutiérrez, Fernando; (et.al.) (2007). «The Maya-Chortís Boundary: A Tectonostratigraphic Approach». International Geology Review 49 (11):  páxs. 996-1024. http://bellwether.metapress.com/content/531mx67478398875/fulltext.pdf. 
  3. Keppie, J. Duncan; Morán-Zenteno, Dante J. (1 de mayu de 2005). «Tectonic Implications of Alternative Cenozoic Reconstructions for Southern Mexico and the Chortis Block». International Geology Review 47 (5):  páxs. 473–491. doi:10.2747/0020-6814.47.5.473. ISSN 0020-6814. https://doi.org/10.2747/0020-6814.47.5.473. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  4. Burkart, Burke (1 de xunu de 1978). «Offset across the Polochic fault of Guatemala and Chiapas, Mexico» (n'inglés). Geology 6 (6). doi:10.1130/0091-7613(1978)6<328:OATPFO>2.0.CO;2. ISSN 0091-7613. https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article/6/6/328/195457/offset-across-the-polochic-fault-of-guatemala-and. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  5. 5,0 5,1 Authemayou, Christine; Brocard, Gilles; Teyssier, Christian; Suski, Barbara; Cosenza, Beatriz; Morán-Ical, Sergio; González-Véliz, Claussen Walther; Aguilar-Hengstenberg, Miguel Angel et ál. (1 de xunetu de 2012). «Quaternary seismo-tectonic activity of the Polochic Fault, Guatemala» (n'inglés). Journal of Geophysical Research: Solid Earth 117 (B7):  páxs. B07403. doi:10.1029/2012JB009444. ISSN 2156-2202. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2012JB009444/abstract. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  6. White, Randall A.. «The Guatemala earthquake of 1816 on the Chixoy-Polochic fault». Bulletin of the Seismological Society of America (Seismological Society of America) 75 (2):  páxs. 455–473. http://bssa.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/75/2/455. Consultáu'l 28 de mayu de 2009. 
  7. Guzmán-Speziale, Marco (1 d'avientu de 2010). «Beyond the Motagua and Polochic faults: Active strike-slip faulting along the Western North America–Caribbean plate boundary zone». Tectonophysics 496:  páxs. 17–27. doi:10.1016/j.tecto.2010.10.002. https://www.researchgate.net/publication/251497962_Beyond_the_Motagua_and_Polochic_faults_Active_strike-slip_faulting_along_the_Western_North_America-Caribbean_plate_boundary_zone. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  8. Authemayou, Christine; Brocard, Gilles; Teyssier, Christian; Suski, Barbara; Cosenza, Beatriz; Morán-Ical, Sergio; González-Véliz, Claussen Walther; Aguilar-Hengstenberg, Miguel Angel et ál. (1 de xunetu de 2012). «Quaternary seismo-tectonic activity of the Polochic Fault, Guatemala» (n'inglés). Journal of Geophysical Research: Solid Earth 117 (B7):  páxs. B07403. doi:10.1029/2012JB009444. ISSN 2156-2202. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2012JB009444/abstract. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  9. 9,0 9,1 9,2 Brocard, Gilles; Anselmetti, Flavio S.; Teyssier, Christian (15 de payares de 2016). «Guatemala paleoseismicity: from Late Classic Maya collapse to recent fault creep» (n'inglés). Scientific Reports 6 (1). doi:10.1038/srep36976. ISSN 2045-2322. https://www.nature.com/articles/srep36976. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  10. Losey, Robert (2004). «Review of Early Earthquakes of the Americas». Canadian Journal of Archaeology / Journal Canadien d'Archéologie 28 (2):  páxs. 387–389. http://www.jstor.org/stable/41103504. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017. 
  11. Francu, A.; Molina, Y.; Lyon-Cayen, H.; Vergne, J.; Monfret, T.; Nercessian, A.; Cortez, S.; Flores, O. et ál. (1 de payares de 2009). «Seismicity and Crustal Structure of the Polochic-Motagua Fault System Area (Guatemala)» (n'inglés). Seismological Research Letters 80 (6):  páxs. 977–984. doi:10.1785/gssrl.80.6.977. ISSN 0895-0695. https://pubs.geoscienceworld.org/ssa/srl/article/80/6/977/143618/seismicity-and-crustal-structure-of-the-polochic. Consultáu'l 12 d'avientu de 2017.