Gertrude Duby Blom
Gertrude Duby Blom, conocida como “Trudy” (nome de soltera: Gertrude Elizabeth Loertscher), foi una periodista, fotógrafa, trabayadora social y etnógrafa suiza, nacida en Berna en 1901 y finada en 1993, en San Cristóbal de Les Cases, Chiapas, Méxicu, quien trabayó mientres más de cincuenta años na selva lacandona documentando la vida de los indíxenes y la depredación d'esa rexón selvática del sureste de Méxicu.[3]
Gertrude Duby Blom | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu |
Wimmis (es)  , 7 de xunetu de 1901[1] |
| Nacionalidá |
 Suiza |
| Muerte | San Cristóbal de las Casas, 23 d'avientu de 1993[2] (92 años) |
| Familia | |
| Casada con | Frans Blom (1950 – m. 1963) |
| Oficiu |
antropóloga, fotógrafa, antropóloga social (es) , periodista |
 | |
Xunir a los 23 años al Partíu Llaborista inglés mientres la so residencia nel Reinu Xuníu onde anició faciendo reportaxes pa periódicos suizos. P'aprender italianu, viaxó a Florencia onde se comprometió na llucha social y participó en movimientos antifascistes. Foi arrestada y encarcelada xunto con otros socialistes, y más tarde deportada a la frontera suiza. De regresu al so país d'orixe casóse col so paisanu Kurt Duby, que'l so apellíu llevaría hasta la muerte a pesar de divorciase d'él pocu tiempu dempués del so matrimoniu.
Viaxó a Alemaña onde se casó per segunda ocasión con un ciudadanu alemán, namái pa fines de llograr la so inmigración nel país. Más tarde siguió la so xera de periodista y xunióse al Partíu Socialista de los Trabayadores. A partir de 1933 foi escorrida polos nazis, lo que-y fixo volver a Suiza y dempués, yá en 1940, vía Francia, emigrar a Méxicu xunto a otros refuxaos, socialistes, comunistes y xudíos.[3]
Nesti país onde moró de manera definitiva y del qu'adoptó la nacionalidá, conoció a un arqueólogu de Dinamarca d'apellíu Blom, inmigrante como ella, a quien-y mercó un aparatu fotográficu col qu'aprendió los secretos del oficiu que se volvería central na so actividá profesional.[3]
La so vida en Méxicu editar
Establecida la so rellación col arqueólogu danés Frans Blom, en 1943 viaxaron xuntos a Chiapas pa establecese con cuenta de faer investigaciones y documentar alrodiu de la selva lacandona y los sos indíxenes. Fixeron la so residencia en San Cristóbal onde fundaron una casa-hotel-muséu a la que llamaron Na Bolom (La casa del xaguar, en maya tzotzil), y dende la qu'espunxeron al mundu la realidá de la etnia lacandona y la grave depredación a la que taba siendo suxeta esa rexón selvática. A la muerte del arqueólogu danés, en 1963, “Trudy” siguió coles xeres d'investigación, de fotografía y etnográfica, hasta'l fin de los sos díes en 1993.[3]
En Na Bolom diose agospéu a los lacandones que diben a la ciudá y nel cortil estableció un muséu, güei institucionalizáu, que cunta con una coleición de más de 40 000 fotografíes de les comunidaes indíxenes del estáu de Chiapas según sales amosando arte relixoso, instrumentos, testiles y artesaníes principalmente de los lacandones pero tamién d'otres etnies rexonales como los tzotziles y los tzeltales. Hai tamién un viveru que contién una serie d'especies vexetales en riesgu d'estinción que foi puntu de partida pa campañes de salvamentu y rescate de delles d'eses especies.[4]
Ver tamién editar
Bibliografía sobre ella editar
- Cares y rastros d'una lleendaː Gertrude Duby Blom (2015), de Kyra Núñez.[5]
Referencies editar
- ↑ «Gertrude Blom» (neerlandés). RKDartists.
- ↑ Data de consulta: 22 agostu 2017. URL de la referencia: https://rkd.nl/explore/artists/9222.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (2010) Instituyo Nacional de Migración/ Centro d'estudios migratorios.: 200 Mexicanos que nos Heredó'l Mundu. Paralelu 21, páx. 259. ISBN 978 607 7891 02 4. «"Les 200 personalidaes incluyíes equí (nesta obra) destacaron polos sos notables contribuciones a Méxicu. Toes elles nacieron nel esterior y enraigonáronse nel país por diversu motivos y razones...."»
- ↑ muséu-na-bolom-chiapas.html El muséu Na Bolom, en Chiapas.
- ↑ http://www.elsoldechiapas.com/nota.php?sec=1&id=13322 Noticia en prensa sobre presentación del llibru de Kyra Núñez sobre Gertrude Duby Blom
Enllaces esternos editar
- Molinos-Por-Na-Bolom Ruta de los Molinos.
- Max Shein K.. «Honrando a Gertrudis Duby y a los lacandones». Consultáu'l 3 de payares de 2010.
Datos: Q124199
Multimedia: Gertrude Blom
