Falles del Pirinéu
Les falles del Pirinéu ye una tradición festiva que se celebra en dellos llugares de les contornes de los Pirineos. Son Patrimoniu cultural inmaterial de la Humanidá según la Unesco.[1]
| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Les falles de Isil (Alt Àneu), en 2008 | |
| Llugar |
 Andorra España Francia |
| Criterios | inmaterial: |
| Referencia | 01073 |
| Inscripción | 2015 (XXXIX Sesión) |
| Área | Europa y América del Norte |
 | |
Una falla ye un tueru o tea encendida, un sinónimu d'antorcha. Trátase d'un tipu de marcha pol monte na que los falleros, mozos solteros, dende llugares altos del territoriu, colen con grandes tueros encendíos, ye anterior a la práutica de les fogueres y ye común en distintes poblaciones de los Pirineos.[2] Anguaño sicasí, les falles acaben nuna foguera en mediu del pueblu y este ye precisamente'l sentíu que dio nome a les falles de Valencia.[3]
Tán documentaes dende'l sieglu XI.[2]
Celébrense alredor del solsticiu de branu, que coincide más o menos cola fiesta de San Xuan (24 de xunu).
Llugares de los Pirineos onde se celebren les fiestes de les falles
editarNa candidatura presentada ante la Unesco, recoyíense 63 llocalidaes del Pirinéu nes que se celebra esta tradición: 34 franceses, 3 andorranas y 26 españoles (17 catalanes y 9 aragoneses).[1] Como exemplu, les siguientes:
- Baixada de falles n'Alta Ribagorça
- Córrer falles en La Vall de Boí. La primer baxada ye na llocalidá de Durro, cola fiesta de San Quirico. La nueche de San Xuan baxen les falles de Senet, Vilaller, El Pont de Suert, Barruera y Boí. A primeros del mes de xunetu celebren falles en Erill la Vall y acábase cola baxada de falles de Tahull, a mediaos de xunetu.
- Falles de Isil na llocalidá d'Isil, nel Valle de Aneu, según en Alins (Vall Ferrera), pertenecientes a la contorna del Pallars Sobirà.
Falles de Alins 2016 - N'Andorra, onde les falles facer cola corteza del abeduriu, tamién se recuperó la fiesta y les baxaes de falles, ruedes de fueu y falleros pelos montes.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 «Les falles del Pirinéu, Patrimoniu Inmaterial de la Humanidá». El País. 1 d'avientu de 2015. http://ccaa.elpais.com/ccaa/2015/12/01/catalunya/1448986932_989841.html. Consultáu'l 1 d'avientu de 2015.
- ↑ 2,0 2,1 al-pirineu-3470.php sapiens.cat
- ↑ Oriol Riart Arnalot (testu) y Sebastià Jordà Ruiz (ilustraciones), Catalogació de fálleslos al Pirineu Revista d'etnologia de Catalunya. Julio de 2012 nᵘ 38
Datos: Q21044497
Multimedia: Summer solstice fire festivals in the Pyrenees
Coordinación: Wiki Loves Living Heritage/Summer solstice fire festivals in the Pyrenees
