Francisco de Borja Canella Secades

Francisco de Borja Canella y Secades (Uviéu, 10 d'ochobre de 1847-Córdoba, 8 de febreru de 1906) foi un militar español.

Francisco de Borja Canella Secades
Vida
Nacimientu	Uviéu, 10 d'ochobre de 1847
Nacionalidá	Española
Llingua materna	castellanu
Muerte	Córdoba, 8 de febreru de 1906 (58 años)
Estudios
Llingües falaes	castellanu
Oficiu	militar
Premios	ver Real y Militar Orden de San Hermenegildo
Graduación	xeneral

Vida

Nacimiento ya infancia

Fíu de Benito Canella Meana y Carlota Secades Fernández. El so padre, llicenciáu en Derechu na Universidá d'Uviéu, foi profesor y Secretariu d'esta Facultá. Dempués de ser Comandante de la Milicia Nacional d'Uviéu (1843), militó nel grupu lliberal de Posada Herrera. Foi diputáu provincial y Gobernador civil de Baleares, Guipúzcoa y Santander.

Francisco de Borja tuvo dos hermanos: César (nacíu en 1844) y Fermín (en 1849). En cursando los estudios nel Institutu d'Uviéu y nel seminariu de Vergara, ingresó nel Colexu d'Infantería de Toledo, onde salió destináu como sarxentu, nel Reximientu d'Infantería de Mallorca.

Carrera militar y aiciones béliques

En 1868 xubió a Alférez, y participó na batalla de la Ponte de Alcolea, so les órdenes del marqués de Novaliches, que sofitando a Sabela II, trataba de contener al xeneral Serrano na so marcha sobre Madrid. Magar ser derrotáu, concedióse-y el grau de Teniente, al lluchar heroicamente.

Mientres tenía lugar el trunfu de la Gloriosa, empezó en Cuba la Guerra de la independencia. En solicitando'l so treslláu a Cuba n'agostu de 1869, foi destináu al batallón espedicionariu Hernán Cortés, desembarcando en Cienfuegos el 17 d'ochobre. En Cuba participó en diverses batalles: San Llorienzo, Guisa, San Diego, Candelaria, Cubitas ente otros. En xunetu de 1871 ye xubíu a Capitán, destinándo-y como xefe de la fuercia montada del batallón del Orde. Polos sos méritos consiguíos na batalla del Potreru de santa Clara, xúbese-y a Comandante. Tando al mandu de la columna de Cartaxena, formada por setecientos homes distribuyíos en dos escuadrones de la Guardia Civil y cuatro compañíes montaes, derrota a los cubanos en diverses batalles (Cabeza de Toro, Cañada del Pexe, Lequeitio, Redonda y Rincón), ente setiembre y payares de 1973. Por diches aiciones ye xubíu a Teniente Coronel. En xunu de 1876, trabayu a les órdenes del Capitán Xeneral Joaquín Jovellar, como ayudante de campu en L'Habana. Dende ellí collabora unviando artículos pa ser publicaos nel diariu El Faru Asturianu d'Uviéu.

Una enfermedá oblíga-y a tornar a España. N'Uviéu ye nomáu comandante de la Caxa de reclutes y publica nos diarios El Carbayón, y La Ilustración Gallega y Asturiana. En 1883 viaxa a Filipines, onde se pon al frente del Gobiernu llocal en Joló mientres un añu. De nuevu n'España, n'ochobre de 1884, ye unviáu al batallón de Villanueva de la Serena, y darréu a Granada. Ye reclamáu dende Filipines, y en xunetu de 1888 llega al reximientu de Mindanao, onde ye xubíu a Coronel. Y tres dos años ellí treslládase a Manila. Ellí funda'l diariu L'Exércitu de Filipines.

En 1893 torna a España, onde va tar al mandu de diversos reximientos. Pero en menos de dos años, en febreru de 1895, al españar la guerra de la independencia en Cuba, solicita la so incorporación al Exércitu destináu ellí. Embarcáu en Santander, el 20 de marzu nel vapor Ciudá de Santander, llega a Cuba onde ye destináu a Sagua de Tánamo. Dende ellí va consiguir diverses victories nes batalles de Bijarú, Dos Bocas, Quemáu, Monte Verde, Río Filipines, Ríu Jaibo y Ríu Mayari.

El 31 d'agostu de 1895, al mandu d'ochocientos cincuenta soldaos d'infantería, y una pieza d'artillería consigue la victoria na batalla de Sao del Indiu (Santiago de Cuba). La batalla duró ocho hores. El balance del exércitu insurrectu, con cuntaba con trés mil quinientos homes al mandu de los hermanos, dambos xenerales Antonio y José Macio ye de trenta y seis muertos y ochenta mancaos. Por esta victoria ye compensáu col so ascensu a Xeneral de brigada Xeneral de Brigada, el 6 d'ochobre.

Últimos años: homenaxes

Les batalles victorioses siguen: destrucción del campamentu insurxente de La Piedra (16 de setiembre); batalla d'El Palmito (13 d'avientu), gracies a la cual recibe la Cruz Gallardoniada de San Fernando; Batalles de Candelaría y Pozo Hondo (febreru de 1896). Por tou ello ye xubíu a Xeneral de División.

En marzu de 1896 yá n'España -onde va permanecer definitivamente-, recibe dellos homenaxes: el Conceyu d'Uviéu agasáya-y con una espada de puñu d'oru, plata y otres piedres precioses; y el poeta José Quevedo publicó un poema cuntando les proezas del Xeneral Canella.

N'España, dempués de ser xefe de brigada en dos divisiones del primer Cuerpu del Exércitu (hasta abril 1898), y vocal de la Xunta Consultiva de Guerra (hasta febreru de 1899), treslladar a Córdoba, onde fina en febreru de 1906.

Premios y reconocencies

• Cruz blanca y colorada del méritu militar
• Cruz y placa de san Hermenegildo
• Placa de 3ª Clase del méritu militar
• Medaya de Cuba con seis pasadores
• Benemérita de la Patria (recibida dos veces)
• Gran Cruz de san Hermenegildo

Bibliografía

• "Memoria sobre la reorganización del exércitu destináu a Filipines", Madrid, 1884.
• "Filipines: reorganización del so exércitu, gobiernu y comandancies políticu-militares, colonies penitenciaries y militares", Córdoba, 1895.
• "Filipines: reorganización del so exércitu, gobiernu y comandancies políticu-militares, Isla de Mindanao", Imprenta y papelería catalana, Córdoba, 1895.
• "Daqué sobre la organización del exércitu", Córdoba, 1904.

Referencies

• Datos: Q33053068
• Multimedia: Francisco de Borja Canella